ضمیمه دانش روزنامه اطلاعات| افزایش طول عمر در جمعیت‌های انسانی و شرایط نیک زیستی از لحاظ اجتماعی و اقتصادی منجر به این شده است که نیاز روزافزون افراد سالخورده به دستیار و کمک به‌طور نسبی از طریق توسعه فناوری‌های امروزی مرتفع شود. راهکارهای مبتکرانه کمک به قشر سالمند بر اساس فناوری دیجیتال سیار در حال طی کردن مسیر طراحی و ساخت هستند؛ برای مثال به کمک وسایل سخت‌افزاری مثل رایانه شخصی، تبلت و تلفن هوشمند و نیز نرم‌افزارهای ویژه‌ای که برای جمعیت‌های هدف طراحی می‌شوند. به موازات این‌ها، فناوری‌های همه‌جا گستری نیز هستند که با تکیه بر واقعیت مجازی و روبات‌های اجتماعی موجودیت پیدا کرده‌اند و به‌منظور کمک به سالخوردگان در انجام کارهای روزمره‌یشان طراحی شده‌اند.
دانش روباتیک به‌طور خاص می‌تواند ابزار یاری‌رسان مفیدی برای پرداختن به شناخت روانی سالمندان باشد. روبات‌های دستیار می‌توانند در شرایط بروز بیماری‌های همه‌گیر مثل کووید-۱۹ و آنفلوانزا مزایای قابل‌توجه و البته ایمنی در مراقبت از سالمندان فراهم آورند. روبات‌های اجتماعی کارکردهایی مثل همراه بودن و از تنهایی درآوردن سالمند، انگیزاننده و فعال‌کننده ذهن و تقویت‌کننده توانایی‌های شناختی دارند و ازاین‌رو در حوزه پیراپزشکی به مراقبت روانی سالمند کمک زیادی می‌کنند.
فناوری ابزاری بسیار مفید برای سالمندان است، به‌ویژه اگر با یاری و راهنمایی یکی از اعضاء خانواده یا پرستاری با تجربه که با ابزارهای فناورانه آشنایی دارد همراه باشد. فناوری‌های کمکی هوشمندی که برای افراد سالخورده، به‌ویژه آن‌هایی که دچار اختلالات شناختی هستند طراحی می‌شوند اهداف مختلفی را دنبال می‌کنند که یکی از آن‌ها کاهش انزوای این افراد است. این فناوری‌ها به سالمندان کمک می‌کنند فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهند؛ اگر چه به‌طور کامل جایگزین مداخله مستقیم نیروی انسانی نمی‌شوند و برای تسهیل تعامل سالخوردگان با آن‌ها به پشتیبانی انسان نیاز دارند. این ابداعات فناورانه در فراهم آوردن دستیاری فیزیکی و روانی برای سالمندان بسیار مفید هستند؛ چراکه کیفیت زندگی آن‌ها را ارتقاء می‌دهند.
بیش از ۹۰ درصد افراد مسن تصریح کرده‌اند که قصد دارند دوران پیری زندگی خود را در خانه خودشان و نه در آسایشگاه یا محل دیگری سپری کنند. با افزایش تعداد افرادی که این طرز تفکر را دارند، پیشرفت‌های فناورانه به ابزارهایی کلیدی برای کمک به افراد مسن به‌منظور محقق کردن این تصمیم بدل شده‌اند.
چند نوع فناوری عرضه شده‌اند که افراد سالمندی که به‌طور مستقل زندگی می‌کنند می‌توانند در محیط خانه از آن‌ها استفاده کنند. نوع اول ارتباطات قابل‌دسترس را میسر می‌کند و شامل رایانه شخصی (PC)است.
رایانه شخصی از طریق نرم‌افزارهای اختصاصی با ایجاد دسترسی به منابع و اطلاعات فضای اینترنت فرصت‌های ارتباطی را فراهم کرده و تعاملات را افزایش می‌دهد، از میزان تنهایی سالمند می‌کاهد و حس برخورداری از حمایت اجتماعی و آسایش و نیک‌زیستی را بالا می‌برد. پذیرش رایانه به‌عنوان یک فناوری، کیفیت زندگی روزمره سالمند را بهتر می‌کند؛ او راحت‌تر می‌تواند با خانواده و دوستان خود در ارتباط باشد و راحت‌تر می‌تواند انواع سرگرمی‌ها را تجربه کند و به انواع بازی‌ها بپردازد.
