به گزارش ایرنا، جمعیت بیش از پنج هزار نابینا زیرپوشش بهزیستی همدان، سرمایه های انسانی هستند که اصلی ترین دغدغه آنها نه ترحم، بلکه فراهم آوردن بسترهای مناسب برای کسب درآمد و زندگی مستقل است، حل معضل اشتغال آنها، تنها با پرداخت مستمری میسر نیست، بلکه نیازمند یک برنامه ریزی یکپارچه، سرمایه گذاری در توانمندسازی واقعی و همکاری بین بخشی است.

معیشت، اشتغال و مناسب نبودن معابر برای تردد نابینایان در کنار مشکل مسکن، ازدواج و دسترسی کمتر آنها به مسایل آموزشی و سایر امکانات موجب شده این قشر از جامعه نتوانند نقش بیشتری در جامعه ایفا کنند و به طور شایسته استعدادهای خود را بروز دهند و تا زمانی که مشکل اشتغال این قشر حل نشود چالش های معیشتی آنها ادامه خواهد داشت و استقلال و کرامت انسانی آنها تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

به مناسب روز جهانی نابینایان خبرنگار ایرنا با محمد قادری احسانپور معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان همدان به گفت و گو نشست که در زیر می خوانید.

ایرنا: چند نابینا زیرپوشش بهزیستی استان قرار دارد و چه خدماتی به آنها ارایه می شود؟

قادری: پنج هزار و ۳۲۱ نابینا با شدت های مختلف از معلولیت خفیف بینایی تا نابینایی مطلق زیر پوشش بهزیستی قرار دارند و با گسترش فرایند خدمت رسانی به افراد نابینا و کم بینا براساس نیازهای روز آنان زمینه توانمندسازی و تلفیق اجتماعی این افراد در عرصه های مختلف فراهم می شود.

در زمینه خدمات پیشگیرانه، برنامه کشوری پیشگیری از تنبلی چشم، برنامه آگاهسازی پیشگیری از معلولیت ها و ناشی از اختلالات ژنتیک، تشخیص به موقع نقایص بینایی و ارجاع بهنگام افراد مبتلا، کمیسیون پزشکی توانبخشی تعیین نوع و شدت معلولیت، مداخلات بهنگام، خدمات هنردرمانی، نمایش درمانی و موسیقی درمانی در مراکز توانبخشی، ارائه وسایل کمک توانبخشی، تولید منابع گویا و بریل، اجرای طرح توانمندسازی نابینایان و کم بینایان، مناسب سازی و دسترس پذیری، کمک هزینه ایاب و ذهاب افراد دارای معلولیت از مهمترین اقدامات انجام شده برای روشندلان است.

تسهیل شرایط ورود به دانشگاه، ارائه خدمات رفاهی، کمک هزینه تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان دارای معلولیت دانشگاه های دولتی، کمک هزینه شهریه دانشگاه دانشجویان دارای معلولیت، بازنشستگی پیش از موعد افراد دارای معلولیت، خدمات توانبخشی مبتنی بر جامعه، ورزش و بازی های بومی محلی فراگیر در برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه و تسهیل شرایط اشتغال نابینایان از اقدامات این سازمان در رابطه با افراد دارای معلولیت بینایی به شمار می رود.

معلولان بینایی بر حسب نیاز از تمام خدمات این قشر بهره مند می شوند و نیاز آنها در کمیسیون پزشکی تشخیص داده می شود.

خدمات عمومی از مسکن، اشتغال، پرداخت مستمری، کمک هزینه معیشت و خدمات حمایتی به این قشر تعلق می گیرد و امسال علاوه بر مستمری، افرادی که مشمول کمک هزینه معیشت ماده ۲۷ بودند برای افراد دارای معلولیت، معلولان بینایی شدید و خیلی شدید و معلولان بدون شغل و درآمد مشمول این قانون شدند.

