قیمت برق در کشور از مهرماه ۱۴۰۴ رسماً افزایش یافت. بر اساس اعلام شرکت توانیر، نرخ تأمین برق از ۷۵۲ تومان به ۹۵۲ تومان رسیده است و این رقم مبنای جدید محاسبه قبوض خانگی و تجاری خواهد بود.

به گفته عبدالامیر یاقوتی، مدیرکل دفتر مدیریت انرژی و برنامه‌ریزی امور مشتریان شرکت توانیر، تغییر در نرخ پایه برق در چارچوب قانون «مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق» انجام شده و هدف از آن، اصلاح الگوی مصرف، پاداش به کم‌مصرف‌ها و مهار مصرف بی‌رویه در روزهای اوج بار است.

در این گزارش از «رستانیوز»، جزئیات کامل تعرفه‌های جدید، نحوه محاسبه قبوض، میزان افزایش هزینه برق خانوار، و مشوق‌های در نظر گرفته شده برای مشترکان خوش‌مصرف را بررسی می‌کنیم.

نرخ جدید برق چقدر است؟

طبق اعلام توانیر، از ابتدای مهرماه، نرخ پایه تأمین برق از ۷۵۲ تومان به ۹۵۲ تومان افزایش یافته است.
این رقم، مبنای محاسبه تعرفه‌های جدید برای تمام مشترکان خانگی و تجاری خواهد بود.

یاقوتی توضیح داد:

«هر تغییر جزئی در میزان مصرف، در صورت عبور از پله‌های تعیین‌شده، تأثیر قابل‌توجهی در مبلغ نهایی قبض دارد.»

به عبارت دیگر، مشترکانی که مصرف خود را کنترل نکنند، ممکن است با رشد تصاعدی مبلغ قبض مواجه شوند.

تعرفه‌گذاری پلکانی برق چگونه است؟

نظام تعرفه‌گذاری برق در ایران پلکانی است؛ یعنی قیمت هر کیلووات ساعت برق بسته به میزان مصرف، متفاوت محاسبه می‌شود.

مشترکان در چهار گروه اصلی قرار می‌گیرند:

الگوی مصرف برق در مناطق مختلف کشور

الگوی مصرف برق بر اساس شرایط آب‌وهوایی هر منطقه تعیین می‌شود.

بنابراین، افزایش تعرفه تأثیر یکسانی بر همه مشترکان ندارد و خوش‌مصرف‌ها عملاً افزایش ناچیزی در قبوض خود خواهند دید.

 میزان افزایش قبض برق خانوار چقدر است؟

به گفته مدیرکل توانیر، افزایش تعرفه‌ها در کمترین حالت حدود ۳۵ درصد است.

به‌طور مثال:

«مشترکی که قبلاً با مصرف ۲۰۰ کیلووات ساعت برق حدود ۲۰ هزار تومان پرداخت می‌کرد، اکنون در همان شرایط حدود ۳۰ هزار تومان پرداخت خواهد کرد.»

اما برای خانوارهایی که بیش از دو برابر الگوی مصرف برق دارند، افزایش تعرفه به‌صورت تصاعدی و چندبرابری محاسبه می‌شود.

 چرا الگوی مصرف بر اساس تعداد اعضای خانواده نیست؟

یاقوتی در پاسخ به انتقادها درباره تعداد اعضای خانواده گفت:

«الگوی مصرف بر پایه رفتار عمومی جامعه تعریف شده است، نه بر مبنای نفرات خانوار.»

او افزود که تفاوت مصرف بین خانواده‌های دو و چهار نفره نسبت به اثر وسایل پرمصرف (مانند کولر و بخاری برقی) بسیار ناچیز است.
بنابراین، الگوی مصرف بر پایه نفرمحور بودن، معیار دقیقی برای محاسبه برق خانوار محسوب نمی‌شود.

افزایش نرخ برق با هدف اصلاح مصرف، نه افزایش درآمد

مدیرکل دفتر مدیریت انرژی تأکید کرد که هدف از این تغییر تعرفه، افزایش درآمد دولت نیست.
او گفت:

«هدف ما از اصلاح تعرفه‌ها، بهبود عدالت مصرف انرژی و ایجاد پاداش برای خوش‌مصرف‌هاست تا بتوانیم تأمین پایدار برق در روزهای اوج مصرف را تضمین کنیم.»

به‌عبارت دیگر، سیاست جدید در راستای کاهش فشار شبکه برق و جلوگیری از خاموشی‌های تابستانی طراحی شده است.

 پاداش صرفه‌جویی برای مشترکان کم‌مصرف

یکی از بخش‌های جذاب طرح جدید، پاداش صرفه‌جویی پلکانی است.
بر اساس این طرح:

• اگر مصرف ماهانه کمتر از ۱۵۰ کیلووات ساعت باشد،
  به ازای هر کیلووات ساعت کاهش نسبت به سال قبل، پاداش ریالی به مشترک پرداخت می‌شود.

• پاداش در قبض همان دوره لحاظ شده و از مبلغ کل کم می‌شود.

این سیاست با هدف تشویق خانوارها به صرفه‌جویی و مصرف بهینه برق اجرا می‌شود.

 مشاهده جزئیات مصرف در سامانه «برق من»

تمام محاسبات و ضرایب تعرفه‌ای جدید به‌صورت شفاف در قبوض الکترونیکی درج شده است.
مشترکان می‌توانند از طریق سامانه و اپلیکیشن برق من (Barghman.ir) موارد زیر را مشاهده کنند:

• ریز مصرف ماهانه

• پله تعرفه‌ای فعلی

• پاداش یا جریمه مصرف

• نرخ محاسبه‌شده بر اساس الگو

این سامانه امکان مقایسه مصرف سال جاری با سال گذشته را نیز فراهم می‌کند.

