خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: کویر لوت، یکی از گرم‌ترین نقاط زمین، سالهاست سایه سنگین خود را بر استان کرمان گسترده و منابع آبی را به مرز نابودی کشانده است.
از سوی دیگر بهره برداری اشتباه از منابع آب زیر زمینی و قرار گرفتن یک سوم باغ‌های کشور در استانی که سالهاست با خشکسالی مواجه است موجب شده مشکل کم آبی در کرمان افزایش یابد و حالا شهر کرمان برای تأمین آب شرب هم با مشکل مواجه شده است.
در این میان، پروژه عظیم انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی، که از بندرعباس آغاز شده و قرار بود تا پایان مهر ۱۴۰۴ جرعه‌ای نجات‌بخش به هزاران تشنه‌لب در شمال استان کرمان برساند، بار دیگر در گرداب تأخیر غرق شد.
وعده‌های انتقال آب رنگ واقعیت نگرفته اند
امروز، ۱۲ آبان ۱۴۰۴، لوله‌های غول‌پیکر این طرح تنها چند کیلومتر با دروازه‌های شهر کرمان فاصله دارند، اما آب هنوز در راه است و وعده‌ها رنگ واقعیت نگرفته‌اند؛ این در حالی است که آخرین وعده استانداری کرمان اجرای این طرح تا پایان مهر ماه بوده است.
ریشه این طرح به اوایل دهه ۹۰ شمسی بازمی‌گردد، زمانی که صنایع غول‌آسای معدنی کرمان با افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی روبرو شدند.
در سال ۱۳۹۱، مطالعات امکان‌سنجی آغاز شد و یک سال بعد، با اعتباری بالغ بر ۱.۵ میلیارد یورو، عملیات اجرایی کلید خورد. خط لوله اصلی، با قطر ۱۶۰۰ میلی‌متر و طول ۸۲۶ کیلومتر، آب شیرین‌شده از تأسیسات نمک زدایی بندرعباس را از دل کوه‌های زاگرس و دشت‌های خشک عبور می‌دهد تا به مخازن صنعتی سیرجان، رفسنجان و در نهایت کرمان برسد.
فناوری به کار رفته، اسمز معکوس پیشرفته با ۱۲ ایستگاه پمپاژ عظیم است که هر کدام توان جابه‌جایی هزاران لیتر آب در ثانیه را دارند.
فاز نخست صنعتی در سال ۱۳۹۹ افتتاح شد و از آن زمان، ۱۳۰ میلیون مترمکعب آب سالانه به چرخه تولید فولاد و مس تزریق شده است.
اما داستان فاز دوم، یعنی خط اضطراری شرب، روایتی متفاوت دارد. این بخش، با ظرفیت ۳۰ میلیون مترمکعب، از انشعاب خط صنعتی در نزدیکی سیرجان آغاز می‌شود و با لوله‌هایی به قطر ۸۰۰ میلی‌متر، راهی کلان شهر کرمان می‌شود.
عملیات اجرایی این طرح در زمستان ۱۴۰۱ شروع شد و مسئولان محلی، از استاندار گرفته تا مدیران آب منطقه‌ای، بارها وعده دادند که «تا مهر ۱۴۰۴، آب دریا در شیرهای منازل جاری خواهد شد.» در این میان حتی در نشست شورای اداری استان کرمان در شهریور، تأکید شد که این بار افتتاح نمادین نیست و آب واقعی می‌رسد.
ریشه اصلی تأخیر، همانند بسیاری از پروژه‌های ملی، به جیب خالی برمی‌گردد، تعدادی از شرکت‌های معدنی کرمان پیش از این متعهد شده بودند هر کدام هزار میلیارد تومان برای تکمیل فاز شرب بپردازند، اما به تعهدات خود عمل نکردند.
پروژه انتقال آب خلیج فارس، فراتر از یک خط لوله، آزمونی برای آینده استان کرمان در عصر تغییرات اقلیمی است. استانی که بخش قابل توجهی از منابع آبی‌اش را از دست داده، نمی‌تواند با وعده‌ها مشکل را رفع کند و هر سال سطح آب‌های زیر زمینی کرمان پایین‌تر می‌رود.
