شناسهٔ خبر: 75415498 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه اطلاعات | لینک خبر

«یاحقی» با شاهنامه‌پژوهی از ایران حفاظت کرد

آیین نکوداشت دکتر محمدجعفر یاحقی، ادیب، شاهنامه‌پروژه و استاد دانشگاه، عصر دیروز با حضور اهالی ادب و فرهنگ در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

صاحب‌خبر -

اطلاعات نوشت: رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در این آیین اظهار کرد: دکتر یاحقی یک چهره شناخته‌شده در فرهنگ و ادب است که آثار گرانسنگی از خویش بر جای گذاشته است.
محمود شالویی ادامه داد: وسعت علمی و دانش دکتر یاحقی بر کسی پوشیده نیست. او یک پژوهشگر درجه اول درباره ادبیات و فرهنگ و به‌ویژه شاهنامه است. مهر و محبت، فروتنی و تواضع ویژگی‌های متمایزکننده دکتر یاحقی از دیگران است.

دکتر غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی نیز در این آیین گفت: دکتر یاحقی دانشمندی است که نامش در حافظه فرهنگی ایران، به احترام و ستایش مزین شده‌است. اگر خراسان را خاستگاه زبان فارسی بدانیم، بی‌تردید یاحقی، از وارثان راستین این میراث گرانبها است.

وی افزود: استاد یاحقی خراسان را بازخوانی و بازتألیف کرده است.  او ستون‌هایی برای بنای فرهنگی هویت ایران پی‌ریزی کرده‌است. او از معدود کسانی است که توانسته‌اند زبان کهن فارسی را با نیازهای امروزی تطبیق دهند. او سرمایه ملی است که باید در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و آموزشی کشور نقش داشته باشد.

در ادامه مراسم، دکتر اصغر دادبه، چهره ماندگار ادبی کشور بیان کرد: شاهنامه‌پژوهی یک بعد نظری دارد و کسانی که با ایران دشمنی دارند، از طریق زبان فارسی و کوچک شمردن شاهنامه سعی می‌کنند به ما ضربه بزنند. کار شاهنامه‌پژوهشی استاد یاحقی، مهم‌ترین کاری است که او انجام داده و باعث شده این اثر فاخر، نزد جوانان محبوب باشد.

وی افزود: اگر از دانشجویان استاد بپرسید او چطور آدمی است، خواهند گفت: او هیچ کوتاهی از کمک به دانشجویان ندارد؛ از کمک به دانشجویان دکتری خارجی گرفته تا وصل کردن ما به مجامع علمی خارجی. مجموع کارهای نظری و عملی او شده است این غزل حافظ: راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد/ شعری بخوان که با او رطل گران توان زددادبه گفت: وظیفه سنگین ما حفظ کیان و فرهنگ ایران است و دشمنان برای از بین بردن آن، اول از طریق دین وارد شدند و گفتند فارسی زبان اهل جهنم است! در دوره صفوی هم ریشه زبان فارسی را ‌زدند. ولی درد آنجاست که در روزگار معاصر، ستیز با فرهنگ ایران، هیأت روشنفکری پیدا کرده و افرادی بدون خواندن درباره ایران، با آن مبارزه می‌کنندکه من جواب آنها را داده‌ام.

این استاد برجسته تأکید کرد: از همه خواهش می‌کنم روزی ۴ یا ۵ دقیقه یک بیت از سعدی یا یک حکایت از گلستان برای بچه‌ها بخوانند و بدانند که بچه‌ها سریع یاد می‌گیرند. در عین اینکه از هر طرف دشمنی نسبت به فرهنگ ما می‌بارد، می‌شود در برابر آن مقاومت کرد. امروز بچه‌هایی را می‌بینم که مقدار زیادی از متون ادبی سعدی و حافظ و ... را حفظ هستند. دشمن می‌خواهد کاری کند که بچه‌های ایرانی با شاهنامه و حافظ بیگانه شوند. استاد یاحقی عمر خود را گذاشت تا این میراث ایرانی فراموش نشود. درود بر این استاد بزرگ.

دکتر علی‌اشرف صادقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم در این آیین اظهارکرد: می‌خواهم شمه‌ای از خدمات فرهنگی و ادبی دکتر یاحقی بگویم. او اولین اثر مهم خود را در سال ۱۳۵۶منتشر کرد که «گذاره‌ای از بخشی از قرآن کریم، تفسیر شنقشی» نام دارد. این تفسیر، پاره‌ای از یک تفسیر مفقود است که احتمالا در حوالی نیشابور نوشته شده‌است. دکتر یاحقی این کتاب را در آستان قدس یافت و ما را با گوشه‌ای از میراث ربانی خودمان در خراسان آشنا کرد.

