به گزارش اقتصادآنلاین، در حالی یارانه نقدی برخی خانوارهای یارانه‌بگیر طی ماه‌های گذشته قطع شد که بر اساس پیام سامانه هدفمندی، یک شاخص جدید سخت‌گیرانه برای حذف یارانه‌بگیران لحاظ شده است. این تحول در فاز اجرایی قرار گرفته و خانوارهای دهک‌های بالای درآمدی را تحت تأثیر قرار داده است. یارانه نقدی آبان ۱۴۰۴ طبق برنامه اعلام‌شده از سوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، در موعد مقرر به حساب سرپرستان خانوار واریز خواهد شد.
این گزارش به تشریح آخرین تغییرات در فرآیند حذف یارانه‌ها، زمان دقیق واریز یارانه در آبان ماه ۱۴۰۴، مبالغ پرداختی و جزئیات فاکتورهای جدیدی که برای تعیین استحقاق دریافت یارانه ملاک قرار گرفته‌اند، می‌پردازد.
جزئیات قطع یارانه بر اساس شاخص جدید
یکی از مهم‌ترین تحولات اخیر در سیستم یارانه‌ها، معرفی و اجرای یک شاخص جدید و دقیق‌تر برای شناسایی خانوارهای پردرآمد است. این شاخص، فراتر از داده‌های ساده درآمدی، معیارهای پیچیده‌تری را برای سنجش وضعیت اقتصادی خانوارها در نظر می‌گیرد.
جدیدترین اطلاعیه از سوی سامانه حمایت برای خانوارهایی که یارانه‌شان قطع شده، حاکی از اعمال شاخص جدید است. در متن این پیام آمده است: «بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی و بررسی‌های صورت‌گرفته بر روی شاخص‌های بانکی، درآمدی و دارایی شما، سرانه درآمد ماهانه پس از کسر هزینه‌های اجاره مسکن، بیشتر از ۱۰ میلیون تومان برآورد شده است؛ لذا خانوار شما واجد شرایط اخذ یارانه نیست.»
این پیام نشان‌دهنده ورود رسمی حذف یارانه‌های دهک‌های بالای درآمدی به فاز اجرایی است. تحلیل این پیام نشان می‌دهد که دولت دیگر تنها به گزارش‌های درآمدی مکتوب اکتفا نکرده و از داده‌های تراکنش‌های بانکی و دارایی‌های محرز برای محاسبه درآمد واقعی استفاده می‌کند.
مؤلفه کلیدی شاخص جدید قطع یارانه: درآمد سرانه تعدیل‌شده
شاخص جدید بر پایه فرمولی نسبتاً پیچیده بنا شده که تمرکز آن بر قدرت خرید واقعی خانوار است. نکته حیاتی در این فرمول، کسر هزینه اجاره مسکن است که نشان می‌دهد دولت سعی دارد فشار هزینه زندگی در کلان‌شهرها را در محاسبات لحاظ کند. اگرچه در پیام دریافتی عدد ۱۰ میلیون تومان به عنوان آستانه ذکر شده، این عدد احتمالاً برای مناطق مختلف کشور (بر اساس ضریب هزینه زندگی) متغیر است.
زمان‌بندی واریز یارانه نقدی آبان ۱۴۰۴
سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها طبق روال معمول، زمان‌بندی پرداخت یارانه‌ها را بر اساس دهک‌های درآمدی اعلام کرده است. این توزیع بر اساس رقم‌های مقرر شده در قانون بودجه سال ۱۴۰۴ صورت می‌گیرد.
یارانه دهک‌های اول تا سوم در روز ۲۵ آبان ۱۴۰۴ پرداخت می‌شود. در برخی ماه‌های گذشته این پرداخت یک یا دو روز زودتر انجام شده بود و احتمال وقوع این موضوع در آبان‌ماه نیز وجود دارد. این دهک‌ها بیشترین مبلغ یارانه را دریافت می‌کنند. دهک‌های چهارم تا نهم (متوسط رو به پایین)ر وز ۳۰ آبان ۱۴۰۴واریز در پایان ماه و از ساعت ۲۴ همان روز قابل برداشت است.
