خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: امروز ۱۴ آبان و روز مازندران است، روز ملی مازندران فرصتی برای بازخوانی تاریخ، مفاخر و سنت‌های فرهنگی و مذهبی است.
مردم مازندران همزمان با ایام فاطمیه، روز ملی استان را در امامزاده محمد کیا سلطان دبیر صالحانی گرامی می‌دارند. این مناسبت تاریخی یادآور پذیرش اسلام و شکل‌گیری نخستین حکومت شیعی در طبرستان است و فرصتی برای معرفی مفاخر دینی، فرهنگی و اجتماعی استان فراهم می‌کند.
با ابلاغ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ۱۴ آبان به نام روز مازندران و روز ۲۵ آبان به نام روز اصفهان در تقویم رسمی کشور ثبت شد. این مصوبه پس از تصویب جلسه ۸۶۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی و به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط رئیس‌جمهور و رئیس شورا برای اجرا ابلاغ شد.
۶۰۰ ویژه برنامه به مناسبت روز و هفته ملی مازندران با حضور خانواده‌ها، جوانان و گردشگران از سراسر استان برگزار می‌شود و به گفته مسئولان، یک هفته ادامه خواهد داشت تا فرصت بیشتری برای آشنایی نسل جوان با فرهنگ، آداب و تاریخ مازندران فراهم شود.
سابقه و تاریخچه
روز مازندران که هر سال در ۱۴ آبان برگزار می‌شود، یادآور تاریخچه فرهنگی و جغرافیایی این استان است. مازندران با طبیعت سرسبز، سواحل خزر و تاریخ دیرینه، همواره نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ ایران داشته است. این روز در تقویم محلی به عنوان فرصتی برای تقویت هویت مازندرانی و معرفی ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگی استان ثبت شده است.
به اعتقاد صاحب نظران، قیام علویان در این استان، ورق‌های طلایی ثبت شده تاریخ ایران و مازندران محسوب می‌شود.
نقش آفرینی مردم مازندران در عرصه‌های مختلف
حجت‌الاسلام محمدمهدی شریف‌تبار، مدیر کل تبلیغات اسلامی مازندران، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: چند سالی است که در تقویم رسمی کشور، ۱۴ آبان به نام روز مازندران نامگذاری شده و این اقدام مبارک فرصت مناسبی برای بازخوانی تاریخ و میراث گرانبهای استان است.
وی اظهار کرد: مردم ولایت‌مدار مازندران همواره در عرصه‌های مختلف از دفاع از حریم ولایت گرفته تا حمایت از فرزندان اهل بیت علیه‌السلام نقش آفرینی کرده‌اند و این روز فرصت معرفی چهره‌ها و مفاخر دینی، مذهبی و فرهنگی را فراهم می‌کند.
وی افزود: روز مازندران بهترین زمان برای معرفی آئین‌ها و سنت‌های فرهنگی و اجتماعی مردم استان است؛ سنت‌هایی که نشان‌دهنده دینداری و ولایت‌مداری مردمان این خطه است.
ضروری است که همه بزرگواران، هیئت‌های مذهبی، مساجد و تشکل‌های دینی و مذهبی در این زمینه اهتمام ویژه داشته باشند تا نسل جوان با فرهنگ و تاریخ مازندران آشنا شود. حجت‌الاسلام شریف‌تبار با اشاره به همزمانی ۱۴ آبان با ایام فاطمیه خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت حریم‌های فاطمی و ارزش‌های دینی، تلاش داریم مراسم امسال با شکوه و با نگاه ویژه به آموزه‌های فاطمی برگزار شود تا هم تاریخ و فرهنگ مازندران معرفی شود و هم ارزش‌های دینی و اخلاقی استان برای عموم بازخوانی گردد.
علی ادیبی پژوهشگر فرهنگ عامه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار: روز مازندران رخدادی که نمادی از ایستادگی و خودباوری مردم این خطه به شمار می‌رود و انتخاب این تاریخ، نه‌تنها بزرگداشتی تاریخی، بلکه فرصتی برای بازخوانی میراث فرهنگی و ارزش‌های بومی مازندران است.
