لیلا پایدار- ونزوئلا در روزهای اخیر به صحنهی رویارویی مستقیم واشنگتن و دولت نیکولاس مادورو بدل شده است؛ بحرانی که اینبار با شعار «مبارزه با قاچاق مواد مخدر» آغاز شده، اما در عمل رنگ و بوی مداخلهی نظامی به خود گرفته است. پس از افزایش اتهامات ایالات متحده علیه دولت ونزوئلا، پنتاگون از طرحهای آمادهباش سخن گفته و همزمان تحولات میدانی نشان میدهد که «مبارزه با مواد مخدر» در واقع بهانهای برای اعمال فشار، تغییر رژیم و کنترل منابع عظیم نفتی حوزهی اورینوکو است.
در همین راستا، هادی اعلمی فریمان، کارشناس مسائل آمریکای لاتین، در گفتوگو با خبرنگار اعتماد آنلاین دربارهی علت رویکرد سختگیرانهی دولت ترامپ در برابر ونزوئلا و حتی احتمال حمله نظامی به این کشور گفت: یکی از مهمترین دلایل این رویکرد، تنفری است که خود ترامپ و وزیر خارجه او نسبت به دولتهای سوسیالیستی منطقه دارند. آنها احساس میکنند که کنترل در منطقه، بهویژه در کلمبیا، از دست متحدانشان خارج شده و کشورهایی چون چین، روسیه و حتی ایران در حال بهرهبرداری از شرایط و افزایش نفوذ خود هستند.
او ادامه داد: بنابراین، مهار چین، روسیه و ایران یکی از اهداف اصلی واشنگتن است. از سوی دیگر، منابع عظیم انرژی ونزوئلا و نیز استفاده از پایگاههای ایالات متحده در کلمبیا، از دیگر دلایل کلیدی این سیاست سختگیرانه محسوب میشود. به نظر میرسد این سه عامل مهار رقبای ژئوپولیتیکی، کنترل منابع انرژی و تثبیت جایگاه نظامی آمریکا در منطقه مهمترین دلایل مداخلهجویی واشنگتن باشند.
او در پاسخ به این پرسش که آیا روسیه و چین در صورت آغاز درگیری وارد میدان خواهند شد، توضیح داد: آخرین اظهارنظر مشاور امنیت ملی روسیه نشان میدهد که مسکو قصد مداخلهی مستقیم در بحران ونزوئلا را ندارد و حتی توان چنین اقدامی را هم ندارد. تا امروز حمایت روسها از نیکولاس مادورو عمدتاً در سطح سیاسی و دیپلماتیک بوده است. چینیها نیز موضعی مشابه دارند و حمایتشان از نوع اقتصادی و سیاسی است، نه نظامی. بنابراین، بعید به نظر میرسد که هیچیک از این دو قدرت در صورت بروز درگیری نظامی، وارد میدان شوند.
وی با اشاره به قصد ترامپ برای حذف مادورو گفت: کشورهایی که قصد تغییر حاکمیت در کشوری را دارند، معمولاً چند سناریو را بهصورت مرحلهای بررسی میکنند. نخست، از ابزارهای اطلاعاتی و جنگ روانی برای تضعیف دولت هدف استفاده میکنند تا مشروعیت آن زیر سؤال برود و زمینهی فروپاشی از درون فراهم شود. در گام بعد، از طریق نفوذ در ساختار سیاسی و حمایت از اپوزیسیون داخلی، تلاش میکنند کودتا یا شورشهای خیابانی را هدایت کنند. اگر این روشها نتیجه ندهد، سراغ گزینههای نظامی محدود مانند هدف قرار دادن چهرههای کلیدی یا حتی ترور رهبران اصلی میروند. در نهایت، اگر هیچکدام از این سناریوها موفق نباشد، مداخلات گستردهی نظامی در ابعاد هوایی، دریایی یا زمینی را بررسی میکنند.
اعلمی فریمان تأکید میکند: آنچه امروز در ونزوئلا میگذرد، ترکیبی است از شعار مبارزه با قاچاق مواد مخدر، رقابت ژئوپولیتیکی میان قدرتهای بزرگ و تلاش برای کنترل منابع انرژی. پیامدهای این بحران نه تنها سرنوشت ونزوئلا، بلکه ثبات منطقه و بازار جهانی انرژی را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.