به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان،«پول مالیاتی که می‌دهیم، دقیقاً کجا خرج می‌شود؟» این سؤال، شاید تکراری به نظر برسد، اما در واقع یکی از بنیادی‌ترین پرسش‌های هر شهروند درباره نسبت خود با حاکمیت و دولت است.
در استان سمنان، پاسخ به این پرسش دیگر در حد شعار نیست؛ بلکه در قالب طرحی عملی با عنوان «نشاندار کردن مالیات»، شفافیت و مشارکت مالی شهروندان معنا پیدا کرده است.
درحالی‌که همواره این پرسش میان مردم وجود دارد که «مالیات پرداختی ما کجا خرج می‌شود؟»، استان سمنان با اجرای طرح «نشاندار کردن مالیات»، گامی مهم به سوی شفافیت مالی و اعتماد عمومی برداشته است؛ طرحی که به شهروندان اجازه می‌دهد بدانند هر ریال مالیاتی که می‌پردازند، در کدام پروژه عمرانی، آموزشی یا درمانی خرج می‌شود.
98 درصد منابع درآمدی استان سمنان، «مالیات‌پایه» است
بر پایه آمار رسمی، بیش از 98 درصد منابع درآمدی استان سمنان از محل مالیات تأمین می‌شود؛ عددی که سمنان را در زمره خودکفاترین استان‌های کشور از نظر درآمدهای پایدار قرار داده است.
علی حسین‌پور، مدیرکل امور مالیاتی استان سمنان، در این باره می‌گوید: استان سمنان با وجود محدودیت‌های طبیعی، توانسته بخش عمده‌ای از هزینه‌های جاری و عمرانی را از محل درآمدهای مالیاتی تأمین کند. امسال بیش از سه‌هزار و 600 میلیارد تومان درآمد مالیاتی برای استان هدف‌گذاری شده است.
اما آنچه مردم بیشتر از عددها می‌خواهند بدانند، این است که این پول‌ها کجا و چگونه خرج می‌شود؟
مالیات‌ها «نشاندار» می‌شوند
به گفته حسین‌پور، طرح نشاندار کردن مالیات، راه تازه‌ای است برای پاسخ به همین پرسش قدیمی. او معتقد است که مؤدیان می‌توانند هنگام پرداخت مالیات، پروژه یا بخش مورد علاقه خود را از فهرست اعلام‌شده انتخاب کنند؛ مثلاً مدرسه‌سازی، توسعه بیمارستان یا تجهیز مراکز فرهنگی.
فهرست این پروژه‌ها از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور منتشر و در درگاه مالیاتی کشور در دسترس عموم قرار می‌گیرد. مردم در زمان تکمیل اظهارنامه مالیاتی خود، گزینه‌ی مورد نظرشان را انتخاب می‌کنند.
به بیان ساده‌تر، هر فرد می‌تواند در زمان پرداخت مالیات، مسیر هزینه‌کرد آن را تا حدی تعیین کند؛ اتفاقی که در نظام‌های مالی پیشرفته جهان، به آن «دموکراسی مالی» گفته می‌شود.
در استان سمنان، اجرای این طرح تاکنون به 16 پروژه عمرانی و خدماتی منجر شده است؛ از ساخت مدرسه و خانه بهداشت گرفته تا تجهیز مراکز درمانی و نوسازی زیرساخت‌های شهری. ارزش مجموع این طرح‌ها بیش از 2 هزار و 800 میلیارد ریال برآورد شده است که از این رقم، حدود یک هزار و 200 میلیارد ریال تاکنون تخصیص یافته است؛ همه از محل مالیات‌های پرداختی مردم.
مدیرکل امور مالیاتی استان سمنان با اشاره به نتایج مثبت این طرح می‌گوید: وقتی مردم اثر مالیاتشان را در زندگی روزمره ببینند، مالیات از اجبار به مشارکت تبدیل می‌شود. این همان نقطه‌ای است که اعتماد عمومی بازسازی می‌شود.
