طرفداری | فوتبال ایران این روزها در وضعیت نوسانی قرار دارد؛ برد مقابل تیم‌هایی مثل تانزانیا و کره شمالی که ضعیف خوانده می‌شوند، اما ناکامی در برابر رقبای جدی مثل روسیه فشار روی کادرفنی را افزایش داده است. بحث جوان‌گرایی و استفاده از بازیکنان باتجربه بیش از پیش مطرح شده و نگاه مقایسه‌ای با فوتبال کشورهای موفق آسیایی می‌تواند چراغ راهی باشد.
ژاپن: جوان‌گرایی هدفمند کنار تجربه
در تازه‌ترین فیفادی، ژاپن موفق شد برزیل را شکست دهد؛ نکته جالب این بود که مینامینو ۳۰ ساله در ترکیب اصلی بازی کرد و تنها دو بازیکن زیر ۲۳ سال در زمین حضور داشتند. بازیکنانی مثل ناگاتومو ۳۹ ساله در فهرست تیم بودند اما در ترکیب اصلی قرار نگرفتند.
این مثال نشان می‌دهد که ژاپن صرفاً تیمی پر از جوان‌ها نیست؛ بلکه تعادل سنی و مدیریت تجربه، ستون موفقیت آن‌هاست. بازیکنان مسن نقش راهنمایی نسل جدید را ایفا می‌کنند و حضور جوانان به صورت تدریجی و هدفمند انجام می‌شود.
شرایط سنی ترکیب ژاپن مقابل برزیل
کره‌جنوبی و قطر: ترکیب تجربه و نسل جدید
کره‌جنوبی در مسابقه مقابل پاراگوئه چهار بازیکن ۳۰ ساله یا بیشتر در ترکیب داشت و قطر با هدایت لوپتگی مقابل امارات نیز چهار بازیکن بالای ۳۰ سال حضور داشتند که سه نفر از آن‌ها ۳۵ ساله بودند. شاهکار لوپتگی اما استفاده از سباستین سوریا 41 ساله به عنوان بازیکن تعویضی بود. این نمونه‌ها نشان می‌دهد که موفقیت این تیم‌ها بر پایه استفاده هوشمندانه از بازیکنان مسن در کنار تزریق نسل جدید شکل گرفته است. تجربه و رهبری زمین حفظ شده و جوانان با برنامه وارد تیم می‌شوند، نه به شکل مقطعی یا تحت فشار.
شرایط سنی ترکیب قطر مقابل امارات
ایران: فقدان تجربه و آسیب به نسل جوان
وضعیت تیم ملی ایران متفاوت است. بازیکنان باتجربه‌ای مثل امید ابراهیمی، احسان حاج‌صفی و کریم انصاری‌فرد که ستون تیم در جام ملت‌های آسیا بودند، دیگر در دسترس نیستند. از سوی دیگر، بازیکنان جوان‌تر با پتانسیل بالا مانند مهدی قایدی، علی قلی‌زاده و حسین کنعانی‌زادگان به دلیل مصدومیت نتوانستند ترکیب تیم را تکمیل کنند.
یک نمونه از لیگ داخلی نیز وضعیت را روشن می‌کند: تراکتور به عنوان قهرمان ایران و نماینده کشور در لیگ قهرمانان آسیا، در بازی مقابل الوحده ۶ بازیکن بالای ۳۰ سال، ۲ بازیکن ۲۹ ساله و یک بازیکن ۲۸ ساله داشت، در حالی که تنها دو بازیکن زیر ۲۵ سال، یعنی امیرحسین حسین‌زاده و مهدی هاشم‌نژاد در ترکیب بودند. نکته جالب‌تر اینکه هر دو مقابل تانزانیا در ترکیب تیم ملی حضور داشتند.
این آمار نشان می‌دهد که حتی قهرمان لیگ ایران نیز به نسل مسن‌تر اتکا دارد و فرصت کافی برای بازی و تجربه‌اندوزی بازیکنان جوان فراهم نمی‌شود. در نتیجه ترکیبی کم‌تجربه و آسیب‌پذیر در تیم ملی وجود دارد که باعث نوسان عملکرد و نتایج سینوسی می‌شود.
شرایط سنی ترکیب تراکتور مقابل الوحده
جمع‌بندی
برای تیم ملی ایران لازم است بازسازی تدریجی و هدفمند صورت بگیرد؛ نه حذف ناگهانی نسل قدیمی و نه استفاده مقطعی از جوانان بدون برنامه. اعتماد به بازیکنان زیر ۲۳ سال و ایجاد ساختار منسجم در تیم‌های پایه، کلید رسیدن به ثبات عملکرد است. تجربه کشورهای موفق آسیا نشان می‌دهد که ترکیب درست تجربه و جوانی و ثبات در ساختار، ستون موفقیت در مسابقات بین‌المللی است.