زمان واریز مستمری کمیته امداد و بهزیستی
مستمری خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی که تحت پوشش برنامه حمایت معیشتی مستقیم دولت هستند، طبق برنامه از قبل اعلام شده، در تاریخ زودهنگام‌تری واریز می‌شود:
تاریخ واریز: روز ۲۰ آبان ۱۴۰۴ به حساب مشمولان واریز می‌شود.
مبلغ یارانه نقدی آبان ۱۴۰۴
مبلغ یارانه نقدی از اردیبهشت ۱۴۰۱ تاکنون (تا آبان ۱۴۰۴) بر اساس مصوبات اولیه دولت برای مهار تورم و حمایت از اقشار کم‌درآمد، تغییری نداشته و در آبان ۱۴۰۴ نیز به همان میزان سابق پرداخت خواهد شد:
| دهک خانوار | مبلغ یارانه به ازای هر نفر |
|---|---|
| دهک‌های ۱ تا ۳ | ۴۰۰ هزار تومان |
| دهک‌های ۴ تا ۹ | ۳۰۰ هزار تومان |
ادامه حذف یارانه دهک‌های پردرآمد
روند پالایش لیست یارانه‌بگیران با جدیت تمام ادامه دارد. هدف دولت، منطبق‌سازی واقعی‌تر لیست دریافت‌کنندگان با دهک‌های درآمدی مصوب است. از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون، یارانه حدود ۹ میلیون نفر از دهک‌های هشتم و نهم به دلیل شناسایی به عنوان خانوارهای پردرآمد (با استفاده از شاخص‌های جدید) حذف شده است. طبق اعلام مسئولان، این روند در آبان‌ماه نیز ادامه خواهد داشت و امکان حذف افراد بیشتری وجود دارد. حذف‌ها در فاز کنونی بیشتر بر اساس تطبیق اطلاعات بانکی و دارایی‌ها صورت می‌گیرد. به عنوان مثال، داشتن چندین حساب بانکی فعال، تراکنش‌های مالی حجیم، یا مالکیت سهام در بورس که فراتر از میانگین درآمدی دهک‌های ۸ و ۹ باشد، مستقیماً منجر به خروج از لیست یارانه‌بگیران شده است.
جزئیات و فاکتورهای دهک‌بندی خانوارها
سیستم دهک‌بندی یارانه‌ها یک فرآیند چند عاملی است که تلاش می‌کند تصویری دقیق از وضعیت اقتصادی یک خانوار ارائه دهد. این دهک‌بندی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و با استفاده از سامانه یکپارچه مدیریت حمایت‌های اجتماعی انجام می‌شود.
دهک‌بندی خانوارها بر اساس وضعیت اقتصادی سرپرست خانوار و اعضای خانواده صورت می‌گیرد. فاکتورهای اصلی مورد بررسی شامل موارد زیر است:
۱. مشخصات فردی و سلامتی
وجود بیمار خاص یا معلول در اعضای خانواده: این فاکتور به صورت معکوس عمل کرده و می‌تواند در تخصیص امتیاز مثبت (کاهش دهک درآمدی) نقش داشته باشد.
تعداد اعضای تحت تکفل.
۲. دارایی‌های غیرمنقول و منقول
وضعیت مسکن و املاک خانوار: مالکیت بیش از یک واحد مسکونی یا مساحت بالای استاندارد یک واحد مسکونی در مناطق شهری، امتیاز منفی در بر دارد.
تعداد و کیفیت خودروها: مالکیت خودروهای لوکس یا بیش از یک خودرو، یکی از فاکتورهای کلیدی حذف در دهک‌های بالا است.
۳. وضعیت اشتغال و درآمد
سابقه بیمه و اشتغال: بررسی سوابق بیمه تأمین اجتماعی و فهرست مشاغل ثبت شده.
درآمد اعلامی و سوابق بانکی: بررسی میانگین تراکنش‌های بانکی و دریافت حقوق‌های ثابت از سازمان‌ها.