وی اظهار کرد: مازندران با جنگل‌های انبوه، دریای نیلگون، دشت‌های حاصلخیز و مردمانی مهمان‌نواز، یکی از شاخص‌ترین استان‌های ایران در حوزه‌های کشاورزی، گردشگری و فرهنگ محلی است. زبان طبری، موسیقی بومی با سازهای سنتی مانند لله‌وا و دوتار، آیین‌هایی چون نوروزخوانی، جشن تیرماه سیزده‌شو و لباس‌های رنگارنگ محلی، بخشی از هویت فرهنگی این دیار را شکل می‌دهند.
وی گفت: بزرگداشت روز مازندران، فرصتی است برای پاسداشت این میراث و تقویت حس تعلق به ریشه‌های بومی. کارشناسان فرهنگی معتقدند توجه به زبان و آئین‌های محلی، به‌ویژه در میان نسل جوان، می‌تواند نقش مهمی در حفظ تنوع فرهنگی کشور ایفا کند.
مازندران مملو از آئین‌ها و رسم‌هایی است که ریشه در تاریخ دارد روز مازندران، روز یادآوری پیوند عمیق مردم با تاریخ و سرزمینشان است؛ روزی برای نگاه دوباره به اصالت، طبیعت و فرهنگی که در گذر زمان همچنان زنده وپویا است.
نغمه باران و برکت
جشن‌های کهن مازندران، ریشه در طبیعت، اقتصاد، پهلوانی و خردورزی مردم این دیار دارد و در میانه پاییز روستاهای مازندران خود را برای آئینی آماده می‌کنند که بوی تاریخ و باران می‌دهد؛ تیرماه سیزده شو، شبی که مردم این خطه، از دیرباز آن را زمان برکت، مهر و شادی دانسته‌اند.
اما پشت این جشن رنگارنگ، دنیایی از معنا، فلسفه و خرد نهفته است. غفار محمدی (مازند)، نویسنده، شاعر و پژوهشگر برجسته فرهنگ و ادبیات مازندران گفت‌وگویی انجام داده‌ایم؛ پژوهشگری که سال‌ها در پی رمزگشایی از فلسفه آئین‌های بومی این سرزمین بوده است.
محمدی در تحلیل خود، جشن‌های مازندران را صرفاً نماد شادی نمی‌داند، بلکه آن‌ها را «بیانی از یک جهان‌بینی» توصیف می‌کند. او معتقد است که شادکامی در فرهنگ مازندرانی، نه یک رفتار گذرا، بلکه حاصل توازن میان طبیعت، معیشت و خرد جمعی است.
وی گفت: نظام اقتصادی مازندران از گذشته تا امروز، تولیدمحور و طبیعت‌پذیر بوده است. زمین‌های حاصلخیز، جنگل‌های پربرکت و رودهای خروشان، همواره امنیت معیشتی را برای مردم فراهم می‌کردند. همین امنیت اقتصادی، به آرامش روانی و در ادامه به شکوفایی خرد و شادی منجر شد.
او زنجیره‌ای علّی میان رفاه، خرد و شادی ترسیم می‌کند و می‌افزاید: زمانی که انسان از دغدغه نان و ترس از آینده رها شود، ذهنش به سمت آفرینش و اندیشه می‌رود. نتیجه این فرآیند، فرهنگی است که شادی در آن ریشه دارد نه نقاب.
پیوند دین، خرد و شادمانی در طبرستان
به باور محمدی، نهادهای دینی و فرهنگی در مازندران، همواره در کنار اقتصاد بومی، تقویت‌کننده این روحیه بوده‌اند و ادیان باستانی در این منطقه، مروج نور، مهر و شادی بودند. آیین‌هایی چون تیرماسیزده شو، در حقیقت استمرار همان تفکر مهرورزانه و طبیعت‌گرای ایرانی است. مردمان مازندران در طول تاریخ، میان ایمان و شادمانی تضادی ندیدند؛ آن‌ها شادی. را عبادت می‌دانستند.
در جهان امروز، بازخوانی این آئین‌ها نه بازگشت به گذشته، بلکه بازآفرینی هویت فرهنگی است: در دورانی که شادی‌های ما مصنوعی شده‌اند، تیرماسیزده شو یادآور شادی اصیل و ریشه‌دار مردمانی است که میان خاک، آسمان و مهر زندگی کردند.