طرفداری | اگر پیروزی لیورپول برابر رئال مادرید نشانه‌ای از قدرت این تیم بود، ویرجیل فن دایک آماده بود تا پس از آن نیز قدرت‌نمایی کند.
وقتی او در کنار گبی لوگان، مجری آمازون پرایم، و کارشناسانی همچون رابی فاولر، وین رونی، تئو ولکات و دنیل استوریج برای گفت‌وگوی پس از بازی ایستاده بود، دو لحظهٔ هرچند کوتاه اما گویا، پنجره‌ای به ذهنیت و نگرش او نسبت به وظیفه‌اش به عنوان کاپیتان لیورپول گشود.
یکی پاسخ تند او به رونی بود که پیش‌تر در پادکستش از فن دایک انتقاد کرده بود و دیگری مربوط به هم‌تیمی سابقش، ترنت الکساندر آرنولد، که پس از انتقال به رئال مادرید در تابستان، برای نخستین بار به آنفیلد بازمی‌گشت. ولکات از فن دایک پرسید آیا پیش از بازی فرصتی برای صحبت با کسی که هفت سال در خط دفاع لیورپول کنار او بازی کرده بود، پیدا کرده است؟
پاسخ او قاطع و کوتاه بود: «نه».
فن دایک سه روز قبل از آن و پس از پیروزی لیورپول برابر استون ویلا، به سؤالاتی دربارهٔ بازگشت الکساندر آرنولد پاسخ داده بود. او گفته بود پس از انتقال مدافع راست انگلیسی به اسپانیا، تماس چندانی میان آن‌ها برقرار نبوده است: «چیزی شخصی در میان نیست. من زندگی خودم را دارم و او هم در مادرید زندگی خودش را دارد».
با این حال پاسخ‌های فن دایک بیشتر بازتابی از طرز تفکر کلی او به عنوان رهبر لیورپول و چهره‌ٔ عمومی تیم بود تا نشانه‌ای از دلخوری واقعی از الکساندر آرنولد.
میان آن دو، گهگاه لحظات تنش‌آمیزی نیز رخ داده، از جمله در تساوی ۲-۲ برابر منچستریونایتد در ژانویه، زمانی که فن دایک پس از اشتباه هم‌تیمی‌اش با تندی به او اعتراض کرد. اما چنین مواردی در سطح لیگ برتر طبیعی است. منابعی که از نزدیک با شرایط آشنا هستند و برای حفظ روابط نخواستند نامشان فاش شود، هرگونه صحبت از «درگیری یا اختلاف» میان این دو را رد کرده‌اند.
در آخرین روز فصل ۲۵-۲۰۲۴، پس از تساوی ۱-۱ برابر کریستال پالاس که پایان دوران حضور الکساندر آرنولد در لیورپول را رقم زد، فن دایک نخستین کسی بود که او را در آغوش گرفت. همچنین در آوریل، پس از پیروزی ۱-۰ در زمین لسترسیتی، وقتی آرنولد گل برتری را به ثمر رساند، کاپیتان او را به سمت هواداران تشویق کننده سوق داد. پس از بازی سه‌شنبه شب نیز، آن دو برخوردی کوتاه و محترمانه داشتند.
الکساندر آرنولد پس از آخرین بازی خود برای لیورپول، در آغوش ویرجیل فن دایک
فن دایک مسئولیت بازوبند کاپیتانی لیورپول را به شدت جدی می‌گیرد. او می‌داند که در نقش نمایندهٔ باشگاه در انظار عمومی ظاهر می‌شود و به خوبی می‌داند هواداران در مورد تصمیم آرنولد برای ترک تیم چه احساسی دارند.
او پس از تساوی ۲-۲ برابر آرسنال در ماه می، اندکی پس از اعلام جدایی آرنولد، احساسات خود را آشکار کرده بود: «در این مقطع برای من، هیچ جای دیگری برای بودن وجود ندارد».
