دکتر علیرضا جوادزاده، استادیار گروه تاریخ اندیشه معاصر در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، بر سه اصل برای شناخت صحیح اندیشه نائینی تأکید کرد و گفت: نخست، باید جایگاه اخلاقی والا و زهد شخصیتی او را شناخت. گزارش‌های متواتری از علمای برجسته، از جمله آیت‌الله بهجت(ره)، حکایت از پاکی نیت و زهد کم‌نظیر ایشان دارد؛ به‌گونه‌ای که هرگونه تصویر قدرت‌طلبانه از نائینی ناصحیح و مغایر با واقعیت است.
عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) ضمن نقد برخی برداشت‌های تحریف‌آمیز از شخصیت مرحوم میرزای نائینی، اظهار کرد: متأسفانه در برخی آثار منتشرشده، به‌ویژه کتاب‌های «تشیع و مشروطیت» اثر عبدالهادی حائری و «آستانه تجدد» نوشته داوود فیرحی، شخصیت و اندیشه نائینی به شکلی نادرست و خلاف واقع معرفی شده است.
وی افزود: هر دو نویسنده با وجود تلاش‌های علمی خود، تصویری از نائینی ارائه داده‌اند که او را یا منزوی و همراه قدرت سیاسی وقت نشان می‌دهد یا متفکری غرب‌گرای دموکرات، در حالی که شواهد تاریخی و مبانی فقهی او چنین چیزی را به‌کلی رد می‌کند.
جوادزاده دومین اصل را توجه به «روش اجتهادی» نائینی دانست و عنوان کرد: روش استنباطی مرحوم نائینی کاملاً منطبق با فقه جواهری و مدرسه اصولی مرحوم وحید بهبهانی بوده است و هرگونه قرائت روشنفکری یا التقاطی از روش فقهی او تحریف آشکار است. نائینی بر همان مبانی اصیل شیعه در فهم احکام و نظام اجتماعی اسلام تأکید داشت.
این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: سومین اصل در فهم اندیشه نائینی، تمایز میان «نظام مطلوب» و «نظام مقدور» است. نائینی در اثر معروف خود «تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله»، در شرایط فقدان حضور امام معصوم(عج)، به دنبال ارائه مدل حکومتی ممکن در عصر غیبت بود، نه مطلوب نهایی اسلام! بنابراین، کسانی که نظریه مشروطه نائینی را نشانه تجدید نظر در فقه سیاسی شیعه یا گرایش به دموکراسی غربی می‌دانند، از مبانی فقهی او فاصله گرفته‌اند.
جوادزاده در پایان تأکید کرد: میرزای نائینی از جمله فقیهانی است که تلاش کرد «عقلانیت اجتهادی شیعه» را در قالبی اجتماعی و نظام‌مند برای اصلاح جامعه اسلامی به‌کار گیرد، و تبیین صحیح اندیشه او به ویژه در برابر قرائت‌های تحریف‌آمیز معاصر، امری ضروری برای حوزه و دانشگاه است.
انتهای پیام/