به گزارش ایرنا، طی روزهای اخیر برخی افراد دوباره مدعی شده بودند که فعالیت این معدن طلا سبب‌ساز مشکل و خشکی درختان پایین‌دست در محدوده شهرستان تفتان شده است.
در چندماه اخیر نیز عده‌ای همین ادعاها را داشتند و حتی برخی مستندسازان در ارتفاعات تفتان با حضور گروه های مردمی حاضر شدند و هرچند ابتدا عنوان شد که معدن برخی چاه ها را به طور حفر کرده یا از آب برخی رودخانه‌ها برداشت می کند، اما در نهایت و در خلال صحبت با دست‌اندرکاران در همان محدوده میدانی، در همان فیلم اثبات شد که چنین ادعاهایی صحت نداشته است.
مشاهدات تازه از روستاهای زیارتی، بیداستر، سنیب، سنگان کوگناک و تودلنگ نشان می‌دهد طبیعت منطقه همچنان پویا و سرسبز است و اهالی روستاهای نزدیک تر به معدن نیز از فعالیت معدن به‌عنوان عامل اشتغال و آبادانی یاد می‌کنند، هرچند برخی از ساکنان مناطق پایین‌دست و روستاهای دورتر همچنان نگران آینده منابع آب هستند و می گویند برخی درختان آنان خشک شده که کارشناسان تاکید می کنند از تاثیرات خشکسالی و خشک شدن چاه های آب آن مناطق بوده است.
در مردادماه امسال نیز ایرنا گزارشی از آبادانی و نشاط روستاهای اطراف معدن طلا منتشر کرد، اما در هفته‌های اخیر، برخی افراد دوباره با طرح ادعای خشک شدن درختان و کاهش آب، خواستار بررسی دوباره شدند.
برای روشن شدن واقعیت، خبرنگار ایرنا طی دو هفته گذشته و در چند نوبت از جمله در روز ۱۳ آبان‌ماه بار دیگر مسیر ۴۵ کیلومتری خاش تا دامنه‌های تفتان را پیمود تا وضعیت محیط‌زیست و زندگی مردم را از نزدیک ببیند.
مشاهدات میدانی از تفتان؛ درختان سبزند
در فاصله حدود ۵۰۰ متری تا ۱۰ کیلومتری معدن طلای تفتان، روستاهای بیداستر، زیارتی، سنگان کوگناک، سنیب و تودلنگ با جمعیتی نزدیک به ۵۰۰ خانوار قرار دارند.
اهالی این مناطق به‌ویژه در حاشیه معدن با نشان دادن باغ‌های سرسبز، چشمه‌های پرآب و طبیعت زنده خود تأکید کردند که نشانه‌ای از بی‌آبی یا تخریب محیط‌زیست در محدوده معدن وجود ندارد.
داود کرمزهی، دهیار روستای بیداستر در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا گفت: درختان و چشمه‌های ما سرسبز و فعال هستند و مردم روستا از اشتغال و خدمات معدن استقبال کرده‌اند؛ زردی برگ درختان نیز در این فصل طبیعی و نشانه پاییز است، نه خشکی.
وی با نشان دادن جریان آب در حوضچه روستا افزود: از زمان آغاز فعالیت معدن تاکنون، در محدوده روستا هیچ نشانه‌ای از افت آب یا خسارت زیست‌محیطی مشاهده نکردیم و شرکت معدنی در ساخت راه، تأمین آب شرب و اشتغال جوانان همکاری داشته است.
قله تفتان
نگرانی برخی مردم مناطق پایین‌تر تفتان از خشک شدن درختان
در عین حال در حالی که ساکنان روستاهای نزدیک به معدن از رونق و آبادانی سخن می‌گویند، برخی اهالی مناطق پایین‌دست و دورتر مانند کوته، درودی، نارون، تخت نارون، تمندان و ولان همچنان نسبت به کاهش آب این منطقه ابراز نگرانی می‌کنند.
کریم ریگی، از معتمدان منطقه گفت: درختان ما عمر طولانی دارند و از نسل‌های گذشته حفظ شده‌اند، انتظار ما این است که کارشناسان بی‌طرف بررسی کنند که اگر معدن نقشی در افت آب دارد، راهکار ارائه دهند تا طبیعت و معیشت مردم آسیب نبیند.
معدن زیر نظارت کامل محیط زیست
کوروش صابری، مدیر بهره‌برداری معدن طلای تفتان نیز در گفت‌وگو با ایرنا اظهار داشت: همه فعالیت‌های معدن با مجوزهای قانونی و تحت نظارت مستقیم سازمان محیط‌زیست انجام می‌شود و در فرآیند استخراج از سیستم‌های بازیافت و تصفیه آب استفاده می‌کنیم تا برداشت از منابع طبیعی به حداقل برسد.
او افزود: در حدود ۲ سال فعالیت، بیش از ۱۶۰ نفر از نیروهای بومی به صورت مستقیم در بخش‌های مختلف مجتمع معدن جذب شده‌اند و طرح‌های اجتماعی مانند بازسازی راه‌ها، تأمین آب شرب و کمک به مدارس و خانه‌های بهداشت روستاهای اطراف نیز اجرا شده است.
به گفته ایاز کردی، کارشناس محیط زیست منطقه، تاکنون هیچ گزارش رسمی از آلودگی آب، خاک یا هوا ناشی از فعالیت معدن ثبت نشده و پایش‌های دوره‌ای در حال انجام است.