ارزش افزوده برای توسعه شهرها و روستاها
اما شفافیت تنها در نشاندار کردن خلاصه نمی‌شود. بخش دیگری از درآمدهای مالیاتی استان سمنان، به‌ویژه مالیات بر ارزش افزوده، بر اساس قانون میان شهرداری‌ها و دهیاری‌های این استان توزیع می‌شود.
حسین‌پور در این باره توضیح می‌دهد: درآمد حاصل از مالیات بر ارزش افزوده هر شهرستان، به‌صورت ماهانه و متناسب با جمعیت و نیازها، بین شهرداری‌ها و دهیاری‌های همان منطقه توزیع می‌شود. این یعنی بازگشت مستقیم پول مردم به شهرشان.
به گفته او، این روند موجب شده بسیاری از شهرداری‌ها بتوانند بدون اتکا به بودجه‌های ملی، پروژه‌های کوچک اما حیاتی خود را اجرا کنند؛ از آسفالت خیابان‌های محلی گرفته تا احداث پارک و بوستان.
قانونی برای نقش آفرینی مستقیم مودیان در مسیر تحول
در کنار آن، ماده 172 قانون مالیات‌های مستقیم نیز راه دیگری برای ایفای نقش شهروندان باز کرده است. بر اساس این ماده، افرادی که به ساخت، تجهیز یا نوسازی مراکز آموزشی و درمانی کمک می‌کنند، از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شوند.
مدیرکل امور مالیاتی سمنان می‌گوید: این ماده به نیکوکاران اجازه می‌دهد تا هم به جامعه خدمت کنند و هم از مزایای قانونی معافیت مالیاتی بهره‌مند شوند. نوعی هم‌افزایی میان خیران و نظام مالیاتی شکل گرفته است.
اجرای این سیاست‌ها موجب شده در دو سال اخیر، بیش از 83 هزار مؤدی جدید در استان سمنان شناسایی شوند و داوطلبانه وارد چرخه مالیات‌دهی شوند. این یعنی بخش بزرگی از اقتصاد غیررسمی، به تدریج در حال شفاف شدن است؛ روندی که کارشناسان آن را «تحول فرهنگی در نگرش مالیاتی» می‌دانند.
در همین حال، دولت نیز با درک شرایط اقتصادی، 400 میلیارد تومان بخشودگی مالیاتی برای واحدهای تولیدی کوچک و مشاغل آسیب‌دیده در استان اعمال کرده است.
یکی از کارشناسان اقتصادی سمنان در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: وقتی مالیات در ذهن مردم از مفهوم اجبار به مفهوم مشارکت تغییر کند، دیگر نیاز به برخورد قهری نیست؛ مردم خودشان می‌خواهند شریک توسعه شهرشان باشند.
مسعود تبریزی تأکید می‌کند که سمنان با اجرای طرح نشاندار کردن مالیات، اکنون به الگویی برای سایر استان‌ها تبدیل شده است؛ چراکه توانسته پیوند ملموسی میان مالیات و خدمات شهری ایجاد کند.
در همین مسیر، تحول دیجیتال در نظام مالیاتی نیز در حال اجراست. اکنون همه مراحل از اظهارنامه تا پرداخت، به‌صورت الکترونیکی انجام می‌شود تا فرایندها ساده‌تر، شفاف‌تر و قابل رهگیری‌تر شوند.
مدیرکل امور مالیاتی استان سمنان هم این تحول را ضروری می‌داند و می‌گوید: شفافیت و فناوری دو بال اصلی نظام مالیاتی آینده هستند. وقتی داده‌ها دقیق و مردم به‌راحتی به اطلاعات دسترسی داشته باشند، مالیات تبدیل به زبان اعتماد می‌شود.
به نظر می‌رسد استان سمنان، با تکیه بر همین شفافیت، گام بلندی در جهت مردمی‌سازی درآمدهای عمومی برداشته است؛ مدلی که می‌تواند الگوی ملی باشد.
و حالا پاسخ آن پرسش نخستین، روشن‌تر از همیشه است و آن اینکه پول مالیات مردم سمنان، به شهرشان بازمی‌گردد؛ در چهره یک مدرسه تازه‌ساز، یک بیمارستان تجهیزشده یا خیابانی که روشن‌تر از قبل است.
انتهای پیام/363/