به گزارش میراث آریا، هر سال با آغاز فصل پاییز و خنک‌تر شدن هوای جنوب، جزیره هرمز به یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری طبیعی ایران تبدیل می‌شود؛ جزیره‌ای کوچک در خلیج فارس که در نگاه نخست با رنگ‌های شگفت‌انگیز خاک، دره‌های رنگین‌کمان و سواحل سرخ و نقره‌ای خود، هر مسافری را مسحور می‌کند. اما فراتر از این زیبایی‌های چشم‌نواز، هرمز یک پدیده زمین‌شناسی کم‌نظیر و بخشی از میراث طبیعی ملی ایران است؛ جزیره‌ای که حاصل میلیون‌ها سال تحولات زمین و دریا است و هر لایه از خاک آن، روایتی از تاریخ شکل‌گیری زمین را در خود دارد.
از دیدگاه زمین‌شناسی، جزیره هرمز بخشی از ساختار موسوم به «گنبدهای نمکی زاگرس» است. در اثر فشارهای تکتونیکی و حرکات پوسته زمین، لایه‌های عمیق و کهن به سطح آمده و ترکیبی از نمک، سنگ‌های آذرین و رسوبات رنگارنگ را پدید آورده‌اند.
این فرایند طبیعی موجب شده بیش از ۷۰ نوع سنگ و خاک معدنی رنگی در این جزیره شناسایی شود؛ از خاک سرخ سرشار از اکسید آهن گرفته تا خاک‌های زرد و بنفش غنی از گوگرد، منگنز و مس.
این تنوع رنگ و جنس خاک‌ها، چهره‌ای منحصربه‌فرد به هرمز بخشیده و آن را به موزه‌ای زنده از زمین‌شناسی طبیعی تبدیل کرده است؛ مکانی که هر متر از آن، گویی بخشی از تاریخ زمین را به نمایش می‌گذارد.
هر گام بر خاک این جزیره، قدم گذاشتن بر میلیون‌ها سال از تاریخ زمین است. به همین دلیل، حفاظت از این ساختار بی‌نظیر نه فقط یک وظیفه زیست‌محیطی بلکه یک مسئولیت ملی و میراثی محسوب می‌شود.
محیط زیست شکننده و نیازمند مراقبت
هرمز در عین زیبایی خیره‌کننده، محیطی بسیار شکننده دارد. نبود منابع آب شیرین دائمی، کمبود پوشش گیاهی و محدودیت خاک حاصل‌خیز باعث شده اکوسیستم جزیره در برابر تغییرات انسانی بسیار آسیب‌پذیر باشد.
رهاسازی زباله در طبیعت، روشن کردن آتش در مناطق حساس و یا جمع‌آوری خاک‌های رنگی، می‌تواند تعادل طبیعی جزیره را به‌هم بزند.
خاک‌های رنگی هرمز تنها جاذبه گردشگری نیستند؛ این خاک‌ها بخشی از فرآیندهای زمین‌ساختی‌اند و برداشت یا تخریب آن‌ها به معنای نابودی بخشی از تاریخ زمین است. علاوه بر این، حرکت وسایل نقلیه موتوری در مسیرهای طبیعی، تردد بی‌رویه و آلودگی صوتی از جمله عواملی هستند که چهره محیط را در فصول پرگردشگر تغییر می‌دهند.
گردشگری پایدار؛ راهی برای تداوم زیبایی
گردشگری پایدار بر سه اصل استوار است: حفاظت از محیط زیست، احترام به فرهنگ محلی و توزیع عادلانه منافع اقتصادی.
در جزیره هرمز، هر سه اصل معنا و نمود ویژه‌ای دارند. گردشگر آگاه می‌داند که خاک رنگی جزیره یادگاری از تاریخ زمین است، پس از آن چیزی برنمی‌دارد. او زباله‌ای باقی نمی‌گذارد، از مسیرهای تعیین‌شده عبور می‌کند و با مردم بومی با احترام رفتار می‌کند.
