به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر رفیع‌الدین اسماعیلی در پیام تصویری به آیین رونمایی از کتاب "جذابیت‌های تمدن غرب؛ واقیت یا توهم؟" که به همت نشر شناخت‌پژوه وابسته به مؤسسه شناخت در سالن جلسات این مؤسسه برگزار شد، ضمن تشکر از دست‌اندرکاران چاپ این کتاب و نیز نویسندگان اثر ابراز داشت: این کتاب در واقع به واکاوی نظام‌مند یکی از بنیادی‌ترین ابعاد تقابل فکری و فرهنگی میان اسلام و غرب می‌پردازد.
رئیس موسسه شناخت همچنین افزود: امروز این تقابل بیش از هر زمان دیگری در عرصه اندیشه، رسانه و سبک زندگی جریان دارد و نویسندگان این کتاب کوشیده‌اند تا با نگاهی تحلیلی و تمدنی نشان دهند که تمدن غرب چگونه با بهره گیری از مؤلفه هایی همچون علم، فناوری، رسانه، لذت‌گرایی، فردگرایی و انسان محوری، نظامی پیچیده از جذابیت سازی ایجاد کرده است.
وی با بیان این‌که به لطف الهی تاکنون ۵۰ عنوان کتاب به همت انتشارات مؤسسه شناخت به زیور طبع آراسته شده است، گفت: البته امسال نیز کتاب هایی در دست تألیف داریم که رویکرد محوری آن‌ها تلاش در زمینه دشمن‌شناسی با رویکرد جنگ شناختی است
ضرورت شناخت جبهه حق و باطل
حجت الاسلام محسن وافی از نویسندگان کتاب "جذابیت‌های تمدن غرب؛ واقیت یا توهم؟" و مدیر گروه کودک و نوجوان مؤسسه شناخت نیز با اشاره به حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) ابراز داشت: برپایه فرمایش حضرت، عاقل ترین مردم کسی است که در دو جبهه فعالیت کند؛ نخست شناخت جریان حق که در رأس آن برپایه نگاه توحیدی، خدای متعال قرار دارد و دوم هم ناظر به شناخت جریان باطل و در رأس آن شیطان است برای این‌که با این شناخت و فهم بتوانیم به جنگ با او برویم.
وی افزود: گاهی اوقات عدم شناخت دشمن در سطح مسئولان و دولتمردان است که خودش زنگ خطری است اما گاهی این مساله ادامه یافته و در سطح لایه‌های میانی آمده و گاه متأسفانه در سطحی بزرگتر، بدنه جامعه را درگیر خود می‌کند.
بدنه جامعه ما شناخت درستی از غرب ندارد
وی گفت: جریانی از ابتدای انقلاب در این زمینه به توصیه های امامین انقلاب توجه نکرد و از سویی نوع فعالیت همین جریان باعث شد که امروز بدنه جامعه ما از غرب، شناخت درستی نداشته باشد و می‌بینیم که در فرآیند جنگ شناختی و ترکیبی به جهت عدم شناخت دشمن، مقهور جذابیت های تمدن و فرهنگ غرب شده است
مدیر گروه کودک و نوجوان مؤسسه شناخت همچنین ادامه داد: ما در کتاب به دنبال این هستیم که بگوییم این تمدن غرب، ظاهر و باطنی دارد؛ ظاهر آن به نحوی است که جامعه را درگیر خود ساخته و باطل آن به نحوی است که اگر درست تبیین شود، افراد نسبت به آن موضع می گیرند و این مقوله نسبت به دختران و پسران جامعه ما کاملاً صدق می کند.
وی بیان داشت: در طول سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ما اگر به درستی به بیانات و رهنمودهای حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب توجه می‌کردیم، شرایط و وضعیت امروز را نداشتیم. به عنوان مثال ایشان بارها گفته‌اند که ما در بحث زن و خانواده باید مطالبه‌گر و فعال باشیم نه این که دچار انفعال شویم.
