به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی تحلیلی، با اشاره به درگیری‌های اخیر میان طالبان و نیروهای پاکستانی در امتداد خط دیورند، ریشه‌های تاریخی این مرز را بررسی کرده و آن را میراثی از رقابت استعماری بریتانیا و روسیه در قرن نوزدهم دانسته است.
خط دیورند در سال ۱۸۹۳ میان «عبدالرحمن‌خان» پادشاه افغانستان و «سِر مورتیمور دیورند» نماینده هند بریتانیایی ترسیم شد. این مرز که از نگاه پاکستان قطعی و قانونی است، از سوی افغانستان همواره به عنوان خطی فرضی و تحمیلی تلقی شده و اکنون نیز طالبان آن را به رسمیت نمی‌شناسد.
میراث استعمار؛ مرزی برای مهار روسیه
در بحبوحه رقابت‌های موسوم به «بازی بزرگ» میان بریتانیا و روسیه تزاری، لندن تلاش داشت افغانستان را به منطقه‌ای حائل میان قلمرو خود و نفوذ مسکو تبدیل کند. در همین راستا، عبدالرحمن‌خان تحت فشار بریتانیا بخشی از سرزمین‌های پشتون‌نشین را واگذار کرد؛ سرزمین‌هایی که بعدها به هند بریتانیا و سپس به پاکستان ملحق شدند.
تنش‌های اخیر و حملات هوایی پاکستان
درگیری‌های مرزی اخیر که ده‌ها کشته بر جای گذاشته، پس از حملات هوایی پاکستان به مواضع طالبان در افغانستان شدت گرفت. اسلام‌آباد طالبان افغانستان را به حمایت از تحریک طالبان پاکستان متهم می‌کند؛ گروهی که مسئولیت حملات تروریستی در خاک پاکستان را بر عهده دارد.
طالبان افغانستان هرگونه حمایت از این گروه را رد کرده و طالبان پاکستان نیز مدعی است که از سوی کابل تحت فشار قرار نگرفته است.
خطی که مردم آن را مرز نمی‌دانستند
واشنگتن‌پست در ادامه گزارش خود به نقل از ساکنان مناطق مرزی می‌نویسد که تا پیش از سال ۲۰۰۱، عبور و مرور آزادانه از این خط مرزی امری عادی بود. اما پس از حملات ۱۱ سپتامبر و فشار آمریکا بر پاکستان، گذرگاه‌ها بسته شد و دیوارکشی مرزی آغاز گردید.
با این حال، همچنان نظارت مؤثری بر این مرز وجود ندارد و شبه‌نظامیان و قاچاقچیان به‌راحتی از آن عبور می‌کنند.
ابزار سیاسی یا مطالبه ملی؟
برخی تحلیلگران معتقدند طالبان با برجسته‌کردن موضوع خط دیورند، در پی بهره‌برداری سیاسی داخلی و تقویت حس ملی‌گرایی در افغانستان است. با این حال، این رویکرد می‌تواند به افزایش بی‌ثباتی در هر دو کشور منجر شود.
بسته‌شدن گذرگاه‌های مرزی در هفته‌های اخیر، موجب توقف تجارت و گرفتار شدن هزاران پناهجوی افغان در مرزها شده است. پاکستان از سال ۲۰۲۳ تاکنون بیش از یک میلیون افغان را بازگردانده یا تحت فشار برای خروج قرار داده است؛ اقدامی که به‌زعم ناظران، تلاشی برای وادار کردن طالبان به مهار تحریک طالبان پاکستان تلقی می‌شود.
........
پایان پیام/