کارشناس محیط‌زیست منطقه افزود: فعالیت معدن طلای تفتان بر اساس پیوست زیست‌محیطی مصوب و با پایش مستمر آب و خاک انجام می‌شود و در صورت مشاهده هرگونه آلودگی، سازمان محیط‌زیست اختیار توقف عملیات را دارد.
نقش تغییر اقلیم و خشکسالی در کاهش منابع آبی
محمد رضایی، معاون حفاظت آب شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان نیز درمصاحبه با ایرنا علت افت منابع آبی حوزه تفتان را در نتیجه خشکسالی‌های متوالی و کاهش بارش عنوان کرد و گفت: در محدوده برداشت معدن طلا هیچ چاهی وجود ندارد که در افت آب روستاهای پایین‌دست مؤثر باشد، بنابراین ارتباط مستقیمی میان فعالیت معدن و کاهش منابع آب مشاهده نشده است.
خدمات اجتماعی و نگاه توسعه‌محور
در کنار فعالیت تولیدی، مسئولان معدن طلای تفتان نیز آمار می دهند که پروژه‌هایی در حوزه مسئولیت اجتماعی اجرا کرده اند.
علی کرد، نماینده مردم خاش در مجلس شورای اسلامی نیز توضیح داده است: در ۲ سال اخیر این معدن برای بیش از ۵۰۰ خانوار همجوار در روستاهای بیداستر، سنیب، سنگان و کوگناک اقدام به احداث مدرسه، خانه بهداشت، استخر ذخیره آب، بازسازی راه‌ها و تأمین تانکر آب کرده و هدف این است که معدن در کنار استخراج، به آبادانی منطقه نیز کمک کند.
۱۲۰۰ هکتار جایگزینی پوشش گیاهی در تفتان
بنیامین کرد، مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری خاش گفت: به شرکت معدن طلای تفتان الزام شده در محدوده ۱۲۰۰ هکتاری از عرصه‌های منابع طبیعی اقدام به بذرپاشی و نهال‌کاری کند و تاکنون بخش عمده این تعهد اجرا شده است و نظارت دقیق بر ادامه کار وجود دارد و این طرح می‌تواند به احیای پوشش گیاهی منطقه کمک کند.
منطقه تفتان با ارتفاع بیش از چهار هزار متر از سطح دریا و در فاصله ۴۵ کیلومتری خاش و حدود ۱۰۰ کیلومتری جنوب زاهدان واقع شده و با دارا بودن ذخایر غنی طلا، مس و فلزات گران‌بها از مهم‌ترین نواحی معدنی جنوب شرق کشور به شمار می‌رود؛ این منطقه با ظرفیت های بکر و دست نخورده از جمله مناطق پراستعداد در جذب گردشگران داخلی و خارجی به شمرا می رود که انتظار می رود شهروندان بومی در همراهی با مدیران استان، ضمن ایجاد زیرساخت های این مهم، به رونق بخشی بیشتر به آن کمک کنند.
در عین حال، اقلیم خشک، کمبود منابع آب و شکنندگی پوشش گیاهی، ضرورت نگاه علمی، بلندمدت و مسئولانه به توسعه این منطقه را دوچندان کرده تا تفتان به الگویی از هم‌زیستی میان «توسعه» و «طبیعت» تبدیل شود.
به گزارش ایرنا در حوزه فعالیت های معدن، توسعه منطقه و نیز مسائل زیست محیطی تفتان، همچنین رویکردهای مربوط به مسئولیت های اجتماعی معدن باید گفت فعالیت های معدن طلای تفتان از حدود دو سال گذشته شروع شده و انتظار است که همه ارکان همراهی لازم و همه‌جانبه داشته باشند تا با توسعه فعالیت ها و تکمیل زنجیره های تولید در صنایع پایین دستی، این شرکت یا هر مجموعه خصوصی یا دولتی دخیل در امر تولید بتوانند در چنین شرایطی به قوام بیشتر برسند؛ از سوی دیگر و باتوجه به مطالبات ساکنان پیرامون معدن، انتظار به‌حقی نیز هست که این شرکت در ایفای مسئولیت های اجتماعی بیشتر و با چتر خدمات گسترده‌تر نسبت به توانمندسازی مناطق پیرامون در روستاهای اطراف و نیز کلیت شهرستان های همجوار و همچنین استان سیستان و بلوچستان ایفای نقش موثر داشته باشد تا هم شهروندان این مناطق از فعالیت های معدن‌کاوی در بخش های مختلف منتفع شوند و هم خروجی موثر این طرح های صنایع معدنی در سطح ملی اثر خود را بگذارد.
فراموش نکنیم بهره برداری از معادن کار هر فرد یا مجموعه ای نیست؛ در واقع سرمایه گذاری در بخش های معدنی در هر نقطه از کشور، نیازمند ریسک‌پذیری، دانش فنی و صرف هزینه های بسیار کلان است که ابتدا باید زمینه ورود سرمایه گذاران به آن را فراهم کنیم تا در صورت تحقق، بتواند ضمن کمک به توسعه زیرساخت های پیرامون، به نفع توانمندسازی ساکنان بومی و تقویت شاخصه های اشتغال، تولید و صادرات کشور نیز بیانجامد.