او  همچنین ترجمه دیگری از قرآن پیدا کرد که سال ۵۵۶ در قریه کهکاورد از ناحیه نَرجَوی (استان تهران) نوشته شده بود و ویژگی‌های زبان قدیم را در خود داشت و برخی گویش‌های پهلوی غرب ایران را هم در این کتاب می‌بینم. در نهایت این رهگذر زبان فارسی بسیار مهم است. وی افزود: در گویش‌های پهلوی،  مضارع از روی ماضی ساخته می‌شود و نمونه‌هایی از این را در کتاب مذکور می‌بینم. کار سترگ دیگر دکتر یاحقی، چاپ تفسیر «ابوالفتوح» است. نسخه‌های معتبری از این تفسیر در آستان قدس پیدا شدند و دکتر یاحقی و همکارش آنها را منتشر کردند

صادقی درباره خدمات دیگر یاحقی توضیح داد: وی تصحیح تاریخ بیهقی، حدیقه سنایی، شرح جغرافیای فردوس، گویش و فردوس و ... را هم منتشر کرد.  فرهنگ نام‌آوران خراسان، فرهنگ اساطیر، تاریخ ادبیات و... هم از جمله آثار دیگر اوست. یاحقی اکنون مدیر قطب علمی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی است. 

دکتر مهدی محبتی، پژوهشگر و استاد دانشگاه زنجان نیز در این آیین اظهار کرد: دکتر یاحقی هم آثار گرانسنگی خلق کرده و هم شاگردان بزرگی تربیت کرده است. او توانست بین دانشجو و محافل مختلف علمی، پیوند برقرار کند.

سپس دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: استاد یاحقی یکی از پاسداران دلیر زبان و ادب فارسی و از وارثان خلف فرهنگ ایرانی ـ اسلامی است. حدود ۶۰ سال پیش، غیر از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، ۳ دانشکده مهم ادبیات در تبریز، اصفهان و مشهد داشتیم. اینها، چهار ستون زبانی و ادبی ایران بودند و البته دانشکده ادبیات مشهد اعتبار بیشتری داشت. دکتر یاحقی ادامه‌دهنده راه استادان بزرگ در دانشکده ادبیات مشهد است و در فضایی کار کرد که از میراث ادبی و زبانی خراسان بزرگ بهره‌مند بود.

وی افزود: خراسان به افغانستان و هند و پاکستان نزدیک است که سرمایه‌های بزرگی دارند. از خصوصیات دکتر یاحقی، پرکاری و تنوع و وسعت تألیف و تحقیق است مشهورترین کار او شاهنامه‌پژوهی است ولی در کنار آن، او یک قرآن‌پژوه بنام است. انواع فرهنگ‌هایی که او تألیف کرده است، برای پژوهشگران بسیار مفیدند. گزارش‌های سفرها و تصحیح متون او نیز شاخص است. او سرپرست تعدادی ارج‌نامه و یادنامه نیز بوده است. در کنار همه اینها، او فعال اجتماعی و اهل مدیریت است؛ مرکز و مؤسسه تأسیس می‌کند و به استادان زبان فارسی افغانستانی، پناه می‌دهد و برای دانشجویان افغانستانی هم حکم پدری داشته است.

در ادامه این مراسم، نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر ارشاد، پیام سید عباس صالحی را  به شرح زیر  قرائت کرد: 

پیام وزیر فرهنگ

جناب آقای محمدجعفر یاحقی؛ تکریم عالمان و فرزانگان فرهنگ و ادب،پاسداشت بزرگانی است که عمر خویش را در راه اعتلای اندیشه و زبان فارسی ثبت کردند و ادای دینی است به میراث زبان فارسی و نیاکان نیک‌اندیش سرزمینمان. بی‌تردید تلاش‌های ماندگار و آثار گران‌سنگ حضرت‌عالی در عرصه‌های شاهنامه‌پژوهی، زبان و ادب فارسی و همچنین تربیت نسل‌هایی از دانش‌پژوهان فرهیخته، سرمایه‌ای گرانبها برای فرهنگ و هویت ملی این مرز و بوم است. اینجانب با قدردانی از سال‌ها خدمت صادقانه، پژوهش‌های ژرف و همت فرهنگی جناب‌عالی در پاسداشت میراث ادبی ملت بزرگ ایران، این لوح سپاس را به نشان احترام تقدیم می‌کنم. 

