طی بررسی‌های صورت گرفته در بازار خودرو، در طرح‌های اقساطی خودروهای پایین رده و میان رده، معمولاً خریدار باید بین ۵۰ تا ۷۰ درصد قیمت خودرو را به صورت پیش‌پرداخت در ابتدای خرید بپردازد و مابقی را طی ۶۰ قسط ماهیانه تسویه کند. این امر باعث می‌شود خودروهایی که قیمت نقدی آن‌ها بین ۳۰۰ تا ۸۳۰ میلیون تومان است، در نهایت ۴۵ تا ۵۰ درصد گران‌تر از قیمت نقدی تمام شوند.
به طور مثال:
پراید کارکرده ۱۳۹۸ با قیمت نقدی ۳۰۰ میلیون تومان، پیش‌پرداخت حدود ۷۰ درصد و اقساط ۶۰ ماهه، در نهایت ۵۲ درصد گران‌تر از خرید نقدی تمام می‌شود.
کوییک صفر کیلومتر ۱۴۰۱ با قیمت نقدی ۵۰۰ میلیون تومان، پیش‌پرداخت ۶۹ درصد و اقساط ۶۰ ماهه، در نهایت ۴۹ درصد گران‌تر تمام می‌شود.
۲۰۷ صفر کیلومتر با طرح ۶۰ ماهه پیش‌پرداختی معادل ۶۸.۶ درصد از قیمت اصلی و سود کل حدود ۴۹ درصد نسبت به قیمت نقدی دارد.
این روند نشان می‌دهد که هر چه مدت اقساط طولانی‌تر باشد، خریدار سود کل بیشتری پرداخت می‌کند و خودرو نهایتاً برایش گران‌قیمت‌تر تمام می‌شود. حتی گاهی مبلغ اقساط بالغ بر حدود ۹۰ درصد قیمت کل یک خودرو است.
برای خودروهای لوکس صفر و لوکس کارکرده نیز شرایط مشابهی برقرار است، اما معمولاً مخاطب این خودروها، طبقه متوسط نیست و پیش‌پرداخت‌های بالا (۵۰ تا ۶۸ درصد) و جمع کل پرداختی بالا، شرایط اقتصادی سنگین‌تری ایجاد می‌کند.
برای مثال:
در سایت اصلی مدیران خودرو، تیگو ۸ پرو مکس صفر با قیمت ۳.۴ میلیارد تومان، پیش‌پرداخت ۵۰ درصد، اقساط ۶۰ ماهه و سود کل ۳۵ درصد به فروش می‌رسد.
هایما ۲.۲ میلیارد تومانی صفر کیلومتر در بازار آزاد با پیش‌پرداخت ۶۸ درصدی و سود کل تقریبی ۴۹ درصد به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
همان‌طور که مشاهده می‌شود، اقساط بلندمدت خودروهای لوکس نیز باعث افزایش حدود ۳۵ تا ۵۰ درصدی قیمت نهایی نسبت به خرید نقدی می‌شوند.
در جدول زیر، داده‌های واقعی از چند نمونه فروش اقساطی در تمام رده‌های خودروهای کارکرده پایین رده تا صفر لوکس دسته‌بندی شده است. در ستون “درصد “APR همان سود سالانه واقعی درج شده که پس از اتمام پرداخت اقساط هر سال، در سال جدید، روی تتمه حساب محاسبه می‌شود.
سود سالانه واقعی (APR) برای اکثر خودروهای پایین و میان رده که با اقساط ۶۰ ماهه به فروش می‌رسند، بین ۶۰–۷۰٪ است.
در نتیجه، این میزان بهره سالانه، از نرخ تورم در ایران (حدود ۴۰–۵۰٪ در سال‌های اخیر) جلو می‌زند.
تنها در بازار خودروهای لوکس که در طرح سایت اصلی گروه خودروسازی مدیران خودرو به فروش می‌رسد، سود سالانه حدود ۲۸٪ است. با این حال، اگرچه این گروه خودروسازی، طرح اقساطی منصفانه‌تری نسبت به بازار آزاد ارائه می‌دهد، اما محصولاتش ، بیشتر خودروهای لوکس و گران‌قیمت هستند که مشتریانش طبقه متوسط نیست.
بررسی تسهیلات بانکی نشان می‌دهد که در ایران، تسهیلات بانکی مناسب برای خرید خودرو وجود ندارد. سقف وام‌ها معمولاً پایین بوده و برای تأمین هزینه خرید خودرو کافی نیست. از سوی دیگر، به جز وام‌های قرض‌الحسنه ضروری، دریافت اکثر وام‌ها مستلزم امتیاز سپرده‌گذاری است؛ به این معنا که متقاضی باید پیش از دریافت وام، مبلغ مشخصی را برای دوره‌ای بین ۱ تا ۱۲ ماه در بانک سپرده‌گذاری کند. این محدودیت‌ها باعث می‌شود وام بانکی در بسیاری از موارد جایگزین عملی برای خرید اقساطی خودرو با دوره بلندمدت نباشد.
منبع: فرارو
∎