کارآزمایی‌ها نشان داده‌اند که بیشتر سالمندان با دسترسی به یک رایانه شخصی و یک پلتفرم ویدئوی آنلاین از فناوری که نقش کانالی برای خدمت‌رسانی و حمایت را دارد استقبال می‌کنند.
برای مثال، برنامه انجام تمرینات ورزشی به‌منظور افزایش قدرت جسمانی و تعادل بدنی از طریق ویدئو روی یک صفحه وب گذاشته می‌شود. یک مچ‌بند همراه با گام شمار و یک پلتفرم ویدئوی آنلاین برای انجام تمرینات ورزشی فناوری‌هایی هستند که آسایش و سلامت فیزیکی را طی مدت تعیین شده برای سالمند فراهم می‌کنند.
این‌ها تجربه کاربری خوشایند و میزان بالایی از رضایتمندی را برای سالمند فراهم می‌کنند.همچنین طی استفاده از رایانه، بر بازده، مهارت و آسایش سالمند افزوده می‌شود. افرادی که در سنین پیری به سر می‌برند نه‌فقط قادر به یادگیری مهارت‌های فناورانه جدید هستند بلکه وقتی درباره طرز کار رایانه به آن‌ها کمک و راهنمایی داده می‌شود، بسیار مشتاق هستند که با رایانه کار کنند.
علی‌رغم این‌که برخی از فناوری‌ها به چشم افراد نسل‌های گذشته رعب‌آور به نظر می‌رسند، طبق یک نظرسنجی که در سال ۲۰۲۱ انجام شد، افراد پا به سن گذاشته جوامع اکنون بیش از هر زمان دیگری دارند یاد می‌گیرند حضور فناوری را در زندگی خود بپذیرند.
نوع دیگر فناوری که سالمندِ تنها در منزلش را پشتیبانی می‌کند فناوری کمک‌رسانی اضطراری است. یک سیستم هشدار می‌تواند یک دستبند یا یک آویز و یک وسیله دستیاری اضطراری متصل به یک مچ‌بند یا یک گردنبند باشد. استفاده از دستبند یا گردنبند روی سلامت روانی سالمند تأثیر مثبت دارد که آثار ثانویه آن کاهش اضطراب، افسردگی و حس انزوا هستند.
بسیاری از افراد جوان خودشان از پدر یا مادر پیرشان مراقبت می‌کنند و به‌ویژه اگر بیماری یا ناتوانی داشته‌باشند در ساعاتی که در کنارشان نیستند مدام نگرانشان می‌شوند. خوشبختانه هوش مصنوعی این نگرانی ها را از بین برده است. واقعیت این است که فناوری‌های پایشگر مدتی طولانی است که به مردم دنیا عرضه شده‌اند.
کافی است به گردن‌آویزهای هشداردهنده فکر کنیم یا دوربین‌هایی که در خانه‌ها به‌طور مخفی کار گذاشته می‌شدند تا عملکرد پرستاران بچه‌ها را در غیاب والدینشان کنترل کنند و مطمئن شوند که فرزندشان مورد بدرفتاری قرار نمی‌گیرد.
اما نصب سیستم‌هایی که با استفاده از داده تصمیم‌گیری می‌کنند و به آن‌ها ابزارهای هوش مصنوعی می‌گوییم پدیده‌هایی جدید هستند.
حسگرهای ارزان‌قیمت که به‌طور روزافزون تولید و توزیع می‌شوند می‌توانند داده‌هایی با حجم چندین ترابایت را جمع‌آوری کنند تا سپس حروف و متون رایانه‌ای که الگوریتم نام دارند آن‌ها را تجزیه‌وتحلیل کنند و فعالیت‌های روزانه سالمندان را استنباط و استنتاج کنند تا در نهایت اگر موقعیت یا رفتاری غیرعادی و مشکل‌آفرین است آن را شناسایی کنند.
