به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ درگیری‌های پراکنده اخیر بین افغانستان و پاکستان که طی دو هفته ادامه داشت، به تحولات امنیتی و سیاسی افغانستان پس از تصاحب قدرت توسط طالبان در سال ۲۰۲۱ و تغییرات داخلی و خارجی سیاست پاکستان مرتبط است.
براساس گزارش روزنامه «الاخبار» لبنان، شروع این درگیری‌ها به هشتم ماه جاری بازمی‌گردد، زمانی که دولت شهباز شریف اعلام کرد ۱۱ سرباز پاکستانی در مواجهه با طالبان پاکستان کشته شده‌اند و پاکستان حملات انتقامی به مناطق تحت کنترل طالبان در داخل افغانستان انجام داد. نور والی محسود، رهبر طالبان پاکستان که در فهرست گروه‌های تروریستی اسلام‌آباد قرار دارد، از یک حمله جان سالم به در برد.
توافق موقت و نگرانی‌ها
در پی این اتفاقات، درگیری مسلحانه با نیروهای کابل ادامه یافت و ده‌ها نفر از هر دو طرف کشته شدند. در نهایت با میانجی‌گری قطر و ترکیه توافق آتش‌بس موقت منعقد شد. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که اختلافات بر سر فعالیت طالبان پاکستان و ادعای اسلام‌آباد مبنی بر تأمین امنیت مناطق مرزی توسط کابل، می‌تواند باعث تجدید درگیری شود.
سخنگوی حکومت طالبان افغانستان در توئیتی اعلام کرد که دو کشور هیچ‌گونه اقدام خصمانه علیه یکدیگر انجام نخواهند داد.
شروط و مخالفت‌ها
در پشت این درگیری، اختلاف بر سر مشروعیت حکومت طالبان و خطوط مرزی قدیمی موسوم به «خط دیوراند» قرار دارد. کارشناسان معتقدند تغییر نگاه رهبری سیاسی پاکستان به طالبان افغانستان و تجربه‌های گذشته، نقش مهمی در واکنش انتقامی اسلام‌آباد داشته است.
برخی تحلیل‌گران پاکستانی می‌گویند که اسلام‌آباد انتظار داشت طالبان افغانستان منبع ثبات باشد، اما اکنون نتیجه سیاست‌های دوگانه و روابط پنهان با طالبان افغانستان، بیشتر به یک اشتباه استراتژیک تاریخی و نه یک موفقیت، شبیه است.
چالش جناح حقانی
ارتباط تاریخی پاکستان با شبکه حقانی و کاهش نفوذ آن در ساختار طالبان افغانستان، یکی دیگر از عوامل پیچیده در روابط دو کشور است. جناح حقانی، که در گذشته نقش کلیدی در طالبان پاکستان داشت، اکنون بخشی از مشکل شده و نمی‌تواند طالبان پاکستان را مجبور به رعایت آتش‌بس یا کاهش حملات کند.
عناصر نزدیک به جناح حقانی همچنین اعلام کرده‌اند که جریان‌های تندرو در دولت طالبان افغانستان، مسئول بدتر شدن روابط با پاکستان هستند.
عوامل خارجی
درگیری‌ها همزمان با سفر وزیر خارجه افغانستان به هند و گزارش‌هایی درباره همکاری امنیتی و سرمایه‌گذاری میان دولت ترامپ و پاکستان رخ داد، که نشان‌دهنده تأثیرات خارجی بر بحران است. کارشناسان هشدار می‌دهند حضور بازیگران خارجی می‌تواند مانع حل دائمی اختلاف شود.
چشم‌انداز آینده و نشست استانبول
جلسه‌ای قرار است در استانبول بین حکومت طالبان و پاکستان برگزار شود تا چارچوب سیاسی دائم برای توافق آتش‌بس بررسی شود. منابع پاکستانی معتقدند توافق دوحه گامی نخستین و مثبت است، اما دیپلمات‌های حکومت طالبان و کارشناسان هشدار می‌دهند که بی‌اعتمادی و مشکلات مرزی ممکن است صلح را شکننده نگه دارد.
دیپلمات‌ها و تحلیل‌گران بر این نکته تأکید دارند که صلح پایدار نیازمند بازسازی اعتماد، شفافیت در مبارزه با تروریسم و مقاومت در برابر تحریکات منطقه‌ای است.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