با توجه به چنین نگرشی که همیشه بر دفاع از ارزش‌های لیورپول استوار است، عجیب می‌بود اگر او از بازگشت هم‌تیمی سابقش به مرسی ساید اظهار خوشحالی می‌کرد. از نگاه فن دایک، آرنولد در آن شب صرفاً حریفی بود که باید مهارش می‌کردند.
فن دایک از ایفای نقش سخنگوی غیررسمی بازیکنان لیورپول لذت می‌برد. از زمانی که در جولای ۲۰۲۳ به عنوان کاپیتان منصوب شد، تصمیم گرفت پس از هر مسابقه، صرف نظر از نتیجه، پاسخگوی خبرنگاران باشد. او این کار را بخش مهمی از مسئولیت‌هایش می‌داند؛ برخلاف برخی کاپیتان‌های پیشین که کمتر در رسانه‌ها ظاهر می‌شدند. هم‌تیمی‌هایش نیز از این بابت قدردان او هستند، زیرا فشار کمتری برای صحبت به دوش سایر بازیکنان می‌گذارد.
فن دایک تلاش می‌کند پیام درست را منتقل کند و لحن مناسب روزهای پیش‌رو را تعیین کند. فصل گذشته تمرکزش بر حفظ تواضع تیم، پرهیز از اظهارنظرهای جسورانه با توجه به جایگاهشان در جدول و تأکید بر اهمیت استراحت و ریکاوری بود.
اما با دشواری‌های لیورپول در فصل جاری، پیام او تغییر کرده است. او از هم‌تیمی‌هایش خواسته تا «به صدای بیرون توجه نکنند» و در تیم حس اتحاد و «محاصره شدن توسط جهان بیرونی» را القا کرده است. فن دایک در پیام‌هایش مثبت و الهام‌بخش است، اما در عین حال سخت‌گیر و مطالبه‌گر؛ پس از شکست‌ها گاه تند می‌شود و در انتظاراتی که از خود و دیگران دارد، بی‌رحم است.
مارک ساگال، روان‌شناس ورزشی و مؤسس مجموعه The Winning Mind که با تیم‌های متعددی در لیگ برتر همکاری کرده است، دربارهٔ او می‌گوید:
در شیوهٔ رهبری فن دایک، صداقت، مسئولیت‌پذیری، سختکوشی و شجاعت موج می‌زند. او بر فرایند، استانداردها و پاسخ‌گویی جمعی تمرکز دارد، نه تأیید دیگران. دیدگاهش نسبت به مفهوم رهبری فوق‌العاده شفاف است و همین وضوح در نحوهٔ برخوردش با انتقادها و چالش‌ها نمایان می‌شود. او واقعیت‌ها و انتقادها را می‌پذیرد، اما به همان اندازه می‌داند که چه چیزهایی تحت کنترل خودش و تیمش است.
کاپیتان ویرجیل فن دایک
رفتار او همیشه همراه با خوش‌اخلاقی نیست؛ به ویژه زمانی که نتایج ناامید کننده باشند. رابطه‌اش با جو گومز بسیار نزدیک است، اما با سایر بازیکنان نیز ارتباط حرفه‌ای خوبی دارد و می‌تواند تشخیص دهد چه زمانی کسی در شرایط روحی یا فیزیکی سختی است. او بعضی هم‌تیمی‌ها را برای صرف شام بیرون می‌برد تا با زندگی و انگیزه‌هایشان بیشتر آشنا شود.
به گفته نزدیکان تیم، فن دایک برای سازگاری بازیکنان جدید با زندگی در مرسی ساید تلاش ویژه‌ای می‌کند؛ از توصیه در مورد محل زندگی و مدارس فرزندانشان گرفته تا رستوران‌های مناسب. او به الکساندر ایساک برای وفق یافتن با محیط جدید کمک کرده و حتی در متقاعد کردن برخی بازیکنان برای پیوستن به لیورپول نقش داشته است. برای مثال، زمانی که فلوریان ویرتس بین انتقال به لیورپول یا بایرن مونیخ مردد بود، با او صحبت کرد.
