شفقنا افغانستان- در خیابان‌های لاهور و اسلام‌آباد، شب‌ها دیگر فقط تاریک نیستند، ترس‌آلود هم هستند. دروازه‌های خانه‌ها با نیروی خشن پاکستانی شکسته می‌شوند، مردان و زنان افغان بدون ارائه حکم بازداشت می‌شوند و کودکانی که ده سال در مدارس پاکستانی درس خوانده‌اند ناگهان «غیرقانونی» شمرده می‌شوند.
به گزارش شفقنا افغانستان؛ این صحنه‌ها دیگر استثناء نیستند؛ بخشی از یک عملیات گسترده و سیستماتیک هستند که پاکستان آن را «اجرای قانون» می‌نامد اما در پس آن جنگ سایه‌ای با طالبان فشار ژئوپلیتیکی و قربانی‌کردن صدها هزار انسان بی‌صدا نهفته است. حالا در آستانه زمستان هزاران مهاجر افغان نه‌تنها کشوری را که دهه‌ها در آن زندگی کرده‌اند از دست می‌دهند بلکه به سوی کشوری بازمی‌گردند که خود در دام بحران اقتصادی، سرکوب و فروپاشی انسانی گرفتار است.
تشدید عملیات اخراج: از یورش پلیس تا تخلیه اجباری خانه‌ها
در ماه‌های اخیر پلیس پاکستان عملیاتی گسترده و هماهنگ را برای شناسایی و بازداشت مهاجران افغان فاقد مدرک قانونی آغاز کرده است. در شهرهایی مانند لاهور، اسلام‌آباد و راولپندی گزارش‌های متعددی از یورش‌های شبانه به محلات مسکونی از جمله گلبرگ گرین، فیصل‌تاون و بی-۱۷ منتشر شده که در آن‌ها دروازه‌های خانه‌ها شکسته و ساکنان افغان بدون ارائه حکم قضایی بازداشت شده‌اند. بسیاری از این افراد ادعا می‌کنند که مدارک معتبری مانند ویزای تمدیدشده از سفارتخانه‌های ثالث داشته‌اند اما پلیس به آن‌ها اعتنایی نکرده است. همزمان ده‌ها مالک خانه به مستأجران افغان خود مهلت داده‌اند تا پایان اکتبر ۲۰۲۵ کشور را ترک کنند حتی اگر وضعیت قانونی آن‌ها مشخص نباشد.
ریشه‌های امنیتی بحران: درگیری‌های مرزی و اتهامات متقابل
این تشدید عملیات در پی سلسله درگیری‌های خونین در مرزهای شرقی پاکستان با افغانستان رخ داده است. نیروهای امنیتی پاکستان در ماه‌های اخیر چندین حمله هوایی و زمینی را علیه مواضع طالبان در مناطق مرزی مانند تورخم و چمن انجام داده‌اند و آن را «واکنش به حمایت طالبان از تحریک طالبان پاکستان (TTP)» عنوان کرده‌اند. در مقابل کابل این اتهامات را به‌طور کامل رد کرده و تأکید دارد که TTP یک گروه جداگانه است و حکومت افغانستان هیچ ارتباطی با فعالیت‌های آن ندارد. طالبان همچنین امنیت داخلی پاکستان را «مسئولیت انحصاری اسلام‌آباد» خوانده و هرگونه دخالت در این حوزه را نفی کرده است.
مهاجران افغان: قربانیان سیاست‌های ژئوپلیتیک
بیش از ۸۰۰ هزار مهاجر افغان از ابتدای سال ۲۰۲۳ تاکنون از پاکستان اخراج شده‌اند، بسیاری از آن‌ها دهه‌هاست در این کشور زندگی می‌کردند، فرزندانشان در مدارس پاکستانی تحصیل کرده‌اند و اقتصاد محلی را از طریق کارگری و کسب‌وکار کوچک پشتیبانی می‌کردند. اما اکنون در فضای سیاسی تنش‌زا این جمعیت به ابزار فشار تبدیل شده است. دولت پاکستان با این اقدام هم پیامی داخلی (تقویت امنیت ملی) و هم پیامی خارجی (فشار بر طالبان) ارسال می‌کند، در حالی که مهاجران بدون هیچ گونه نماینده یا صدای حقوقی قیمت این بازی استراتژیک را می‌پردازند.
بازگشت به بحران: چالش‌های انسانی در افغانستان
بازگشت اجباری این حجم از جمعیت به افغانستان، کشوری که خود درگیر بحران اقتصادی، سرکوب گسترده و فروپاشی خدمات عمومی است فاجعه‌بار خواهد بود. بسیاری از بازگشت‌کنندگان خانه‌ای برای بازگشت ندارند، شغلی نمی‌یابند و در شهرهای مرزی مانند جلال‌آباد یا قندهار در کمپ‌های موقت یا خیمه‌ها زندگی می‌کنند. این وضعیت نه‌تنها بار فشار را بر نظام سست‌بنیان طالبان افزایش می‌دهد بلکه می‌تواند زمینه‌ساز بی‌ثباتی‌های جدید، افزایش جرم و حتی جذب افراد ناامید به گروه‌های مخالف شود.
سکوت جامعه جهانی و خلأ حقوقی
با وجود هشدارهای سازمان‌هایی مانند سازمان ملل و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، جامعه بین‌المللی واکنش محدودی نشان داده است. پاکستان هرگونه نقض حقوق بشر را انکار می‌کند و آن را «اقدام قانونی در چارچوب حاکمیت ملی» می‌داند. در همین حال طالبان نیز به دلیل فقدان شناخت بین‌المللی نمی‌توانند به‌طور مؤثر از شهروندان خود در خارج از کشور دفاع کنند. این خلأ حقوقی فضایی ایجاد کرده که در آن مهاجران افغان در معرض سوءاستفاده سیستماتیک قرار دارند بدون دادگاه، بدون وکیل و بدون امید به عدالت.
و در آخر
اخراج گسترده مهاجران افغان از پاکستان تنها یک بحران مهاجرتی نیست بلکه نمایانگر تحول عمیق در روابط منطقه‌ای است؛ جایی که امنیت ملی بهانه‌ای برای سیاست‌های جمعی‌گرایانه و غیرانسانی شده است. اگر این روند ادامه یابد نه‌تنها بحران انسانی در افغانستان تشدید خواهد شد بلکه عدم ثبات ناشی از بازگشت ناگهانی صدها هزار نفر می‌تواند امنیت خود پاکستان و کل منطقه را به خطر بیندازد.