 در پایان لوح سپاس و تندیس زرین انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به دکتر یاحقی اهدا و همچنین کتاب زندگی و خدمات وی رونمایی شد. 

اطلاعات نوشت: رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در این آیین اظهار کرد: دکتر یاحقی یک چهره شناخته‌شده در فرهنگ و ادب است که آثار گرانسنگی از خویش بر جای گذاشته است.
محمود شالویی ادامه داد: وسعت علمی و دانش دکتر یاحقی بر کسی پوشیده نیست. او یک پژوهشگر درجه اول درباره ادبیات و فرهنگ و به‌ویژه شاهنامه است. مهر و محبت، فروتنی و تواضع ویژگی‌های متمایزکننده دکتر یاحقی از دیگران است.

دکتر غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی نیز در این آیین گفت: دکتر یاحقی دانشمندی است که نامش در حافظه فرهنگی ایران، به احترام و ستایش مزین شده‌است. اگر خراسان را خاستگاه زبان فارسی بدانیم، بی‌تردید یاحقی، از وارثان راستین این میراث گرانبها است.

وی افزود: استاد یاحقی خراسان را بازخوانی و بازتألیف کرده است.  او ستون‌هایی برای بنای فرهنگی هویت ایران پی‌ریزی کرده‌است. او از معدود کسانی است که توانسته‌اند زبان کهن فارسی را با نیازهای امروزی تطبیق دهند. او سرمایه ملی است که باید در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و آموزشی کشور نقش داشته باشد.

در ادامه مراسم، دکتر اصغر دادبه، چهره ماندگار ادبی کشور بیان کرد: شاهنامه‌پژوهی یک بعد نظری دارد و کسانی که با ایران دشمنی دارند، از طریق زبان فارسی و کوچک شمردن شاهنامه سعی می‌کنند به ما ضربه بزنند. کار شاهنامه‌پژوهشی استاد یاحقی، مهم‌ترین کاری است که او انجام داده و باعث شده این اثر فاخر، نزد جوانان محبوب باشد.

وی افزود: اگر از دانشجویان استاد بپرسید او چطور آدمی است، خواهند گفت: او هیچ کوتاهی از کمک به دانشجویان ندارد؛ از کمک به دانشجویان دکتری خارجی گرفته تا وصل کردن ما به مجامع علمی خارجی. مجموع کارهای نظری و عملی او شده است این غزل حافظ: راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد/ شعری بخوان که با او رطل گران توان زددادبه گفت: وظیفه سنگین ما حفظ کیان و فرهنگ ایران است و دشمنان برای از بین بردن آن، اول از طریق دین وارد شدند و گفتند فارسی زبان اهل جهنم است! در دوره صفوی هم ریشه زبان فارسی را ‌زدند. ولی درد آنجاست که در روزگار معاصر، ستیز با فرهنگ ایران، هیأت روشنفکری پیدا کرده و افرادی بدون خواندن درباره ایران، با آن مبارزه می‌کنندکه من جواب آنها را داده‌ام.

این استاد برجسته تأکید کرد: از همه خواهش می‌کنم روزی ۴ یا ۵ دقیقه یک بیت از سعدی یا یک حکایت از گلستان برای بچه‌ها بخوانند و بدانند که بچه‌ها سریع یاد می‌گیرند. در عین اینکه از هر طرف دشمنی نسبت به فرهنگ ما می‌بارد، می‌شود در برابر آن مقاومت کرد. امروز بچه‌هایی را می‌بینم که مقدار زیادی از متون ادبی سعدی و حافظ و ... را حفظ هستند. دشمن می‌خواهد کاری کند که بچه‌های ایرانی با شاهنامه و حافظ بیگانه شوند. استاد یاحقی عمر خود را گذاشت تا این میراث ایرانی فراموش نشود. درود بر این استاد بزرگ.

دکتر علی‌اشرف صادقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم در این آیین اظهارکرد: می‌خواهم شمه‌ای از خدمات فرهنگی و ادبی دکتر یاحقی بگویم. او اولین اثر مهم خود را در سال ۱۳۵۶منتشر کرد که «گذاره‌ای از بخشی از قرآن کریم، تفسیر شنقشی» نام دارد. این تفسیر، پاره‌ای از یک تفسیر مفقود است که احتمالا در حوالی نیشابور نوشته شده‌است. دکتر یاحقی این کتاب را در آستان قدس یافت و ما را با گوشه‌ای از میراث ربانی خودمان در خراسان آشنا کرد.