نفوذ او در باشگاه به حدی است که آرنه اسلوت، سرمربی لیورپول، از او به عنوان «تأثیرگذارترین کاپیتانی» که با او کار کرده یاد کرده است.
اسلوت در ماه آوریل در گفت‌وگویی با جیمی کرگر گفته بود: «او یکی از معدود رهبران واقعی در دنیای فوتبال است. دقیق می‌داند چه می‌گوید و می‌داند چگونه تیمش را برای رسیدن به بهترین عملکرد در هر روز آماده کند».
ساگال نیز افزود: «در رفتار او نوعی ثبات و آرامش عمیق وجود دارد. هویت و باورهای شخصی‌اش برایش تکیه‌گاه هستند. وقتی اوضاع آشفته می‌شود، از اصول و ارزش‌هایش نیرو می‌گیرد و این استواری او، دیگران را هم بالا می‌کشد».
فن دایک در زمین تمرین استانداردها را تعیین می‌کند و خارج از زمین نیز تأثیرگذار است. برخی بازیکنان لیورپول از او الگو گرفته و برای خود تیم پشتیبانی شخصی شامل آشپز و فیزیوتراپ تشکیل داده‌اند. برای نمونه، رایان خرافنبرخ گفته بود توصیه‌های فن دایک دربارهٔ تغذیه و ریکاوری، نقشی اساسی در بهبود عملکردش داشته است.
فن دایک درون و بیرون از زمین، یک الگوست
او همچنین در مواجهه با فاجعهٔ درگذشت دیوگو ژوتا در جولای، تحسین زیادی برانگیخت. رهبری‌اش پس از آن حادثه جایگاهش را درون باشگاه بیش از پیش بالا برد. وی پس از شکست ۲-۱ برابر چلسی در ۴ اکتبر، به تأثیر آن واقعه اشاره کرد. فن دایک در مصاحبه‌ای با اسکای اسپورت در ماه آگوست گفته بود: «مثل یک رابطهٔ برادری است، نه؟ من نسبت به همه احساس مسئولیت می‌کنم. اگر حس کنم کسی ناراحت است یا بیش از اندازه مورد انتقاد قرار گرفته، من هم آسیب می‌بینم. این حس من است».
نگرش فن دایک نسبت به لیورپول در تیم ملی هلند نیز تکرار می‌شود. او در مصاحبه‌هایش اغلب از مسئولیت‌هایش به عنوان کاپیتان کشورش سخن می‌گوید. برای او، وقفه‌های ملی «زمان استراحت» نیستند، بلکه مرحله‌ای دیگر از وظیفه رهبری‌اند. او دائماً به دنبال راه‌هایی برای انگیزه‌بخشی و الهام بخشیدن به هم‌تیمی‌هایش است. برای نمونه، پیش از آغاز رقابت‌های جام ملت‌های اروپا، برای تک تک بازیکنان نامه‌ای شخصی نوشت و آن را روی تختشان در هتل گذاشت.
البته چنین نقش پررنگی، همواره او را در معرض انتقاد قرار داده است؛ به ویژه در هلند، جایی که اسطوره‌های فوتبال معمولاً بی‌پرده نظر می‌دهند.
مارکو فان باستن و رود گولیت، دو اسطورهٔ فوتبال هلند، رهبری و توانایی‌های او را زیر سؤال برده‌اند. فان باستن در مارس ۲۰۲۳ به شبکه Ziggo Sport گفته بود: «او سر و صدا می‌کند، اما چیزی نمی‌گوید. یک کاپیتان خوب باید وضعیت را روشن کند، نه اینکه با ابهام باعث سردرگمی شود. او باید از ایجاد آشوب جلوگیری کند، اما خودش جرقهٔ آن را می‌زند».
در سپتامبر ۲۰۲۴ نیز رسانه‌های هلندی از او انتقاد کردند، چون پس از تساوی ۲-۲ برابر آلمان، دربارهٔ عملکرد ضعیف ماتیاس دلیخت گفت: «او باید از این تجربه درس بگیرد».
