به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، سرطان پستان امروز به یکی از جدی‌ترین چالش‌های سلامت زنان در ایران تبدیل شده است؛ به‌گونه‌ای که بر پایه تازه‌ترین آمارها، سالانه حدود 16 تا 17 هزار مورد جدید از این بیماری در کشور شناسایی می‌شود. بررسی‌های ملی نشان می‌دهد که این نوع سرطان، میان 13 تا 26 درصد از کل موارد سرطان در میان زنان ایرانی را شامل می‌شود و میانگین سن ابتلا در کشور حدود 46 تا 49 سال است؛ رقمی که نسبت به میانگین جهانی دست‌کم یک دهه پایین‌تر است و اهمیت اطلاع‌رسانی و پیشگیری زودهنگام را دوچندان می‌کند.
روند شیوع این بیماری در دو دهه اخیر سیر صعودی داشته است. گزارش‌های رسمی از وزارت بهداشت و مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد نرخ استانداردشده بروز سرطان پستان از حدود 16 مورد در هر 100 هزار زن در اوایل دهه 1380، به بیش از 40 مورد در هر 100 هزار نفر در سال‌های اخیر رسیده است. تغییر الگوی زندگی، افزایش چاقی، کاهش فعالیت بدنی، تغییرات باروری و سبک تغذیه از مهم‌ترین عوامل مؤثر در افزایش این آمار عنوان می‌شود.
با وجود پیشرفت‌های درمانی، چالش اصلی در کشور همچنان «تشخیص دیرهنگام» است. مطالعات نشان داده که تنها حدود 16 درصد از زنان ایرانی تاکنون ماموگرافی انجام داده‌اند و میزان مراجعه برای معاینه بالینی نیز بسیار محدود است. در حالی که تشخیص زودهنگام می‌تواند احتمال درمان کامل را به بیش از 90 درصد برساند، بسیاری از مبتلایان زمانی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند که بیماری در مراحل پیشرفته قرار دارد.
سن پایین‌تر ابتلا در ایران نیز زنگ خطری جدی است. پژوهش‌های منتشرشده در نشریات علمی بین‌المللی بیانگر آن است که میانگین سنی ابتلا به سرطان پستان در زنان ایرانی حدود 46.8 سال است، در حالی که این عدد در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی معمولاً بالای 55 سال گزارش می‌شود. این تفاوت نشان‌دهنده ضرورت آغاز غربالگری و آموزش‌های خودآزمایی در سنین پایین‌تر برای جمعیت زنان کشور است.
از نظر جغرافیایی نیز توزیع بروز سرطان پستان در ایران یکنواخت نیست. بررسی‌های جدید نشان می‌دهد که استان‌های مرکزی و شمالی، از جمله تهران، البرز، اصفهان و سمنان، نرخ بالاتری از بروز بیماری را تجربه می‌کنند. مطالعات منتشرشده در مجله BMC Cancer نیز نرخ بروز استانداردشده پنج‌ساله سرطان پستان در ایران را حدود 192 مورد در هر 100 هزار زن اعلام کرده است؛ رقمی که در مقایسه با کشورهای هم‌تراز منطقه‌ای همچنان بالا است.
در چنین شرایطی، اجرای طرح‌هایی مانند «ماموگرافی رایگان» در استان‌هایی نظیر سمنان می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در افزایش پوشش غربالگری، ارتقای آگاهی زنان و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان داشته باشد. این طرح‌ها با تکیه بر آموزش، اطلاع‌رسانی و تشخیص زودهنگام، گامی عملی در جهت تقویت سلامت بانوان و کاهش هزینه‌های درمانی در آینده محسوب می‌شوند.
احسان حسین‌زاده، سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی سمنان، با اشاره به اینکه سرطان پستان شایع‌ترین نوع سرطان در میان زنان ایران و جهان است، اظهار داشت: این بیماری همچنان از مهم‌ترین اولویت‌های نظام سلامت کشور به شمار می‌رود و توجه به پیشگیری و غربالگری آن، ضرورتی انکارناپذیر است.
وی بیان کرد: بر پایه آخرین آمارهای ملی، میزان بروز خام سرطان پستان در ایران حدود 47.7 مورد در هر 100 هزار زن است و سالانه بیش از 19 هزار مورد جدید از این بیماری در کشور شناسایی می‌شود. به گفته او، این آمار به معنای آن است که روزانه بیش از 50 زن و به‌طور میانگین دو نفر در هر ساعت با تشخیص سرطان پستان مواجه می‌شوند.
حسین‌زاده افزود: بر اساس این داده‌ها، حدود 26 درصد از کل سرطان‌های زنان در ایران به سرطان پستان اختصاص دارد و این بیماری همچنان از علل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در میان بانوان محسوب می‌شود.
وی یادآور شد: در حالی که بروز این بیماری نگران‌کننده است، اگر سرطان پستان در مراحل اولیه شناسایی شود، احتمال درمان کامل آن بیش از 90 درصد خواهد بود. تشخیص به‌موقع، مسیر درمان را ساده‌تر، کم‌هزینه‌تر و مؤثرتر می‌سازد و از بروز مشکلات جسمی و روانی جدی جلوگیری می‌کند.
سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی سمنان تصریح کرد: سه روش اصلی در شناسایی زودهنگام سرطان پستان مؤثر است که شامل خودآزمایی ماهیانه پستان توسط فرد، معاینه بالینی توسط پزشک یا ماما در فواصل منظم و انجام ماموگرافی دوره‌ای از سن 40 تا حدود 74 سالگی است.