او  همچنین ترجمه دیگری از قرآن پیدا کرد که سال ۵۵۶ در قریه کهکاورد از ناحیه نَرجَوی (استان تهران) نوشته شده بود و ویژگی‌های زبان قدیم را در خود داشت و برخی گویش‌های پهلوی غرب ایران را هم در این کتاب می‌بینم. در نهایت این رهگذر زبان فارسی بسیار مهم است. وی افزود: در گویش‌های پهلوی،  مضارع از روی ماضی ساخته می‌شود و نمونه‌هایی از این را در کتاب مذکور می‌بینم. کار سترگ دیگر دکتر یاحقی، چاپ تفسیر «ابوالفتوح» است. نسخه‌های معتبری از این تفسیر در آستان قدس پیدا شدند و دکتر یاحقی و همکارش آنها را منتشر کردند

صادقی درباره خدمات دیگر یاحقی توضیح داد: وی تصحیح تاریخ بیهقی، حدیقه سنایی، شرح جغرافیای فردوس، گویش و فردوس و ... را هم منتشر کرد.  فرهنگ نام‌آوران خراسان، فرهنگ اساطیر، تاریخ ادبیات و... هم از جمله آثار دیگر اوست. یاحقی اکنون مدیر قطب علمی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی است. 

دکتر مهدی محبتی، پژوهشگر و استاد دانشگاه زنجان نیز در این آیین اظهار کرد: دکتر یاحقی هم آثار گرانسنگی خلق کرده و هم شاگردان بزرگی تربیت کرده است. او توانست بین دانشجو و محافل مختلف علمی، پیوند برقرار کند.

سپس دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: استاد یاحقی یکی از پاسداران دلیر زبان و ادب فارسی و از وارثان خلف فرهنگ ایرانی ـ اسلامی است. حدود ۶۰ سال پیش، غیر از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، ۳ دانشکده مهم ادبیات در تبریز، اصفهان و مشهد داشتیم. اینها، چهار ستون زبانی و ادبی ایران بودند و البته دانشکده ادبیات مشهد اعتبار بیشتری داشت. دکتر یاحقی ادامه‌دهنده راه استادان بزرگ در دانشکده ادبیات مشهد است و در فضایی کار کرد که از میراث ادبی و زبانی خراسان بزرگ بهره‌مند بود.

وی افزود: خراسان به افغانستان و هند و پاکستان نزدیک است که سرمایه‌های بزرگی دارند. از خصوصیات دکتر یاحقی، پرکاری و تنوع و وسعت تألیف و تحقیق است مشهورترین کار او شاهنامه‌پژوهی است ولی در کنار آن، او یک قرآن‌پژوه بنام است. انواع فرهنگ‌هایی که او تألیف کرده است، برای پژوهشگران بسیار مفیدند. گزارش‌های سفرها و تصحیح متون او نیز شاخص است. او سرپرست تعدادی ارج‌نامه و یادنامه نیز بوده است. در کنار همه اینها، او فعال اجتماعی و اهل مدیریت است؛ مرکز و مؤسسه تأسیس می‌کند و به استادان زبان فارسی افغانستانی، پناه می‌دهد و برای دانشجویان افغانستانی هم حکم پدری داشته است.

در ادامه این مراسم، نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر ارشاد، پیام سید عباس صالحی را  به شرح زیر  قرائت کرد: 

پیام وزیر فرهنگ

جناب آقای محمدجعفر یاحقی؛ تکریم عالمان و فرزانگان فرهنگ و ادب،پاسداشت بزرگانی است که عمر خویش را در راه اعتلای اندیشه و زبان فارسی ثبت کردند و ادای دینی است به میراث زبان فارسی و نیاکان نیک‌اندیش سرزمینمان. بی‌تردید تلاش‌های ماندگار و آثار گران‌سنگ حضرت‌عالی در عرصه‌های شاهنامه‌پژوهی، زبان و ادب فارسی و همچنین تربیت نسل‌هایی از دانش‌پژوهان فرهیخته، سرمایه‌ای گرانبها برای فرهنگ و هویت ملی این مرز و بوم است. اینجانب با قدردانی از سال‌ها خدمت صادقانه، پژوهش‌های ژرف و همت فرهنگی جناب‌عالی در پاسداشت میراث ادبی ملت بزرگ ایران، این لوح سپاس را به نشان احترام تقدیم می‌کنم. 

 در پایان لوح سپاس و تندیس زرین انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به دکتر یاحقی اهدا و همچنین کتاب زندگی و خدمات وی رونمایی شد.