تلاش برای تبیین مؤلفه‌های جذابیت غرب
امین شاه‌رفعتی، مدیر گروه روانشناسی مؤسسه شناخت و دیگر نویسنده این کتاب نیز گفت: در این اثر مروری اجمالی داشته‌ایم به مؤلفه‌ها و شاخصه‌های تمدن غرب و این‌که مشخص کنیم به چه نکات جذاب تمدن غرب، دعوت و ترغیب از سوی رسانه‌ها صورت می گیرد و این که اصلاً چرا فلان مؤلفه به عنوان جذابیت تعیین شده است.
وی افزود: در کتاب "جذابیت‌های تمدن غرب؛ واقیت یا توهم؟" ۲۰ مورد از مهم‌ترین مؤلفه های جذابیت غربی احصا شده که البته بیش از این هاست ولی این ها موارد بسیار مهمی است که در ذهن مردم ما، رگه‌ها و نشانه‌های بارز آن وجود دارد.
شاه رفعتی یادآور شد: در بخش نخست کتاب عمدتاً به ریشه‌های معرفتی و تاریخی تمدن غرب پرداخته شده و مسیر نفوذ آن در عرصه‌های فکری، اجتماعی و فرهنگی مورد تحلیل قرار گرفته است، ضمن آن که در فصل‌های بعدی، مؤلفه های اصلی جذابیت غربی از منظر فلسفی، فرهنگی و روان شناختی مورد توجه قرار گرفته است.
تقدیر از اهتمام ویژه مؤسسه شناخت
حجت الاسلام والمسلمین حبیب‌الله بابایی رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز در ادامه این جلسه اظهار داشت: موسسه شناخت وارد عرصه بسیار مهمی در زمینه غرب‌شناسی و دشمن‌شناسی شده که حقیقتاً جای تقدیر دارد، ضمن آن که انتشار این کتاب نیز نشان از دغدغه مسئولان این موسسه دارد و باید از این حیث به دوستان خدا قوت گفت.
وی افزود: قبل از هر چیز باید توجه داشت که غرب شناسی متفاوت از تجددشناسی است؛ یک بخش از غرب‌شناسی مربوط به نقطه عزیمت اسلامی به این بحث می شود و از این منظر باید توجه داشت که منظور گرفتن داده‌ها نیست بلکه فراتر از شناخت و درک غرب، در مقام تحلیل، ما در نقد غرب از نقطه نظر و منطق بومی و دینی استفاده می کنیم که ریشه در آموزه‌های وحیانی دارد.
وی همچنین گفت: در غرب شناسی مقام معظم رهبری که دقت کنیم متوجه می شویم، ایشان در مواجه و تفسیر غرب از یک آیه نورانی بهره می برد و لذا ما باید بتوانیم از بستر حوزه علمیه، غرب شناسی را دنبال کنیم و باید به الزامات این بحث توجه نماییم.
نگاهی به برخی دوگانه ها در غرب‌شناسی
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) ادامه داد: باید اول از همه بدانیم منظور ما از غرب، کدام غرب است. اولین دوگانه در این زمینه غربِ غربی در برابر غربِ شرقی است؛ یعنی غرب مانده در غرب با غرب آمده در شرق، تفاوت ها و تمایزاتی دارد. به عنوان مثال اگر همان دموکراسی آمریکایی در کشوری مثل مصر رعایت شود، منافع آمریکا به خطر می افتد و لذا آن ها به دنبال صورتی از دموکراسی هستند که در نهایت منافع آن ها تأمین گردد.
وی اضافه کرد: دوگانه بعدی ناظر به این است که غربِ نظری با غربِ عملی نیز تفاوت هایی دارد، چرا که غرب نظری را عمدتاً در کتاب ها مطالعه می کنیم و حال آن که خیلی جاها بین این مفهوم با غرب عملی دچار خلط مبحث می‌شویم.
غرب‌شناسی باید خروجی راهبردی داشته باشد
حجت الاسلام والمسلمین بابایی همچنین با تأکید بر این که غرب شناسی ما باید خروجی و ثمره راهبردی داشته باشد، گفت: غرب‌شناسی را از ورای کتاب ها نمی توان جستجو کرد بلکه باید به سمت نوعی از جامعه شناسی غرب و فرهنگ غربی برویم و این مباحث را از این زاویه مورد توجه قرار دهیم تا فاصله بین نظر و عمل را کاهش داده و به تحلیل درست و واقع بینانه تری دست یابیم.
