رپورتاژ آگهی

در صنایع تولیدی و فلزکاری، قالب پرس و پانچ از مهم‌ترین ابزارها برای شکل‌دهی، برش و سوراخ‌کاری ورق‌های فلزی محسوب می‌شود. این قالب‌ها تحت فشار، ضربه و سایش بسیار شدید کار می‌کنند و اگر از فولاد نامناسب ساخته شوند، به سرعت فرسوده شده و دقت قطعه نهایی از بین می‌رود.

به همین دلیل، انتخاب فولاد مناسب برای قالب پرس و پانچ اهمیت بالایی دارد. فولاد باید دارای سختی بالا، مقاومت به سایش، استحکام حرارتی و قابلیت ماشین‌کاری مطلوب باشد. در این تحقیق به بررسی بهترین فولادهای ابزار مخصوص قالب‌های پرس و پانچ، ویژگی‌های هرکدام و کاربردهای صنعتی آن‌ها می‌پردازیم.

معرفی فولادهای پرکاربرد برای قالب پرس و پانچ

عبارتند از:

1- فولاد D2 یا فولاد 1.2379

یکی از معروف‌ترین فولادهای ابزار سردکار، فولاد D2 است که در ایران و جهان برای ساخت قالب پرس و پانچ کاربرد فراوان دارد.

ویژگی‌ها:

درصد بالای کروم (حدود 12%) دارد که باعث مقاومت عالی در برابر سایش و خوردگی می‌شود.

قابلیت سختکاری تا حدود 60 راکول دارد.

پایداری ابعادی عالی در حین عملیات حرارتی.

کاربردها:

• پانچ‌های دقیق و تیغه‌های برش.
• قالب‌های فرم‌دهی سرد.
• ابزارهای برش ورق‌های فولادی و استنلس استیل.

2- فولاد سردکار 1.2436

فولاد 1.2436 (D6) یکی دیگر از فولادهای سردکار پرکاربرد است که شباهت زیادی به فولاد D2 دارد اما از درصد تنگستن بالاتری برخوردار است.

ویژگی‌ها:

• مقاومت سایشی فوق‌العاده بالا.
• سختی‌پذیری عالی و مقاومت بیشتر نسبت به D2 در برابر لب‌پریدگی.
• قابلیت پولیش‌پذیری و سنگ‌زنی خوب.

کاربردها:

قالب‌های پانچ سنگین و تیغه‌های صنعتی.

ابزارهای برشی که با ورق‌های سخت سروکار دارند.

نکته: فولاد 1.2436 به دلیل مقاومت بیشتر در برابر ضربه و سایش، در قالب‌هایی که فشار زیادی تحمل می‌کنند انتخاب بهتری از فولاد D2 است.

3- فولاد 1.2080

فولاد 1.2080 که با نام فولاد K100 نیز شناخته می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین فولادهای ابزار سردکار است.

ویژگی‌ها:

• دارای ترکیب کروم بالا (حدود 12%) و کربن زیاد است.
• سختی‌پذیری بسیار خوب و مقاومت بالا در برابر سایش.
• قیمت پایین‌تر نسبت به فولاد D2

کاربرد:

پانچ‌ها، قالب‌های برش ساده، قیچی‌های صنعتی.

نکته: اگر به دنبال فولاد اقتصادی برای قالب پرس سبک هستید، فولاد 1.2080 گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه است.

4- فولاد A2

فولاد A2 یکی از متعادل‌ترین فولادهای ابزار است که هم سختی بالا دارد و هم چقرمگی مناسبی ارائه می‌دهد.

ویژگی‌ها:

• مقاومت متوسط در برابر سایش، اما بسیار مقاوم در برابر ترک.
• مناسب برای قالب‌هایی که هم ضربه دارند و هم سایش.

کاربرد:

• قالب‌های برش چندمرحله‌ای.
• پانچ‌هایی که با شوک‌های مکرر مواجه‌اند.

اهمیت انتخاب فولاد مناسب برای قالب پرس

قالب‌های پرس وظیفه دارند ورق فلزی را در شکل خاصی برش دهند یا فرم‌دهی کنند. در نتیجه، در هر ضربه، سطح قالب با فشار زیاد با ورق در تماس است و در معرض سایش، خستگی مکانیکی و حتی حرارت ناشی از اصطکاک قرار دارد.

اگر فولاد قالب پرس از نوع مناسبی انتخاب نشود:

• سطح قالب به سرعت لب‌پریدگی و ترک برمی‌دارد.
• دقت برش کاهش می‌یابد.
• زمان تعویض قالب‌ها بالا می‌رود و هزینه تولید زیاد می‌شود.

بنابراین استفاده از فولادهای سردکار مخصوص قالب پرس که دارای سختی بالا و مقاومت به سایش هستند، ضرورت دارد.

ویژگی‌های فولاد مناسب برای قالب پرس و پانچ

یک فولاد ایده‌آل برای ساخت قالب پرس و پانچ باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

سختی بالا: برای حفظ لبه‌های برنده قالب و جلوگیری از له‌شدگی در اثر فشار.

مقاومت در برابر سایش: تا قالب در تماس با ورق‌های فلزی دچار خوردگی سطحی نشود.

چقرمگی مناسب: جلوگیری از ترک خوردن یا شکستن در اثر شوک‌های مکانیکی.

پایداری حرارتی: مقاومت در برابر تغییرات دما در هنگام عملیات پرس سریع.

قابلیت پرداخت‌کاری و پولیش بالا: برای افزایش دقت سطحی قالب.

نکات مهم در انتخاب فولاد برای قالب پرس

نوع ورق فلزی: برای ورق‌های سخت‌تر مثل استیل، باید از فولادهایی مثل D2 یا 1.2436 استفاده شود.

شرایط کاری: اگر قالب در معرض ضربه‌های شدید است، فولادهایی با چقرمگی بالا مانند A2 مناسب‌تر هستند.

هزینه ساخت: فولادهای پرآلیاژ گران‌ترند اما عمر قالب را چند برابر می‌کنند و هزینه نگهداری را کاهش می‌دهند.

عملیات حرارتی صحیح: حتی بهترین فولاد نیز در صورت سختکاری نادرست ممکن است ترک بردارد یا تغییر ابعاد دهد.

جمع‌بندی

انتخاب فولاد مناسب برای قالب‌های پرس و پانچ، نه‌تنها بر کیفیت و دقت نهایی قطعات فلزی تأثیر می‌گذارد، بلکه مستقیماً در هزینه‌های نگهداری، عمر مفید قالب و بازده تولید نقش دارد. هر قالب، بسته به نوع ورق، فشار کاری و دمای محیط، نیازمند فولادی با ترکیب دقیق از سختی، چقرمگی و مقاومت سایشی است.

فولادهایی مانند فولاد D2 و فولاد 1.2436 به دلیل ساختار آلیاژی غنی و پایداری ابعادی بالا، از بهترین گزینه‌ها برای ساخت قالب‌های دقیق و پرس‌های سنگین محسوب می‌شوند. در مقابل، فولادهایی مانند A2 یا 1.2080 برای کاربردهای سبک‌تر و اقتصادی‌تر انتخاب مناسبی هستند.

در نهایت، می‌توان گفت که کیفیت فولاد، عملیات حرارتی صحیح و پرداخت دقیق قالب سه عامل اساسی در دستیابی به عملکرد پایدار و طول عمر بالا هستند. با در نظر گرفتن این موارد، صنایع می‌توانند بهره‌وری تولید را افزایش داده و از توقف‌های ناگهانی و هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند.

انتهای پیام