عملکرد ویرجیل فن دایک در سطح باشگاهی و ملی زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد
آخرین مورد، وین رونی بود که در پادکست بی‌بی‌سی خود (The Wayne Rooney Show) از زبان بدن فن دایک و صلاح انتقاد کرد:
آن‌ها قرارداد جدیدی امضا کرده‌اند، اما فکر نمی‌کنم در این فصل واقعاً رهبری تیم را بر عهده گرفته باشند. زبان بدن چیزهای زیادی نشان می‌دهد و به نظرم زبان بدن این دو، کمی با قبل تفاوت دارد. آن‌ها دو بازیکن برتر تیم هستند و اگر رفتارشان درست نباشد، روی بقیه هم تأثیر می‌گذارد. شاید اشتباه می‌کنم، ولی اگر هوادار لیورپول یا مربی تیم بودم، نگران می‌شدم.
فن دایک از این تصور که پس از تمدید قراردادش در آوریل انگیزه‌اش کاهش یافته، رنجیده خاطر شد. او پس از بازی برابر استون ویلا در پاسخ به خبرنگاران گفت این حرف‌ها «انتقادهای تنبلانه‌ای» است و سه‌شنبه شب فرصت پاسخ‌گویی رو در رو با رونی را از دست نداد.
او در گفت‌وگوی زندهٔ تلویزیونی گفت: «اگر بازی‌ها را تماشا کرده باشید، مطمئناً می‌بینید که من مسئولیت‌پذیر هستم. این حرف که چون قرارداد جدیدی امضا کرده‌ام، پس دیگر همه چیز برایم تمام شده، به نظرم کمی... (مکث) خب، این نظر شخصی من است، اما در هر حال، بگذریم».
این نخستین بار نبود که فن دایک از سوی بازیکنان سابق منچستریونایتد تحریک می‌شد. در دسامبر ۲۰۲۳ نیز از اظهار نظر روی کین که او را «مغرور» خوانده بود، دلخور شد؛ آن‌هم پس از آنکه فن دایک در تساوی بدون گل برابر یونایتد گفته بود: «فقط یک تیم برای بردن بازی تلاش می‌کرد».
او در گفت‌وگو با ریو فردیناند در پادکست Rio Meets اذعان کرده بود که درک می‌کند چرا گاهی کارشناسان باید «عقاید جنجالی» بیشتری داشته باشند، وگرنه برنامه‌هایشان «کسل کننده» می‌شود.
البته گاهی خود فن دایک نیز با واکنش‌هایش زمینه انتقاد را فراهم می‌کند. برای مثال، در شکست اخیر برابر منچستریونایتد در آنفیلد، او در نیمهٔ دوم پس از آنکه نتوانست سانتری را دفع کند و توپ به صورت میلوش کرکز خورد، از شدت ناراحتی نسبت به هم‌تیمی‌اش واکنش تندی نشان داد.
با وجود تأکیدش بر «نادیده گرفتن سر و صدای بیرونی»، او از آنچه رسانه‌ها درباره‌اش می‌نویسند، آگاه است. فن دایک پیش‌تر برخی خبرنگاران را در شبکه‌های اجتماعی بلاک کرده و گاه نیز با لحن شوخ‌طبعانه، آن‌ها را به خاطر انتشار مطالب نادرست یا ناعادلانه بازخواست کرده است.
فن دایک تنها بازیکن بزرگ تاریخ نیست که از انتقاد به عنوان سوخت انگیزهٔ خود استفاده می‌کند؛ احتمالاً روی کین نیز در این زمینه با او هم‌ذات‌پنداری می‌کند. اما سخنان اخیر او نشان می‌دهد که هرچند به غروب دوران حرفه‌ای خود نزدیک می‌شود، آتش درونش هنوز شعله‌ورتر از هر زمان دیگری است.
به قلم اندی جونز و گرگ ایونز برای وب‌سایت The Athletic