حذف یارانه نقدی در سال ۱۴۰۴ با محوریت حذف دهک‌های بالای درآمدی (دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰) وارد فاز جدی شده است. بر اساس احکام بودجه و ابلاغیه‌های اجرایی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها مکلف است تا پایان سال، پالایش دهک‌های پردرآمد را تکمیل کند. هدف‌گذاری اعلامی نشان می‌دهد که تعداد حذف‌شدگان یارانه نقدی می‌تواند تا ۱۸ میلیون نفر برسد و منابع آزادشده، برای کالابرگ الکترونیک دهک‌های ۱ تا ۳ هزینه خواهد شد.

اما حداقل حقوق برای حذف یارانه نقدی دقیقاً چقدر است؟ معیارهای دهک‌بندی چه هستند؟ خانوارها بر اساس تعداد اعضا چگونه ارزیابی می‌شوند؟ و اگر اشتباهاً مشمول حذف یارانه نقدی شدید، مسیر اعتراض چیست؟ در این گزارش به‌صورت عددی، ساده و کاربردی، پاسخ همه‌ی این پرسش‌ها را می‌خوانید.

حذف یارانه نقدی بر چه مبنای قانونی انجام می‌شود؟

• مبنای سیاستی: بودجه سال ۱۴۰۴ دولت، تکلیف به حذف یارانه نقدی دهک‌های ۸ تا ۱۰ را روشن کرده است.

• هدف بازتوزیعی: منابع حاصل از حذف یارانه نقدی دهک‌های بالا باید برای تأمین اعتبار کالابرگ الکترونیک دهک‌های پایین هزینه شود.

• سازوکار اجرایی: پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان با اتصال به داده‌های مالیاتی، بانکی، بیمه‌ای، املاک و خودرو دهک‌بندی را محاسبه و به سازمان هدفمندی اعلام می‌کند.

حداقل حقوق برای حذف یارانه نقدی؛ جدول رسمی بر اساس تعداد اعضای خانوار

آخرین شاخص‌های ابلاغی که همچنان ملاک عمل هستند، حد آستانه‌ی درآمد ماهانه هر خانوار را نسبت به حداقل حقوق سال جاری تعریف می‌کنند. آستانه‌ها به‌این صورت‌اند:

حذف یارانه نقدی با «سرانه درآمد ۱۰ میلیونی» یعنی چه؟

علاوه بر جدول بالا، در پالایش‌های اخیر یک قید سرانه‌ای نیز گزارش شده است:

• خانوارهایی که سرانه‌ی درآمد ماهانه‌شان بالای ۱۰ میلیون تومان است، در طی فرایند پالایش، عمدتاً مشمول حذف یارانه نقدی شده‌اند.

• سرانه بر اساس مجموع درآمد خانوار تقسیم‌بر تعداد اعضا به‌دست می‌آید.

• این سرانه هزینه اجاره مسکن را شامل نمی‌شود و یک معیار کمکی برای اعتبارسنجی دهک است.

مثال کاربردی

• خانوار ۴ نفره با مجموع درآمد ۵۵ میلیون → سرانه = ۱۳.۷۵ میلیون تومان → احتمال زیاد حذف یارانه نقدی

• خانوار ۳ نفره با مجموع درآمد ۳۹ میلیون → سرانه = ۱۳ میلیون تومان، ولی زیر آستانه ۴۵ میلیونی جدول نیست؟ این‌جا آستانه جدول ملاک است؛ اگر به ۴۵ نرسد، الزاماً حذف نمی‌شود (سایر شاخص‌ها نیز بررسی می‌شود).

حذف یارانه نقدی بر اساس چه شاخص‌هایی تعیین می‌شود؟

دهک‌بندی صرفاً «حقوق ثابت» نیست؛ مجموعه‌ای از شاخص‌های درآمدی و ثروتی بررسی می‌شود:

• درآمد و حقوق: فیش‌های حقوقی، کارانه، حق‌التدریس/اضافه‌کار، مستمری‌ها

• تراکنش‌های بانکی: میانگین ورودی/خروجی ماهانه کارت‌ها و حساب‌ها، گردش POS

• دارایی‌ها: سند املاک و خودرو (به‌ویژه خودروهای لوکس)، مجوزهای فعالیت اقتصادی

• سفر و ارز: سابقه سفرهای خارجی پرتکرار، دریافت ارز مسافرتی

• بیمه و مالیات: سابقه‌ی بیمه، اظهارنامه‌های مالیاتی، مجوز کسب‌وکار

• نکتهٔ مهم: حذف یارانه نقدی یک تصمیم تک‌عاملی نیست؛ «ترکیب امتیازها» ملاک است. ممکن است درآمد شما زیر آستانه باشد اما تراکنش‌های غیرعادی شما را به دهک بالاتر ببرد.

