با اجرای مدل جدید تعرفه پلکانی آب در قالب برنامه هفتم توسعه، نظام محاسبه قبوض خانوار‌ها دچار تغییر اساسی شده است. سیاست جدید وزارت نیرو با هدف عدالت در مصرف، شفاف‌سازی تعرفه‌ها و تشویق کم‌مصرف‌ها تدوین شده تا ضمن حمایت از اقشار کم‌درآمد، هزینه واقعی مصرف بی‌رویه برای مشترکین پرمصرف محسوس‌تر شود.
در ساختار جدید تعرفه‌گذاری، نرخ مصرف آب متناسب با محل سکونت، شرایط اقلیمی و توان اقتصادی خانوار‌ها تنظیم می‌شود تا از فشار مالی بر گروه‌های کم‌درآمد جلوگیری شود. بر اساس این طرح، تعرفه‌ها به‌صورت پلکانی تعیین شده‌اند؛ به این معنا که هرچه میزان مصرف بالاتر رود، نرخ هر متر مکعب آب با ضریب افزایشی محاسبه خواهد شد.
جدول الگوی مصرف و تعرفه آب خانوار‌های شهری
| میزان مصرف ماهانه | وضعیت مصرف | مبلغ تقریبی قبض ماهانه |
| ۵ متر مکعب | کمتر از الگو مصرف | ۱۴,۸۰۰ تومان |
| ۱۱ متر مکعب | در آستانه الگو | ۴۴,۵۰۰ تومان |
| ۱۲ متر مکعب | الگوی مصرف در تهران | ۵۱,۰۰۰ تومان |
| ۲۴ متر مکعب | دو برابر الگو (پر مصرف) | ۳۰۰,۰۰۰ تومان |
| ۳۷ متر مکعب | سه برابر الگو و بالاتر | ۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
مطابق اعلام رسمی وزارت نیرو، حدود ۳۴ درصد از مشترکین کشور زیر الگوی مصرف قرار دارند. این گروه در صورتی که ماهانه حدود ۵ متر مکعب آب مصرف کنند، قبضی معادل ۱۴ هزار و ۸۰۰ تومان پرداخت خواهند کرد. مصرف در محدوده ۱۱ تا ۱۲ متر مکعب به‌عنوان الگوی متعارف در نظر گرفته شده و برای یک خانواده در تهران، رقم قبض در این سطح حدود ۵۱ هزار تومان است.
البته مصرف‌کنندگان پرمصرف مشمول افزایش چندبرابری در تعرفه می‌شوند. بر اساس مدل جدید، اگر خانواری دو برابر الگو (۲۴ متر مکعب) مصرف داشته باشد، مبلغ قبض آب آن حدود ۳۰۰ هزار تومان خواهد بود. در صورت مصرف سه برابر الگو (۳۷ متر مکعب)، رقم قبض ممکن است به یک میلیون تومان در ماه برسد.
اختلاف قیمت تمام‌شده و نرخ فروش آب
بررسی‌ها نشان می‌دهد که فاصله چشمگیری میان قیمت واقعی آب و نرخ فروش به مشترکین وجود دارد. بر اساس صورت‌های مالی سال ۱۴۰۲، قیمت تمام‌شده هر متر مکعب آب در کشور ۴ هزار و ۵۰۰ تومان محاسبه شده، در حالی که آب تا سطح الگوی مصرف تنها ۴۲۹ تومان به فروش می‌رسد. در مصرف بیش از سه برابر الگو نیز نرخ فروش ۳ هزار و ۹۰۰ تومان است که باز هم از هزینه واقعی پایین‌تر است.
در مناطق روستایی این اختلاف بیشتر است. در این مناطق، نرخ فروش هر متر مکعب آب ۲۲۸ تومان و قیمت تمام‌شده آن ۷ هزار و ۹۶۵ تومان برآورد شده است. حتی با سه برابر مصرف، نرخ فروش از ۷۴۴ تومان فراتر نمی‌رود. این فاصله زیاد سبب می‌شود اقتصاد آب در کشور از توازن خارج شود و امکان نوسازی و نگهداری زیرساخت‌ها دشوار گردد.
هدف اصلی اجرای طرح جدید، حمایت از مشترکین کم‌مصرف و اصلاح رفتار مصرفی خانوار‌ها است. وزارت نیرو اعلام کرده است که سیاست‌های حمایتی برای خانوار‌های زیر الگوی مصرف همچنان فعال است و تلاش می‌شود بدون اعمال فشار اقتصادی، مدیریت مصرف از طریق آموزش و اطلاع‌رسانی فرهنگی تقویت شود.
انتهای پیام/