حسگرهای حرکتی که به سیستم هوش مصنوعی متصل هستند را می توان به بالای درب اتاق‌های خانه یک سالمند نصب کرد تا تحرکات روزانه‌اش در خانه پایش شوند و تصویری از الگوهای فعالیت روزانه او به دست آید. اگر از فرد سالمند رفتاری غیرمعمول و متفاوت از روزهای دیگر سر بزند؛ برای مثال از در بیرون برود و زود به داخل برنگردد یا به قسمتی از خانه برود و در آنجا بماند که تقریباً هیچ‌وقت نمی‌رفت، حسگر بلافاصله هشداری را به تلفن همراه دختر یا پسر یا پرستار او ارسال می‌کند.
زمین خوردن، سقوط از سطحی بالاتر و راه رفتن به حالت سرگردانی می‌توانند علائمی غیرعادی باشند. تغییر در دفعات استفاده سالمند از سرویس بهداشتی یا طولانی شدن مدتی که در آنجا می‌ماند می‌تواند نشانه‌ای از عدم سلامت جسمانی مثل عفونت دستگاه ادراری یا کم‌آبی (دِهیدراتاسیون) باشد. این‌ها تنها چند مثال از وضعیت‌هایی هستند که باید برای مراقبت کنندگان از سالمندان هشداردهنده باشند.
در سیستم‌های هوشمند هرگونه ابزار فناورانه‌ای به کار گرفته شده است؛ از حسگر حرکتی گرفته تا دوربین و حتی لیدار، یک فناوری سنجش از راه دور که در خودروهای بدون راننده نصب می‌شود و با تاباندن لیزر به هدف و آنالیز نور تابیده شده فاصله را اندازه‌گیری می‌کند.
عده‌ای نیز با وسایل پوشیدنی به پایش سالمندان می‌پردازند. دستگاه CarePredictیک وسیله پوشیدنی شبیه به ساعت است که روی بازوی فرد سالمند بسته می‌شود. این ردیاب می‌تواند فعالیت به خصوصی را که فرد احتمال دارد درگیر انجامش شود را با رصد کردن الگوهای حرکتی و اشارات بدنی پیش‌بینی کند.
به‌عنوان مثال اگر حرکت‌های مکرر حین غذا خوردن آن‌طور که انتظار می‌رود تشخیص داده نشوند پرستار سالمند هشداری دریافت می‌کند.
فناوری تشخیص سقوط که مبتنی بر هوش مصنوعی است با وجود دوربین‌هایی که در همه اتاق‌ها و آشپزخانه، به‌جز نقاطی که صاحبخانه رضایت ندارد، نصب می‌شوند به‌محض تشخیص افتادن فرد روی زمین به پرسنل آسایشگاه یا پرستار سالمند سیگنال می‌فرستد.
این دستگاه که SafelyYouنام دارد با ویدئوهای بی‌شماری از افتادن و زمین خوردن انسان‌ها تغذیه شده است. با این‌که تمامی حالت‌های به زمین افتادن را در حافظه دارد اما گاهی وقتی فردی خودش روی زمین می‌نشیند تا برای مثال دنبال چیزی بگردد این وسیله آن را یک اتفاق تلقی می‌کند و هشدار می‌دهد. بااین‌حال، هشدار نادرست که برای حفظ ایمنی است بهتر از نادیده گرفته شدن اتفاقی است که ممکن است پشیمانی به بار بیاورد.
نوع دیگر فناوری‌های کمکی سلامت و بهزیستی روانی را هدف می‌گیرند. پیشانی بند نوروفیدبک که با ثبت امواج الکتریکی مغز و ارائه بازخورد به فرد کار می‌کند، نوار مغزی همراه با تمرین تفکر و توجه با استفاده از آیپاد (iPod)و نیز دستگاه بیوفیدبک برای تمرین ذهنی روی هشیاری ازجمله این فناوری‌ها هستند.