روند پیشروی حذف یارانه نقدی در سال ۱۴۰۴

• از ابتدای سال، هر ماه بین ۱ تا ۳ میلیون نفر از دهک‌های بالای درآمدی پالایش و حذف شده‌اند.

• برآورد رسمی: حذف یارانه نقدی تا ۱۸ میلیون نفر تا پایان سال.

• در میانه سال، حدود ۸ میلیون نفر حذف شده بودند؛ گفته شد تا پایان مهر این عدد به ۱۰ میلیون می‌رسد و تا پایان سال ۸ میلیون دیگر پالایش می‌شوند.

حذف یارانه نقدی و ارتباط آن با کالابرگ الکترونیک

قانون تصریح می‌کند که منابع حاصل از حذف یارانه نقدی دهک‌های بالا باید به دهک‌های پایین برای کالابرگ الکترونیک اختصاص یابد.

• هدف: تثبیت قدرت خرید سبد غذایی دهک‌های ۱ تا ۳.

• اثر مورد انتظار: کاهش فشار تورمی بر اقشار آسیب‌پذیر با تأمین کالاهای اساسی.

۷ سناریوی رایج؛ آیا مشمول حذف یارانه نقدی می‌شوم؟

1. کارمند مجرد با دریافتی ۳۱ میلیون: خانوار ۱ نفره، بالای ۳۰ → احتمال حذف یارانه نقدی بالاست.

2. زوج دو‌نفره با ۳۶ میلیون دریافتی: آستانه دو‌نفره ۳۷.۵ → مرزی؛ سایر شاخص‌ها تعیین‌کننده‌اند.

3. خانوار ۳ نفره با ۴۶ میلیون: آستانه سه‌نفره ۴۵ → احتمال حذف یارانه نقدی زیاد.

4. خانوار ۴ نفره با ۵۰ میلیون: آستانه ۵۲ → زیر آستانه؛ احتمال ماندن یارانه بیشتر است.

5. خانوار ۵ نفره با ۶۳ میلیون: آستانه ۶۰ → احتمال حذف یارانه نقدی.

6. کسب‌وکار خرد با گردش بانکی بالا اما سود خالص پایین: اگر گردش/تراکنش‌ها بالا باشد، ممکن است دهک‌بندی را بالا ببرد؛ احتمال بررسی ویژه.

7. مالک چند ملک/خودروی لوکس با درآمد حقوقی متوسط: دارایی‌های سرمایه‌ای می‌توانند دهک را بالا ببرند → احتمال حذف.

اگر اشتباهی یارانه‌تان قطع شد؛ مسیر اعتراض برای حذف یارانه نقدی

۱) ورود به پرتال حمایتی (درگاه رسمی وزارت تعاون/سامانه حمایت)
۲) مشاهده دهک‌بندی و علت احتمالی حذف
۳) ثبت اعتراض الکترونیک با مستندات (فیش حقوقی، اجاره‌نامه، اسناد هزینه درمانی و…)
۴) پیگیری پیامکی/پرتالی تا اعلام نتیجه بازبینی

تجربه‌ی دوره‌های قبل نشان داده که ۵ تا ۸ درصد از اعتراض‌ها پس از بررسی، مورد پذیرش قرار می‌گیرند و یارانه نقدی بازمی‌گردد.

حذف یارانه نقدی؛ ۱۰ پرسش پرتکرار (FAQ)

۱) حداقل حقوق برای حذف یارانه نقدی چقدر است؟
برای یک‌نفره ۳۰، دو‌نفره ۳۷.۵، سه‌نفره ۴۵، چهار‌نفره ۵۲ و پنج‌نفره ۶۰ میلیون تومان در ماه.

۲) سرانه ۱۰ میلیون تومانی یعنی چه؟
اگر درآمد کل ÷ تعداد اعضا > ۱۰ میلیون باشد، سرنخ قوی برای دهک بالا محسوب می‌شود؛ اما آستانه‌های جدول و سایر شاخص‌ها هم ملاک‌اند.

