
محمدرضا ابراهیمی ذاکر، کارشناس حوزه آب در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، با ارائه آماری جامع از وضعیت منابع آبی کشور، تاکید کرد که ایران با بحران جدی آب مواجه است و تنها راهکار کوتاهمدت موجود، صرفهجویی همگانی است.
ابراهیمی ذاکر با اشاره به شرایط اقلیمی ایران گفت: ۸۵ درصد کشور در مناطق گرم و خشک قرار دارد و این مساله جدیدی نیست. میانگین بارندگی در ایران حدود ۴۰۰ میلیارد مترمکعب است که از این میزان، تنها ۱۰۰ میلیارد مترمکعب به صورت آب تجدیدپذیر شامل آب زیرسطحی و سطحی قابل برداشت است از این میزان ۹۲ میلیارد مترمکعب را در سه بخش شرب، کشاورزی و صنعت مصرف میکنیم. متاسفانه ما در حال حاضر ۹۲ درصد این منابع تجدیدپذیر را مصرف میکنیم. در ادبیات منابع آبی، اگر بیش از ۴۰ درصد منابع تجدیدپذیر مصرف شود، کشور دچار تنش و بحران آبی خواهد شد. جایی که ما هستیم اصلا اسمی ندارد.
وی ادامه داد: وضعیت جهانی نیز نشان میدهد سرانه آب تجدیدپذیر در دنیا حدود ۱۷۰۰ مترمکعب به ازای هر نفر در سال است، در حالی که ایران با میانگین ۱۳۰۰ مترمکعب، از نظر عددی نزدیک به حد نرمال به نظر میرسد، اما این آمار گمراه کننده است، زیرا ۶۵ درصد جمعیت کشور در مناطقی زندگی میکنند که سرانه دسترسی به آب آنها تنها ۴۷۵ مترمکعب است؛ یعنی وضعیت آنها در حد فقر آبی و زیر خط بحران است.
ابراهیمی ذاکر با اشاره به ضرورت سازگاری با منابع محدود آب افزود: ما بحران آب نداریم، بلکه بحران حکمرانی و استفاده نادرست از منابع موجود داریم. تنها راهکار کوتاهمدت، صرفهجویی است. همه مردم و مسئولان باید احساس مسئولیت کنند و یاد بگیرند با همین میزان آب زندگی کنند. سدها و ذخایر موجود نیز محدود و بسیاری از آنها آسیب دیدهاند، بنابراین امید ما تنها به بارش باران است. و ببنیم تدبیر و اندیشه حکمرانی آب کی قرار است به سرانجام برسد.
وی در ادامه آماری از رتبه بندی ایران در زمینه آب تجدید پذیر ارائه داد و گفت: ما در دنیا رتبه ۶۱ آب تجدید پذیر را داریم، اما وقتی جمعیت را لحظ میکنیم در رتبه ۱۶۰ام قرار میگیریم؛ تنها راهکار کوتاه مدت صرفه جویی است. باید همه به عنوان شهروند احساس مسئولیت کنیم.
این کارشناس حوزه آب، درباره طرحهای انتقال آب در کشور گفت: به طور موردی آب طالقان حقابه مردم قزوین است. فرونشست زمین در قزوین از ۱۹ میلیمتر به ۳۰ میلیمتر افزایش داشته است. در حالی که فرونشت بیشتر از ۱.۵ میلیمتر در دنیا بحران است. انتقال هر کیلومتر انتقال آب برای دولت حدود یک یورو هزینه دارد. اگر این آب به مصرفکننده با نرخ زیر هزار تومان فروخته شود، عملاً پروژه شکست خواهد خورد و منابع ملی هدر خواهد رفت.
وی با اشاره به تجربه طرحهای قبلی افزود: تمامی پروژههای انتقال آب در ایران تاکنون با شکست مواجه شدهاند و این موضوع نشان میدهد که صرفاً انتقال آب بدون اصلاح قیمت و مدیریت مصرف، راهکاری پایدار نیست.
این کارشناس حوزه آب همچنین به مشکلات مدیریت انتقال آب اشاره کرد و گفت: در حال حاضر پروژههای انتقال آب به تهران، شامل انتقال آب از دریای عمان یا از استانهای فارس و طالقان،عنوان میشود. به جای انتقال آب به مرکز، بهتر است جمعیت، صنایع و کشاورزی به شهرهای اطراف منتقل شوند. استفاده نادرست گذشته از منابع آب تهران، باعث هدر رفت حجم زیادی از آب شده است. در کل دنیا ۶۰ تا ۷۰ درصد جمعیت در حاشیه آبهای آزاد زندگی میکنند، اما در ایران تنها حدود ۲ الی ۳ درصد جمعیت در حاشیه آبهای آزاد زندگی میکنند.
ابراهیمی در پایان تاکید کرد: این بحران از امسال شروع نشده و ادامه دارد. تنها اقدام عملی کوتاهمدت، صرفهجویی شخصی و مشارکت همگانی است. ما آخرین نسلی هستیم که میتوانیم صرفه جویی کنیم و اگر همین امروز شروع نکنیم، دیگر آبی باقی نخواهد ماند که کسی بتواند مدیریت کند.