سید محمدعلی سیدحنایی، پژوهشگر حوزه دیپلماسی و روابط بین الملل و رئیس اندیشکده دیپلماسی ملل (Nations Diplomacy Think Tank)، به‌عنوان تنها نماینده جوان از ایران برای ارائه مقاله خود در شصت‌وسومین کنفرانس جهانی پاگواش (Pugwash Conferences on Science and World Affairs) که در شهر هیروشیما ژاپن برگزار شد، دعوت شد.
این کنفرانس با محوریت موضوع «80 Years after the Atomic Bombing Time for Peace, Dialogue and
Nuclear Disarmament» و با حضور بیش از ۱۸۰ نفر از دانشمندان، پژوهشگران و دیپلمات‌های برجسته از ۴۰ کشور جهان برگزار گردید.
مقاله ارائه‌شده با عنوان «Next Generation Voices from Iran: Navigating Nuclear Challenges and Building Regional Stability» به بررسی نقش نسل جدید ایران در ارتقای گفت‌وگوهای منطقه‌ای، عبور از چالش‌های هسته‌ای و شکل‌دهی به چارچوبی برای ثبات پایدار از مسیر دیپلماسی علمی و مدنی می‌پردازد.
ایران؛ تمدنی گفت‌وگومحور در مسیر صلح
در بخشی از این مقاله آمده است: «ایران صرفاً یک بازیگر سیاسی نیست؛ بلکه یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان است — تمدنی که در بیش از هفت‌هزار سال گذشته، چهارراهی برای گفت‌وگو، همزیستی و تنوع فرهنگی بوده است. از منشور کوروش — که آن را نخستین بیانیه حقوق بشر می‌دانند — تا آموزه‌های اسلامی و شیعی که بر خرد، عدالت و صلح تأکید دارند، سنت تاریخی ما همواره هماهنگی را بر خصومت ترجیح داده است.»
در ادامه تأکید شده است: «این میراث تمدنی همچنان راهنمای نسل جدید ایران است. ما باور داریم که قدرت واقعی از درک متقابل می‌آید، نه از تقابل؛ و گفت‌وگویی که بر احترام متقابل استوار باشد، می‌تواند به دستاوردهایی برسد که هیچ سلاح و تهدیدی قادر به تحقق آن نیست.»
پاگواش؛ پیوند علم و صلح
جنبش جهانی پاگواش در سال ۱۹۵۷ با الهام از بیانیه تاریخی راسل–اینشتین بنیان‌گذاری شد تا دانشمندان و اندیشمندان را برای پیشگیری از جنگ‌های هسته‌ای و ترویج صلح از مسیر گفت‌وگو گرد هم آورد.
این جنبش در سال ۱۹۹۵ موفق به دریافت جایزه نوبل صلح شد و امروز یکی از معتبرترین شبکه‌های دیپلماسی علمی جهان به‌شمار می‌رود.
بخش جوانان این جنبش، با عنوان International Student/Young Pugwash (ISYP)، بستری برای گردهم‌آیی نسل جدید پژوهشگران و فعالان صلح از سراسر جهان است تا با رویکرد دیپلماسی نسل دوم (Track II Diplomacy)، یعنی گفت‌وگو و همکاری خارج از مجاری رسمی، به ترویج تفاهم و همکاری جهانی بپردازند.
از هیروشیما تا خاورمیانه؛ مسئولیت مشترک نسل جدید
در بخش پایانی مقاله بر اهمیت انتقال تجربه هیروشیما به منطقه خاورمیانه تأکید شده است. نویسنده یادآور می‌شود:
«درس بزرگ هیروشیما آن است که صلح امری موروثی نیست؛ هر نسل باید مسئولیت حفظ و بازسازی آن را بر دوش گیرد. این مسئولیت امروز بر عهده نسلی است که به جای ترس، امید را انتخاب کرده، به جای دیوار، پل می‌سازد و به جای تقابل، گفت‌وگو را برمی‌گزیند.»
در این پژوهش همچنین پیشنهادهایی برای ایجاد شبکه گفت‌وگوی جوانان منطقه در زمینه امنیت هسته‌ای، همکاری علمی و اعتمادسازی از مسیر علم و اخلاق مطرح شده است؛ از جمله تشکیل شورای مشورتی جوانان پاگواش در خاورمیانه و راه‌اندازی برنامه‌های مشترک میان اندیشکده‌ها و انجمن‌های دانشگاهی منطقه.
صلح، میراثی برای ساختن
حضور پژوهشگران جوان ایرانی در چنین رویدادهایی، نشانه‌ای از نقش فزاینده نسل جدید ایران در دیپلماسی علمی و فرهنگی است؛ نسلی که با تکیه بر میراث تمدنی و خرد گفت‌وگو، می‌کوشد در ساخت جهانی امن‌تر، انسانی‌تر و گفت‌وگومحورتر سهمی مؤثر داشته باشد.