ضمیمه دانش روزنامه اطلاعات| افزایش طول عمر در جمعیت‌های انسانی و شرایط نیک زیستی از لحاظ اجتماعی و اقتصادی منجر به این شده است که نیاز روزافزون افراد سالخورده به دستیار و کمک به‌طور نسبی از طریق توسعه فناوری‌های امروزی مرتفع شود. راهکارهای مبتکرانه کمک به قشر سالمند بر اساس فناوری دیجیتال سیار در حال طی کردن مسیر طراحی و ساخت هستند؛ برای مثال به کمک وسایل سخت‌افزاری مثل رایانه شخصی، تبلت و تلفن هوشمند و نیز نرم‌افزارهای ویژه‌ای که برای جمعیت‌های هدف طراحی می‌شوند. به موازات این‌ها، فناوری‌های همه‌جا گستری نیز هستند که با تکیه بر واقعیت مجازی و روبات‌های اجتماعی موجودیت پیدا کرده‌اند و به‌منظور کمک به سالخوردگان در انجام کارهای روزمره‌یشان طراحی شده‌اند.
دانش روباتیک به‌طور خاص می‌تواند ابزار یاری‌رسان مفیدی برای پرداختن به شناخت روانی سالمندان باشد. روبات‌های دستیار می‌توانند در شرایط بروز بیماری‌های همه‌گیر مثل کووید-۱۹ و آنفلوانزا مزایای قابل‌توجه و البته ایمنی در مراقبت از سالمندان فراهم آورند. روبات‌های اجتماعی کارکردهایی مثل همراه بودن و از تنهایی درآوردن سالمند، انگیزاننده و فعال‌کننده ذهن و تقویت‌کننده توانایی‌های شناختی دارند و ازاین‌رو در حوزه پیراپزشکی به مراقبت روانی سالمند کمک زیادی می‌کنند.
فناوری ابزاری بسیار مفید برای سالمندان است، به‌ویژه اگر با یاری و راهنمایی یکی از اعضاء خانواده یا پرستاری با تجربه که با ابزارهای فناورانه آشنایی دارد همراه باشد. فناوری‌های کمکی هوشمندی که برای افراد سالخورده، به‌ویژه آن‌هایی که دچار اختلالات شناختی هستند طراحی می‌شوند اهداف مختلفی را دنبال می‌کنند که یکی از آن‌ها کاهش انزوای این افراد است. این فناوری‌ها به سالمندان کمک می‌کنند فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهند؛ اگر چه به‌طور کامل جایگزین مداخله مستقیم نیروی انسانی نمی‌شوند و برای تسهیل تعامل سالخوردگان با آن‌ها به پشتیبانی انسان نیاز دارند. این ابداعات فناورانه در فراهم آوردن دستیاری فیزیکی و روانی برای سالمندان بسیار مفید هستند؛ چراکه کیفیت زندگی آن‌ها را ارتقاء می‌دهند.
بیش از ۹۰ درصد افراد مسن تصریح کرده‌اند که قصد دارند دوران پیری زندگی خود را در خانه خودشان و نه در آسایشگاه یا محل دیگری سپری کنند. با افزایش تعداد افرادی که این طرز تفکر را دارند، پیشرفت‌های فناورانه به ابزارهایی کلیدی برای کمک به افراد مسن به‌منظور محقق کردن این تصمیم بدل شده‌اند.
چند نوع فناوری عرضه شده‌اند که افراد سالمندی که به‌طور مستقل زندگی می‌کنند می‌توانند در محیط خانه از آن‌ها استفاده کنند. نوع اول ارتباطات قابل‌دسترس را میسر می‌کند و شامل رایانه شخصی (PC)است.
رایانه شخصی از طریق نرم‌افزارهای اختصاصی با ایجاد دسترسی به منابع و اطلاعات فضای اینترنت فرصت‌های ارتباطی را فراهم کرده و تعاملات را افزایش می‌دهد، از میزان تنهایی سالمند می‌کاهد و حس برخورداری از حمایت اجتماعی و آسایش و نیک‌زیستی را بالا می‌برد. پذیرش رایانه به‌عنوان یک فناوری، کیفیت زندگی روزمره سالمند را بهتر می‌کند؛ او راحت‌تر می‌تواند با خانواده و دوستان خود در ارتباط باشد و راحت‌تر می‌تواند انواع سرگرمی‌ها را تجربه کند و به انواع بازی‌ها بپردازد.