وی بیان داشت: دوگانه سوم ناظر به غربِ قدیم و غربِ جدید است که هر کدام شاخصه ها و مؤلفه های مربوط به خودش را دارد، ضمن آن که باید توجه داشت ما امروز نیازمند نظریاتی هستیم که غرب جدید و مربوط به قرن بیست و یکم و بعد از وقایعی چون ۱۱ سپتامبر، کرونا و هفتم اکتبر را بشناسد و به تحلیل درست آن بپردازد و لذا ما باید هم در حوزه و هم در دانشگاه به تحلیل عمیق‌تری از نقد غرب بپردازیم.
وی افزود: دو گانه مهم بعدی ناظر به غربِ معنا و غربِ لفظ است. غرب را بیش از آن که در باطن جستجو کنیم در ظاهر دنبال می کنیم و این کفایت نمی کند. مهم تر از ظواهر این است که نظام معنایی در رابطه با غرب متحول شده و این خودش زمینه ساز تحول در تمدن می باشد، کما این که به اعتقاد عده ای از اندیشمندان، مانایی تمدن ها به مانایی مفهوم آن تمدن ها ارتباط دارد.
تقلیل معنا در سایه فرهنگ ترجمه‌ای
رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی همچنین خاطرنشان کرد: از سوی دیگر در سایه فرهنگ ترجمه ای به نقل معنا از غرب آن هم معناهای برگزیده و ایدئولوژیک از سوی مترجمین بسنده کرده ایم و به همین خاطر، در بسیاری از مواقع گرفتار تقلیل معنا می شویم.
وی یادآور شد: دو گانه دیگر ناظر به بحث غربِ علمی و غربِ استعماری است که برخی به آن ورود پیدا کرده اند اما به عقیده بنده باید به لایه‌ی سوم در همین بحث یعنی غرب انسانی نیز توجه کرد. در غرب انسانی نه خدا مُرده است و نه انسانیت مرده که نشانه آن قدعلم کردن دانشگاه هاروارد و نیز خروش جمعیت های چندصدهزار نفری در آمریکا و غرب در برابر ظلم اسرائیل است که با مساله فطری خود با مباحث مواجه می شوند.
لزوم توجه جدی به مفهوم غربِ انسانی
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: از سوی دیگر باید دانست که بسیاری از صف کشی ها در داخل تمدن ها رخ می دهد. ما نباید از غرب انسانی غافل شویم که واجد نکات مثبتی است، در عین حالی که ما باید به شاخصه های غرب استعماری و شیطانی بودن آن فرهنگ توجه لازم را داشته باشیم.
حجت الاسلام والمسلمین بابایی تأکید کرد: بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری، ما از غرب می آموزیم اما فریفته فرهنگ غرب نمی شویم، ضمن آن که باید دانست توجه به جنبه های اثباتی و ایجابی و اخلاقی و انسانی در غرب، مواجهه ما را غرب بسیار سخت و دشوار کرده است.
دو نوع غرب شناسی برپایه دوگانه‌ها
وی همچنین گفت: بر اساس دوگانه هایی که ذکر شد ما دو نوع غرب شناسی داریم؛ غرب شناسی پاسخگو و غرب شناسی غیرپاسخگو. برخی غرب شناسی ها در داخل ایران، تئوریک و چه بسا الهیاتی است اما غرب شناسیِ راهگشا در مواجهه عینی و انضمامی با مسایل نیست و حال آن که غرب شناسی در روش و سیره رهبر معظم انقلاب به نحوی است که پاسخگو و راهگشاست.
وی با بیان این که در بهره‌گیری از آیات و روایات در نقد غرب نیز باید از منطق استدلالی بهره مند شویم، تصریح کرد: شناخت غرب را به محافل آکادمیک محصور نکنیم چرا که ما باید با غرب شناسی به دنبال ایجاد تحول باشیم چه آن جا که می خواهیم غرب را نقد کرده و چه آن جا که بخواهیم استفاده درستی از این مساله داشته باشیم.
انتهای پیام