 تأثیر افزایش قیمت برق بر خانوارهای کم‌درآمد

توانیر اعلام کرده که ۷۵ درصد از مشترکان کشور زیر الگوی مصرف هستند و در نتیجه، تأثیر افزایش تعرفه بر آن‌ها حداقلی است.
تنها ۲۵ درصد مشترکان که مصرف بالایی دارند، مشمول تعرفه‌های تصاعدی می‌شوند.

به این ترتیب، خانوارهای کم‌مصرف نه‌تنها متضرر نمی‌شوند بلکه در قالب پاداش صرفه‌جویی حتی از تخفیف در قبض برق بهره‌مند خواهند شد.

 ارتباط افزایش تعرفه برق با مدیریت مصرف در تابستان

افزایش تعرفه‌ها در مهرماه، در واقع بخشی از طرح مدیریت مصرف برق تابستان ۱۴۰۴ است.
طبق آمار توانیر، بیش از ۴۰ درصد مصرف برق کشور مربوط به کولرهای گازی در فصل گرماست.

با اجرای تعرفه پلکانی، دولت تلاش می‌کند تا:

• مصرف غیرضروری را کاهش دهد

• شبکه برق را از خاموشی‌های احتمالی حفظ کند

• عدالت مصرف انرژی را برقرار نماید

 تعرفه برق تجاری و صنعتی چگونه تغییر کرده است؟

علاوه بر بخش خانگی، تعرفه برق واحدهای تجاری و صنعتی نیز به‌صورت پلکانی و بر اساس نوع مصرف تغییر یافته است.

این افزایش‌ها با هدف حمایت از صنایع کم‌مصرف و کنترل مصرف در ساعات اوج بار انجام شده است.

 واکنش مردم به افزایش قیمت برق

پس از اعلام رسمی تعرفه‌های جدید، واکنش کاربران در فضای مجازی متفاوت بود.
برخی از مردم نسبت به افزایش ناگهانی قیمت‌ها انتقاد کردند:

 «قبض برق ۲۰ هزار تومانی من شده ۳۰ هزار! تازه کولرها رو هم جمع کردیم.»
در مقابل، گروهی نیز این اقدام را گامی مثبت برای جلوگیری از اسراف انرژی دانستند.

کارشناسان انرژی می‌گویند که در بلندمدت، این تغییرات می‌تواند به پایداری شبکه برق کشور و کاهش هزینه‌های دولتی کمک کند.

مصرف بیش از ۲.۵ برابر الگو چه عواقبی دارد؟

اگر مشترکی بیش از ۲.۵ برابر الگوی تعیین‌شده برق مصرف کند، نرخ محاسبه قبض او پنج‌برابر نرخ پایه (۹۵۲ تومان) خواهد بود.

یعنی هر کیلووات ساعت برق برای این دسته از مشترکان حدود ۴۷۵۰ تومان محاسبه می‌شود — عددی که می‌تواند هزینه ماهانه برق را به چندصدهزار تومان برساند.

 هدف نهایی از اصلاح تعرفه‌ها چیست؟

به گفته مدیرکل دفتر مدیریت انرژی توانیر، هدف اصلی از این طرح، ایجاد عدالت در مصرف انرژی و تضمین پایداری شبکه برق کشور است.

«تعرفه جدید با هدف افزایش درآمد نیست، بلکه ابزاری است برای کنترل رشد مصرف و ایجاد انگیزه برای صرفه‌جویی.»

 بخش پرسش‌های متداول 

۱. نرخ جدید برق از چه زمانی اجرا شده است؟
از ابتدای مهرماه ۱۴۰۴ نرخ پایه برق از ۷۵۲ به ۹۵۲ تومان افزایش یافته است.

۲. چه کسانی مشمول تعرفه تصاعدی می‌شوند؟
مشترکانی که مصرفشان بیش از ۱.۵ برابر الگوی تعیین‌شده باشد.

۳. آیا خانوارهای کم‌مصرف مشمول پاداش می‌شوند؟
بله، مصرف زیر ۱۵۰ کیلووات ساعت در ماه پاداش ریالی دریافت می‌کند.

۴. نحوه مشاهده جزئیات قبض چگونه است؟
از طریق سامانه «برق من» در نشانی barghman.ir.

۵. آیا افزایش تعرفه برای همه مناطق یکسان است؟
خیر، بر اساس شرایط آب‌وهوایی منطقه و الگوی مصرف متفاوت است.

 جمع‌بندی

افزایش نرخ پایه برق از ۷۵۲ به ۹۵۲ تومان نقطه آغاز فصل جدیدی در مدیریت مصرف انرژی در ایران است.
اگرچه در نگاه اول، این افزایش ممکن است برای خانوارها محسوس به‌نظر برسد، اما با اجرای نظام پلکانی و پاداش خوش‌مصرفی،
بیش از ۷۵ درصد مشترکان کشور تأثیر چندانی از این تغییر نخواهند دید.

هدف نهایی طرح، تشویق مردم به مصرف بهینه و جلوگیری از فشار بر شبکه برق در اوج تابستان است.
مشترکان می‌توانند با کاهش مصرف حتی تا ۱۵٪، نه‌تنها از افزایش هزینه‌ها جلوگیری کنند بلکه پاداش نقدی صرفه‌جویی نیز دریافت نمایند.