داستان غمانگیز قطع درختان بلوط برای تولید زغال قصه تازهای نیست اما ابعاد آن به نقطهای بحرانی رسیده و صدای قطع آنها در دل شبهای زاگرس موسیقی متن نابودی اکوسیستمی شده که هر درخت آن یک زیستبوم کوچک برای دهها گونه گیاهی و جانوری است، درختانی که روزگاری نماد استواری و حیات بودند امروز به کیسههای سیاهرنگ زغال تبدیل شده و در بازارهای شهری به کالایی برای لذتهای آنی فروخته میشوند که به قیمت مرگ تدریجی «مادر زاگرس» تمام میشود.
زنگ خطر اما مدتهاست که به صدا درآمده است، زمانی که شیرزاد نجفی مدیر کل منابع طبیعی و ابخیزداری لرستان در ۱۱ اردیبهشت در نشست با نمایندگان و فعالان زیست محیطی با صراحتی تلخ اعلام کرد که زادآوری جنگل های بلوط زاگرس صفر و در حال از بین رفتن است و دیگر نمی توان بحران را انکار کرد.
وی با اشاره به آمارهایی تکاندهنده گفت: ۴۱ هزار هکتار از جنگلهای لرستان در حال نابودی کامل و مجموع یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار دچار زوال شدهاند که گواهی بر ضرورت حفظ و نگهداری از این میراث ارزشمند است.
تقاضای بازار برای زغال بلوط به عنوان یک «زغال مرغوب» برای کباب و قلیان، این چرخه ویرانگر را تقویت میکند و بسیاری از مصرفکنندگان شاید ندانند که هر تکه زغال گداختهای که زیر کبابشان میسوزد بخشی از قلب تپنده زاگرس بوده که برای همیشه از کار افتاده است که این عدم آگاهی، بزرگترین متحد سوداگران و قاچاقچیان زغال است که با سوءاستفاده از فقر و مشکلات اقتصادی جوامع محلی تیشه به ریشه این گنجینه ملی میزنند.
برخورد با متخلفان
اهمیت موضوع تا جاییست که دستگاه قضا نیز با قاطعیت به میدان آمده است و در این راستا علی حسنوند دادستان عمومی و انقلاب مرکز لرستان نیز با صدور دستوری صریح هشدار داد: حفاظت از منابع طبیعی وظیفهای ملی و قانونی است و هرگونه اقدام سودجویانه در جهت نابودی این سرمایههای حیاتی مصداق بارز جرم و مستوجب پیگرد قضایی خواهد بود.
مدیر کل منابع طبیعی و ابخیزداری لرستان: زادآوری جنگل های بلوط زاگرس صفر و در حال از بین رفتن است و دیگر نمی توان بحران را انکار کرد.
وی از تشکیل تیمهای ویژه برای شناسایی و برخورد با تولیدکنندگان زغال غیرمجاز خبر داد و اعلام کرد هیچگونه مماشاتی در این زمینه پذیرفته نیست.
دادستان عمومی و انقلاب مرکز لرستان ضمن هشدار به متخلفان گفت: با هماهنگی ادارهکل منابع طبیعی و محیط زیست استان تیمهای ویژهای برای شناسایی و برخورد با تولیدکنندگان زغال غیرمجاز تشکیل شدهاند و با متخلفان به شدت برخورد خواهد شد.
در همین راستا سرهنگ سعید امیری فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان نیز با اشاره به کشف مقادیر قابل توجه زغال افزود: حفظ و حراست از جنگلهای بلوط زاگرس وظیفه همگانی است، هرگونه تخریب یا برداشت غیرمجاز پیگرد قانونی به همراه خواهد داشت و یگان حفاظت با جدیت تمام با پدیده قاچاق چوب و زغال برخورد خواهد کرد.
وی از شهروندان خواست تا مشاهدات خود را از طریق سامانههای ۱۵۰۴ و ۱۳۹ گزارش دهند.
ضرورت عزم ملی
آمارهای رسمی و هشدارهای کارشناسان تصویری از یک آینده تاریک بدون بلوط با فرسایش شدید خاک، سیلابهای ویرانگر و هجوم ریزگردها را ترسیم میکنند؛ بحران جنگلهای بلوط زاگرس یک زخم عمیق بر پیکره طبیعت ایران است که دیگر نمیتوان آن را با مرهمهای کوچک التیام بخشید.
برخورد قاطع قضایی با «دانهدرشتها» و سرشاخههای اصلی قاچاق چوب در کنار آموزش و توانمندسازی جوامع محلی برای ایجاد مشاغل پایدار و جایگزین ۲ بال ضروری برای پرواز به سوی حفاظت پایدار از این جنگلها هستند و در نهایت، سرنوشت بلوطهای زاگرس نه فقط در دستان مسئولان که در دستان تکتک ماست، از شهروندی که با نخریدن زغال بلوط چرخه تقاضا را میشکند تا فعال محیط زیستی که با آگاهیبخشی، فرهنگ حفاظت را ترویج میدهد.