او تأکید کرد: ماموگرافی، دقیق‌ترین ابزار برای کشف توده‌های کوچک پستان پیش از قابل لمس شدن در معاینه دستی است و تشخیص در این مرحله، روند درمان را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند.
حسین‌زاده عنوان کرد: در راستای برنامه وزارت بهداشت و هم‌زمان با ماه جهانی آگاهی‌بخشی سرطان پستان، طرح ملی هفته ماموگرافی رایگان از 26 مهر تا 3 آبان 1404 در مراکز منتخب سراسر کشور اجرا می‌شود. در استان سمنان، این خدمات در بخش تصویربرداری بیمارستان کوثر ارائه می‌شود و بانوان دارای نسخه معتبر می‌توانند بدون پرداخت فرانشیز از این خدمت بهره‌مند شوند.
از همین رو، تحلیل کارشناسی‌ها نشان می‌دهد که یکی از چالش‌های بنیادین در مقابله با سرطان پستان در ایران، مشارکت پایین زنان در برنامه‌های غربالگری است. پژوهش‌های علمی حاکی از آن است که تنها بین 1 تا 45 درصد زنان واجدشرایط در کشور، تاکنون ماموگرافی انجام داده‌اند و میزان مراجعه برای معاینه بالینی نیز در بسیاری از مناطق کمتر از 40 درصد است. این آمار نشان می‌دهد که عوامل اقتصادی، فرهنگی و دسترسی محدود به خدمات تصویربرداری، از موانع اصلی تشخیص زودهنگام محسوب می‌شوند. در چنین شرایطی، اجرای طرح‌هایی مانند «ماموگرافی رایگان» در استان‌هایی نظیر سمنان می‌تواند شکاف موجود میان نیاز و اقدام را تا حد زیادی کاهش دهد و زنان را به مشارکت بیشتر در غربالگری ترغیب کند.
از دیدگاه اپیدمیولوژیک نیز روند افزایش بروز سرطان پستان در کشور قابل توجه است. بررسی‌های جهانی و ملی نشان داده‌اند که نرخ استانداردشده بروز این بیماری در ایران در سال‌های اخیر به بیش از 43 مورد در هر 100 هزار زن رسیده است؛ رقمی که نسبت به دو دهه گذشته بیش از دو برابر افزایش داشته است. افزون بر این، میانگین سنی زنان مبتلا در ایران حدود یک دهه کمتر از کشورهای توسعه‌یافته است. این شرایط، نه تنها فشار روانی و درمانی بیشتری بر زنان وارد می‌کند، بلکه بار اقتصادی سنگینی را نیز بر نظام سلامت تحمیل می‌نماید. از همین رو، طرح غربالگری رایگان در سمنان می‌تواند نقش مؤثری در شناسایی زودهنگام موارد ابتلا و کاهش هزینه‌های درمانی داشته باشد.
با این حال، کارشناسان بر این باورند که چالش‌های ساختاری و فرهنگی همچنان مانع از تحقق کامل اهداف غربالگری هستند. مشکلاتی همچون کمبود نیروی متخصص، محدودیت مراکز تصویربرداری مجهز، نبود نظام منسجم پیگیری بیماران، و ترس یا خجالت فرهنگی از مراجعه برای ماموگرافی از جمله موانعی است که باید به‌صورت هم‌زمان با اجرای طرح‌های رایگان برطرف شود. تجربه کشورهای موفق نشان داده است که اطلاع‌رسانی هدفمند، آموزش چهره‌به‌چهره و ایجاد فضای امن برای مراجعه بانوان، از ارکان اساسی موفقیت برنامه‌های غربالگری سرطان پستان است.
از جنبه اقتصادی نیز، اجرای طرح‌های غربالگری گسترده و رایگان به‌مراتب مقرون‌به‌صرفه‌تر از درمان بیماران در مراحل پیشرفته است. مطالعات داخلی نشان می‌دهد که هزینه درمان سرطان پستان در مراحل پیشرفته تا چند برابر بیشتر از هزینه‌های مرتبط با غربالگری و تشخیص زودهنگام است. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری در برنامه‌های پیشگیری و تشخیص اولیه، علاوه بر نجات جان انسان‌ها، به کاهش چشمگیر هزینه‌های نظام سلامت کشور نیز می‌انجامد.
در مجموع، اجرای طرح ماموگرافی رایگان در استان سمنان، اقدامی قابل تحسین و در راستای سیاست‌های ملی پیشگیری از سرطان پستان است. با این حال، تداوم و موفقیت این طرح در گرو افزایش آگاهی عمومی، آموزش خودآزمایی پستان، برگزاری معاینات بالینی دوره‌ای و تقویت زیرساخت‌های درمانی است. اگر این اقدام با برنامه‌های فرهنگی و آموزشی همراه شود، می‌تواند الگویی موفق برای سایر استان‌های کشور باشد و سهم بسزایی در کاهش آمار مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان ایفا کند.
وی خاطرنشان کرد: زمان ارائه خدمات در بیمارستان کوثر سمنان، واقع در ساختمان شهید رئیسی، از ساعت 9 صبح تا 13 تعیین شده است. به گفته او، هدف از اجرای این طرح، گسترش فرهنگ توجه به سلامت بانوان، افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت تشخیص زودهنگام سرطان پستان و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری است.
انتهای پیام/363/