کارآزمایی‌ها نشان داده‌اند که بیشتر سالمندان با دسترسی به یک رایانه شخصی و یک پلتفرم ویدئوی آنلاین از فناوری که نقش کانالی برای خدمت‌رسانی و حمایت را دارد استقبال می‌کنند.
برای مثال، برنامه انجام تمرینات ورزشی به‌منظور افزایش قدرت جسمانی و تعادل بدنی از طریق ویدئو روی یک صفحه وب گذاشته می‌شود. یک مچ‌بند همراه با گام شمار و یک پلتفرم ویدئوی آنلاین برای انجام تمرینات ورزشی فناوری‌هایی هستند که آسایش و سلامت فیزیکی را طی مدت تعیین شده برای سالمند فراهم می‌کنند.
این‌ها تجربه کاربری خوشایند و میزان بالایی از رضایتمندی را برای سالمند فراهم می‌کنند.همچنین طی استفاده از رایانه، بر بازده، مهارت و آسایش سالمند افزوده می‌شود. افرادی که در سنین پیری به سر می‌برند نه‌فقط قادر به یادگیری مهارت‌های فناورانه جدید هستند بلکه وقتی درباره طرز کار رایانه به آن‌ها کمک و راهنمایی داده می‌شود، بسیار مشتاق هستند که با رایانه کار کنند.
علی‌رغم این‌که برخی از فناوری‌ها به چشم افراد نسل‌های گذشته رعب‌آور به نظر می‌رسند، طبق یک نظرسنجی که در سال ۲۰۲۱ انجام شد، افراد پا به سن گذاشته جوامع اکنون بیش از هر زمان دیگری دارند یاد می‌گیرند حضور فناوری را در زندگی خود بپذیرند.
نوع دیگر فناوری که سالمندِ تنها در منزلش را پشتیبانی می‌کند فناوری کمک‌رسانی اضطراری است. یک سیستم هشدار می‌تواند یک دستبند یا یک آویز و یک وسیله دستیاری اضطراری متصل به یک مچ‌بند یا یک گردنبند باشد. استفاده از دستبند یا گردنبند روی سلامت روانی سالمند تأثیر مثبت دارد که آثار ثانویه آن کاهش اضطراب، افسردگی و حس انزوا هستند.
بسیاری از افراد جوان خودشان از پدر یا مادر پیرشان مراقبت می‌کنند و به‌ویژه اگر بیماری یا ناتوانی داشته‌باشند در ساعاتی که در کنارشان نیستند مدام نگرانشان می‌شوند. خوشبختانه هوش مصنوعی این نگرانی ها را از بین برده است. واقعیت این است که فناوری‌های پایشگر مدتی طولانی است که به مردم دنیا عرضه شده‌اند.
کافی است به گردن‌آویزهای هشداردهنده فکر کنیم یا دوربین‌هایی که در خانه‌ها به‌طور مخفی کار گذاشته می‌شدند تا عملکرد پرستاران بچه‌ها را در غیاب والدینشان کنترل کنند و مطمئن شوند که فرزندشان مورد بدرفتاری قرار نمی‌گیرد.
اما نصب سیستم‌هایی که با استفاده از داده تصمیم‌گیری می‌کنند و به آن‌ها ابزارهای هوش مصنوعی می‌گوییم پدیده‌هایی جدید هستند.
حسگرهای ارزان‌قیمت که به‌طور روزافزون تولید و توزیع می‌شوند می‌توانند داده‌هایی با حجم چندین ترابایت را جمع‌آوری کنند تا سپس حروف و متون رایانه‌ای که الگوریتم نام دارند آن‌ها را تجزیه‌وتحلیل کنند و فعالیت‌های روزانه سالمندان را استنباط و استنتاج کنند تا در نهایت اگر موقعیت یا رفتاری غیرعادی و مشکل‌آفرین است آن را شناسایی کنند.
