سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): صنعت چاپ فراتر از یک فرآیند فنی، آینه‌ای است که دانش، هنر و تجارت را در هم می‌آمیزد. این صنعت که ریشه در تاریخ مدنیت دارد، امروزه با تکیه بر فناوری‌های نوین، به شریان حیاتی صنایع بسته‌بندی، نشر، تبلیغات و بسترهای اطلاع‌رسانی تبدیل شده است. از کتاب‌های علمی تا بسته‌بندی محصولات غذایی، نقش چاپخانه در انتقال محتوا و ارتقای ارزش بصری کالاها انکارناپذیر است و به همین دلیل، توسعه آن مستقیماً با رشد اقتصادی و فرهنگی هر منطقه گره خورده است.
شهر ارومیه به‌عنوان مرکز استان آذربایجان‌غربی، به‌واسطه موقعیت راهبردی و نزدیکی به مرزهای بین‌المللی، دارای ظرفیت‌های چشمگیری در حوزه صنعت چاپ است. این شهر میزبان بخش عمده‌ای از واحدهای چاپی استان است که نه تنها نیازهای داخلی منطقه را تأمین می‌کنند، بلکه به دلیل تخصص در چاپ‌های خاص و به‌ویژه حوزه بسته‌بندی صنعتی، قابلیت صادراتی به بازارهای همسایه را نیز دارا هستند.
با این حال، چالش‌هایی نظیر پراکندگی واحدها و نیاز به نوسازی زیرساخت‌ها، ایجاد یک شهرک تخصصی چاپ را به ضرورتی کلیدی برای حفظ رقابت‌پذیری و توسعه پایدار این صنعت در ارومیه تبدیل کرده است و امروز برای بازدید از سه چاپخانه تور رسانه‌ای به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایحان‌غربی و با همکاری اتحادیه چاپخانه‌های استان برگزار شد.
علیرضا نوروزی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌غربی، در جریان تور رسانه‌ای بازدید از چند چاپخانه صنعتی در ارومیه اظهار کرد: صنعت چاپ با وجود آنکه ریشه در هنر دارد، امروز به‌واسطه گستردگی فعالیت‌ها و نقش آن در زنجیره بسته‌بندی و تبلیغات، یکی از صنایع مهم و اشتغال‌زای کشور محسوب می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر ۴۴۳ واحد چاپی در سراسر استان فعالند که از این میان ۲۴۳ واحد در شهر ارومیه مستقر بوده که برای ۹۰۰ نفر در ارومیه و به‌صورت مستقیم برای هزار و ۹۵۰ نفر در کل استان در این صنعت اشتغال ایجاد کرده‌اند.
نوروزی ادامه داد: در سال‌های اخیر نیز حدود ۲۷ میلیارد تومان تسهیلات حمایتی از محل تبصره‌های ۱۶ و ۱۸ به فعالان این صنعت پرداخت شده که نتیجه آن اشتغال مستقیم برای ۷۰ نفر و اشتغال غیرمستقیم برای ده‌ها نفر دیگر بوده است.
طرح شهرک صنفی چاپ؛ گامی برای تمرکز، کیفیت و رشد
نوروزی با اشاره به پراکندگی واحدهای چاپی در نقاط مختلف شهر از جمله خیابان حافظ، پاساژ انصار و سایر مناطق، گفت: این پراکندگی علاوه بر مشکلات ترافیکی و خدماتی، مانعی برای توسعه فنی و تجمیع ظرفیت‌ها به‌شمار می‌آید.
وی بیان کرد: در این راستا با همکاری اتحادیه چاپخانه‌داران و حمایت مقامات استانی، به‌ویژه استاندار، امیدواریم شهرک صنفی چاپ در ارومیه تأسیس شود تا مرکزی یکپارچه برای فعالیت‌های صنف و بستری برای ارتقای کیفیت خدمات و تسهیل نظارت‌ها فراهم شود.
صنعتی که فرهنگ و اشتغال را هم‌سو پیش می‌برد
هادی شادلو، رئیس هیئت مدیره اتحادیه چاپخانه‌داران آذربایجان‌غربی نیز در این بازدید گفت: صنعت چاپ، علاوه بر کارکرد هنری و فرهنگی، از منظر صنعتی نیز یکی از محورهای توسعه اقتصادی استان به‌شمار می‌رود.