۳) آیا فقط حقوق ملاک است؟
خیر؛ تراکنش‌های بانکی، املاک، خودرو، مالیات، سفر خارجی و… هم بررسی می‌شوند.

۴) اگر یارانه قطع شد از کجا اعتراض کنم؟
از پرتال رسمی وزارت رفاه/حمایت؛ مدارک‌تان را بارگذاری و پیگیری کنید.

۵) آیا ممکن است پس از اعتراض یارانه برگردد؟
بله؛ در بازبینی‌ها همواره درصدی از پرونده‌ها پذیرفته و یارانه برقرار شده است.

۶) آیا حذف یارانه نقدی به معنی قطع کالابرگ است؟
خیر؛ لزوماً نه. سیاست‌ها می‌تواند متفاوت باشد و بر اساس دهک و استان اعمال شود.

۷) درآمد سلیبریتی/اینفلوئنسر چگونه محاسبه می‌شود؟
بر اساس اظهارنامه مالیاتی، تراکنش‌ها و قراردادها؛ دهک‌بندی تابع مجموع درآمد واقعی است.

۸) اگر اجاره‌نشین هستم و بخش بزرگی از درآمدم صرف اجاره می‌شود چه؟
در حال حاضر سرانه‌ی دهک‌بندی هزینه اجاره را کسر نمی‌کند؛ اما در اعتراض می‌توانید مدارک اجاره‌نامه رسمی را بارگذاری کنید.

۹) کسب‌وکار خانگی با گردش بالا اما سود کم دارم؛ خطر حذف دارم؟
ممکن است؛ بهتر است توضیح وضعیت سود/زیان را در اعتراض با اسناد حسابداری ارائه کنید.

۱۰) حذف یارانه نقدی از چه زمانی گسترده شد؟
از ابتدای سال ۱۴۰۴ به‌صورت مرحله‌ای و ماهانه بین ۱ تا ۳ میلیون نفر پالایش شده‌اند؛ هدف نهایی: ۱۸ میلیون نفر تا پایان سال.

حذف یارانه نقدی و نقش داده‌های بانکی؛ نکاتی برای شفافیت مالی

• از کارت‌به‌کارت‌های زنجیره‌ای و گردش‌های صوری خودداری کنید.

• اگر واریزی‌های غیردرآمدی (وام/امانت/تسویه فامیلی) دارید، اسناد آن را حفظ کنید تا در اعتراض قابل ارائه باشد.

• حساب‌های راکد یا کارتخوان‌های بلااستفاده را تعطیل یا ساماندهی کنید.

حذف یارانه نقدی و کسب‌وکارهای کوچک؛ چگونه سوءبرداشت را کاهش دهیم؟

• اظهارنامه مالیاتی را دقیق و به‌موقع ارائه کنید.

• سود خالص واقعی را با دفاتر و صورت‌حساب‌ها اثبات کنید.

• در صورت افت فروش، مستندات رکود/قطع همکاری را نگهدارید تا در اعتراض مؤثر باشد.

جمع‌بندی تحلیلی؛ حذف یارانه نقدی چگونه «عادلانه‌تر» می‌شود؟

۱) شفافیت آستانه‌ها (مثل همین جدول حداقل حقوق) باید به‌روز و در دسترس باشد.
۲) اقرار به خطای محتمل و ایجاد کانال اعتراض کارآمد، اعتماد عمومی را بالا می‌برد.
۳) اتصال پایگاه رفاه به داده‌های دقیق‌تر هزینه خانوار (مانند اجاره)، می‌تواند دهک‌بندی منصفانه‌تر بسازد.
۴) منابع آزادشده از حذف یارانه نقدی اگر شفاف و هدفمند به کالابرگ دهک‌های پایین برسد، کارآمدی سیاست افزایش می‌یابد.

چک‌لیست سریع برای خوانندگان (CTA کاربردی)

• درآمد خانوار را با آستانه جدول مقایسه کنید.

• اگر مرزی هستید، برای هر تغییر محسوس آماده‌ی ارائه مدارک باشید.

• در صورت حذف یارانه نقدی، از پرتال رسمی اعتراض کنید و اسناد را دقیق بارگذاری کنید.

• اگر جزو دهک‌های پایین هستید، کالابرگ را فعال و پیگیری کنید.