این نوع گردشگری به‌جای بهره‌برداری بی‌رویه از منابع، بر آگاهی، احترام و توازن میان انسان و طبیعت تکیه دارد.
سفر مسئولانه تنها رعایت چند نکته ساده نیست؛ نوعی نگرش است. گردشگری که به‌جای تماشاگر بودن، مراقب و شریک طبیعت باشد، در واقع در حفظ میراث طبیعی ایران نقش ایفا می‌کند.
نقش مردم بومی در حفاظت از جزیره
مردم جزیره هرمز سال‌هاست که با طبیعت پیرامون خود پیوندی عمیق دارند. شیوه زندگی، خوراک، لباس و صنایع‌دستی آنان از دل همین طبیعت برخاسته است. زنان جزیره با الهام از رنگ‌های خاک و دریا، آثار هنری می‌آفرینند و در نقاشی با خاک‌های معدنی مهارت دارند.
حمایت از این هنرمندان و خرید از بازارچه‌های محلی نه تنها به اقتصاد جامعه کمک می‌کند، بلکه مانع برداشت غیرمجاز خاک نیز می‌شود.
در واقع، وقتی ارزش فرهنگی خاک بر ارزش کالایی آن غلبه کند، حفاظت از آن به بخشی از فرهنگ زندگی تبدیل می‌شود.
گردشگر آگاه با انتخاب آگاهانه‌ی خود، به رونق فرهنگ محلی و حفاظت از منابع طبیعی کمک می‌کند و در نتیجه، چرخه گردشگری پایدار در جزیره تقویت می‌شود.
اصول ساده برای سفر مسئولانه به هرمز
از خاک رنگی برنداریم؛ هر مشت خاک بخشی از ساختار زمین‌شناسی جزیره است.
زباله را با خود بازگردانیم؛ ظرفیت دفع زباله در جزیره محدود است.
از مسیرهای تعیین‌شده خارج نشویم؛ تردد بی‌رویه موجب فرسایش خاک می‌شود.
از ظروف قابل‌استفاده مجدد استفاده کنیم تا پسماند پلاستیکی کاهش یابد.
در مناطق طبیعی آتش روشن نکنیم؛ گرمای خاک و بادهای محلی می‌تواند موجب آتش‌سوزی شود.
به حیات‌وحش احترام بگذاریم؛ پرندگان مهاجر و گونه‌های دریایی جزئی از اکوسیستم هرمز هستند.
از محصولات و غذاهای محلی استفاده کنیم؛ این کار به رونق اقتصاد محلی و کاهش فشار بر محیط کمک می‌کند.
به توصیه‌های راهنمایان محلی گوش دهیم؛ آنان بهترین شناخت را از مسیرهای امن و مناطق حساس دارند.
آینده جزیره، در گرو رفتار امروز ما
هرمز تنها یک مقصد گردشگری نیست؛ بخشی از حافظه زمین است. جزیره‌ای که هر سال در سکوت خود هزاران مسافر را می‌پذیرد و به هر قدم انسان گوش می‌سپارد.
اگر امروز با احترام و آگاهی از آن مراقبت کنیم، نسل‌های بعد نیز می‌توانند همان رنگ‌ها، همان سکوت و همان درخشش خاک را ببینند.
سفر به هرمز فرصتی است برای تجربه‌ی زیبایی و درک مسئولیت؛ مسئولیتی که با رفتار فردی هر گردشگر آغاز می‌شود.
گردشگر آگاه می‌داند که حفاظت از طبیعت، شرط تداوم لذت از آن است. جزیره هرمز نه فقط مقصدی برای عکاسی و تفریح، بلکه کلاس زنده‌ای از زمین‌شناسی، محیط زیست و فرهنگ جنوب ایران است.
بیایید به این موزه زنده با نگاهی مسئولانه سفر کنیم؛ تا رنگ‌ها بمانند، تا خاک نفس بکشد، تا خلیج فارس همچنان بوی زندگی بدهد.
انتهای پیام/