وی افزود: صنعت چاپ به‌عنوان صنعت مادر مستقیماً بر کیفیت، بازاریابی و حتی سلامت محصولات در صنایع دیگر تأثیرگذار است و با صنایع بزرگی همچون خوودروسازی، نساجی رقابت می‌کنیم و انتظار داریم از چنین واحدهایی حمایت لازم انجام شود.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه چاپخانه‌داران آذربایجان‌غربی با اشاره به نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات چاپ گفت: ورود به عرصه تولید صنعتی امروز، به بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان سرمایه ثابت نیاز دارد و در شرایط تورمی و محدودیت‌های ارزی، بدون حمایت تسهیلاتی این حجم از سرمایه‌گذاری ممکن نیست.
شادلو افزود: حمایت از چاپخانه‌ها تنها کمک صنفی محسوب نمی‌شود؛ بلکه مستقیم به اشتغال پایدار منجر می‌شود و با اعطای حتی ۲۰ میلیارد تومان تسهیلات، یک چاپخانه می‌تواند برای بیش از ۳۰ نفر به‌صورت مستقیم و چند ده نفر دیگر به‌صورت غیرمستقیم شغل پایدار ایجاد کند.
وی بیان کرد: خبر خوب هم اینکه دستگاه چهار و نیم ورقی چهار رنگ صنعتی در ابعاد ۱۰۰ در ۷۰ نیز به تازگی یکی از واحدهای شهرستان ارومیه اضافه شده که از برون‌سپاری بسیاری از کارهای چاپی جلوگیری خواهد شد.
شادلو گفت: همچنین با توجه به اسنادی که مسئولان دولت‌های قبلی در اتحادیه است تمام فعالان صنعت چاپ استان معاف از مالیات هستند ولی متاسفانه امور مالیاتی همکاری لازم را در این راستا نمی‌کند و سلیقه‌ای عمل کرده و مالیات را دریافت می‌کند.
ظرفیت‌های صادراتی و مرزی؛ فرصتی مغفول برای چاپخانه‌های استان
قاسم‌زاده، یکی از فعالان باسابقه صنعت چاپ در ارومیه با سابقه ۳۰ سال فعالیت، صنعت چاپ را دومین صنعت بزرگ فرهنگی اقتصادی جهان پس از فناوری‌های پیشرفته دانست و گفت: با وجود سفارشات متعدد از کشورهای همسایه چون ترکیه و عراق، گاهی به دلیل ضعف امکانات یا تأمین مواد اولیه مجبوریم برخی پروژه‌ها را به استان‌های دیگر یا خارج از کشور واگذار کنیم.
وی افزود: حمایت‌های اخیر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در پرداخت تسهیلات تبصره‌ای تأثیر زیادی در توسعه واحدهای چاپی داشته و امیدواریم استمرار این حمایت‌ها، ظرفیت تولید استان را افزایش دهد.
چالش‌های ارزی و مواد اولیه؛ سد راه صنعت چاپ
توسلی، از مدیران چاپخانه‌های مستقر در شهرک صنعتی فاز ۲ ارومیه نیز مشکلات سیاست‌های ارزی و تأمین مواد اولیه را از جدی‌ترین تهدیدهای صنعت چاپ دانست و گفت: با وجود همه مشکلات، توانسته‌ایم با بیش از ۸۰ نیروی کار در زمینه تولید لفاف‌های صنعتی فعالیت کنیم. اما ادامه مسیر بدون اصلاح سیاست‌های حمایتی دشوار است.
وی افزود: گرانی مواد اولیه و نبود حمایت مؤثر از تولیدکنندگان داخلی موجب شده بسیاری از چاپخانه‌ها برای تأمین منابع دچار مشکل شوند و بخشی از ظرفیت تولیدی استان راکد بماند.
صنعت چاپ بسته‌بندی؛ خط مقدم اشتغال و اقتصاد فرهنگی
ابراهیم‌پور، دیگر فعال عرصه چاپ و بسته‌بندی مواد غذایی، نیز از فعالیت روزانه واحد خود در تولید ورق و جعبه‌های بسته‌بندی خبر داد و گفت: با ظرفیت تولید روزانه ۲۰ تُن و اشتغال‌زایی مستقیم برای ۱۰۰ نفر، همچنان مهم‌ترین چالش ما گرانی و نوسان شدید قیمت مواد اولیه است.
وی افزود: همچنین در این واحد چاپی ۲۰ نفر از بانوان نیز شاغل هستند.
∎