کرمان، با تاریخ کهن و مردمانی صبور، شایسته آن است که سبز باشد، نه اینکه در تشنگی قرار بگیرد. زمان آن رسیده که تعهدات روی کاغذ اجرا شود.
اجرای خط انتقال آب خلیج فارس به شمال کرمان ضروری است
رضا فرهمند، کارشناس اقتصادی در کرمان و حوزه آب در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ما در دشت ممنوعه‌ای ایستاده‌ایم که سالانه ۱.۸ متر افت سطح آب زیرزمینی دارد می‌گوید: استان کرمان جزو استان‌های بحرانی در خصوص فرونشست زمین است و کسری تجمعی منابع زیرزمینی به ۱.۲ میلیارد مترمکعب رسیده و اگر این خط تا پایان آذر وارد مدار نشود، تابستان ۱۴۰۵ شاهد مشکلات جدی در کلان شهر کرمان خواهیم بود.
وی می‌افزاید: این دیگر یک طرح عمرانی نیست؛ یک عملیات نجات اضطراری برای میلیون‌ها انسان، هزاران هکتار زمین کشاورزی و ده‌ها کارخانه صنعتی است.
وی با اشاره به پیشرفت فیزیکی پروژه ادامه می‌دهد: باید خط لوله انتقال آب و همچنین ایستگاه‌های انتقال به موقع انجام شود.
فرهمند، می‌گوید: سطح آب زیرزمینی سالانه ۱.۸ متر افت می‌کند، کسری تجمعی منابع به ۱.۲ میلیارد مترمکعب رسیده و بیش از ۸۰ درصد دشت‌های استان کرمان ممنوعه اعلام شده است در کلان شهر کرمان تأمین آب شرب بسیار مهم است.
فرهمند، با تأکید بر تنها راه‌حل می‌افزاید: تنها چاره واقعی، اجرای فوری خط انتقال آب خلیج فارس است، زیرا این طرح، ۳۰ میلیون مترمکعب آب شرب پایدار را مستقیم به سفره مردم می‌رساند، جیره‌بندی را پایان می‌دهد، صنایع را نجات می‌دهد و کشاورزی را احیا می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: لوله‌ها تا چند کیلومتری شهر کرمان رسیده‌اند، اما باز هم طرح به موقع اجرا نشده است.
امیدواریم به زودی خبرهای خوش به مردم بدهیم
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان نیز طرح انتقال آب خلیج فارس به شهر کرمان را بسیار مهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: استانداری کرمان به صورت مداوم پیگیر رفع مشکلات و اجرای این طرح است.
سید مصطفی آیت الهی موسوی در گفتگو با مهرمی‌افزاید: امیدواریم به زودی خبرهای خوبی در زمینه اجرای این طرح به مردم بدهیم، این طرح از مصوبات سفر دولت سیزدهم است و از مهمترین طرح‌های اولویت دار استان به شمار می‌رود.
وی عنوان می‌کند: در حال پیگیری برای رفع موانع و اجرای کامل طرح هستیم تا بتوانیم آب خلیج فارس را در لوله‌های آب شرب شهر جاری کنیم.
وزارت نیرو به صورت جدی پای کار باشد
نماینده مردم شهرهای کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی نیز به مهر می‌گوید: استان کرمان با خشکسالی مواجه است و در سال جاری در بیشتر مناطق استان بارندگی روی نداده و در شهر کرمان نیز بارندگی نداشتیم.
شهباز حسن پور می‌افزاید: خشکسالی ادامه دارد و برداشت آب از منابع آب زیر زمینی نیز به صورت فزاینده در حال انجام است و این آب به دلیل عدم بارندگی جایگزین نمی‌شود.
وی از وزارت نیرو خواست در راستای اجرای فوری و اتمام طرح انتقال آب خلیج فارس به شمال کرمان جدی تر وارد عمل شود.