حسگرهای حرکتی که به سیستم هوش مصنوعی متصل هستند را می توان به بالای درب اتاق‌های خانه یک سالمند نصب کرد تا تحرکات روزانه‌اش در خانه پایش شوند و تصویری از الگوهای فعالیت روزانه او به دست آید. اگر از فرد سالمند رفتاری غیرمعمول و متفاوت از روزهای دیگر سر بزند؛ برای مثال از در بیرون برود و زود به داخل برنگردد یا به قسمتی از خانه برود و در آنجا بماند که تقریباً هیچ‌وقت نمی‌رفت، حسگر بلافاصله هشداری را به تلفن همراه دختر یا پسر یا پرستار او ارسال می‌کند.
زمین خوردن، سقوط از سطحی بالاتر و راه رفتن به حالت سرگردانی می‌توانند علائمی غیرعادی باشند. تغییر در دفعات استفاده سالمند از سرویس بهداشتی یا طولانی شدن مدتی که در آنجا می‌ماند می‌تواند نشانه‌ای از عدم سلامت جسمانی مثل عفونت دستگاه ادراری یا کم‌آبی (دِهیدراتاسیون) باشد. این‌ها تنها چند مثال از وضعیت‌هایی هستند که باید برای مراقبت کنندگان از سالمندان هشداردهنده باشند.
در سیستم‌های هوشمند هرگونه ابزار فناورانه‌ای به کار گرفته شده است؛ از حسگر حرکتی گرفته تا دوربین و حتی لیدار، یک فناوری سنجش از راه دور که در خودروهای بدون راننده نصب می‌شود و با تاباندن لیزر به هدف و آنالیز نور تابیده شده فاصله را اندازه‌گیری می‌کند.
عده‌ای نیز با وسایل پوشیدنی به پایش سالمندان می‌پردازند. دستگاه CarePredictیک وسیله پوشیدنی شبیه به ساعت است که روی بازوی فرد سالمند بسته می‌شود. این ردیاب می‌تواند فعالیت به خصوصی را که فرد احتمال دارد درگیر انجامش شود را با رصد کردن الگوهای حرکتی و اشارات بدنی پیش‌بینی کند.
به‌عنوان مثال اگر حرکت‌های مکرر حین غذا خوردن آن‌طور که انتظار می‌رود تشخیص داده نشوند پرستار سالمند هشداری دریافت می‌کند.
فناوری تشخیص سقوط که مبتنی بر هوش مصنوعی است با وجود دوربین‌هایی که در همه اتاق‌ها و آشپزخانه، به‌جز نقاطی که صاحبخانه رضایت ندارد، نصب می‌شوند به‌محض تشخیص افتادن فرد روی زمین به پرسنل آسایشگاه یا پرستار سالمند سیگنال می‌فرستد.
این دستگاه که SafelyYouنام دارد با ویدئوهای بی‌شماری از افتادن و زمین خوردن انسان‌ها تغذیه شده است. با این‌که تمامی حالت‌های به زمین افتادن را در حافظه دارد اما گاهی وقتی فردی خودش روی زمین می‌نشیند تا برای مثال دنبال چیزی بگردد این وسیله آن را یک اتفاق تلقی می‌کند و هشدار می‌دهد. بااین‌حال، هشدار نادرست که برای حفظ ایمنی است بهتر از نادیده گرفته شدن اتفاقی است که ممکن است پشیمانی به بار بیاورد.
نوع دیگر فناوری‌های کمکی سلامت و بهزیستی روانی را هدف می‌گیرند. پیشانی بند نوروفیدبک که با ثبت امواج الکتریکی مغز و ارائه بازخورد به فرد کار می‌کند، نوار مغزی همراه با تمرین تفکر و توجه با استفاده از آیپاد (iPod)و نیز دستگاه بیوفیدبک برای تمرین ذهنی روی هشیاری ازجمله این فناوری‌ها هستند.