ایرنا: وسایل کمک توانبخشی امسال چه تعداد به معلولان بینایی ارائه شد؟

قادری: کاهش محدودیت ها و افزایش سطح عملکرد افراد آسیب دیده بینایی مستلزم بهره گیری آنان از تجهیزات کمک توانبخشی متناسب با نیازهای آنها است، برهمین اساس با اجرای برنامه های نیازسنجی در استان و تعیین نوع و میزان تقاضای افراد نابینا و کم بینا، وسائلی از قبیل عصای سفید، ساعت های گویا و بریل، تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مانند رایانه، برجسته نگار و نرم افزارهای مربوطه در اختیار افراد نابینا قرار می گیرد و افراد کم بینا نیز از امکاناتی مانند انواع درشت نما یا بهدید و ذره بین برخوردار می شوند.

توزیع ۴۲ دستگاه ویس رکوردر، ۹۶ ساعت گویا، ۶ دستگاه ماشین تایپ بریل و ۱۲ درشت نما امسال توزیع شده، عصای نابینایان نیز بدون محدودیت توزیع می شود و پشت نوبتی در توزیع وسایل کمک توانبخشی در استان وجود ندارد، خوشبختانه امسال کمبودی در تامین وسایل نداشتیم و اگر کسی نیازمند واجد شرایط دریافت وسیله بوده پس از تایید و نیازسنجی تحویل داده شد و حتی فاکتور وسایل خریداری شده توسط نابینایان هم پرداخت شد.

ایرنا: در خصوص اجرای طرح غربالگری بینایی توضیح دهید؟

قادری: سال‌گذشته ۵۶ هزار کودک سه تا ۶ سال استان در ۵۵ پایگاه‌ فعال غربال شدند، سه هزار و ۳۵۳ کودک که یا با بینایی سنج همکاری نکردند یا مشکوک به اختلالات بینایی شامل آمبلیوپی و عیوب انکساری چشم بودند به سطح ۲ (متخصص چشم پزشک) ارجاع داده شد.

۴۹۶ کودک مبتلا به تنبلی چشم شناسایی و ۹۹۱ کودک دارای سایر اختلالات بینایی برای بررسی به سطوح بالاتر درمان ارجاع داده شد.

جامعه هدف غربالگری بینایی در سال گذشته ۸۴ هزار نفر بود که ۲۸ هزار کودک نیز در پایگاه های سنجش سلامت نوآموزان در پی انعقاد تفاهم‌نامه با آموزش و پرورش غربالگری بینایی شدند.

۱۳ میلیارد ریال برای غربالگری بینایی کودکان در سال گذشته مانند کارت سلامت، اقلام چاپی، کارت ارجاع، پرداخت هزینه عینک، عمل جراحی، هزینه ایاب و ذهاب غربالگری سیار و دستمزد بینایی سنج ها هزینه و بیش از ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال هزینه عینک به کودکان سه تا ۶ سال و همچنین یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال نیز بابت دستمزد به بینایی سنج ها پرداخت شد.

طرح غربالگری بینایی با هدف پیشگیری از تنبلی چشم امسال در ۴۶ مرکز مثبت زندگی و پایگاه های دائمی برای جامعه هدف ادامه دارد، امسال ۸۰ هزار و ۲۶۰ کودک سه تا ۶ سال این استان گروه هدف برنامه غربالگری بهزیستی هستند که متولدین سال ۱۴۰۱، ۱۴۰۰، ۱۳۹۹ و ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۸ را شامل می شود.

غربالگری بینایی در سه سطح غربال، تشخیص و مداخله انجام می شود که در سطح غربال کارشناسان آموزش دیده با استفاده از ابزار E چارت و در موارد لزوم استفاده از دستگاه غربالگری به این کار می پردازند و اگر کودک دارای اختلال شناخته شود به سطح بعدی یعنی اپتومتر ارجاع داده می‌شوند.

اپتومتریست ها پس از انجام ارزیابی‌های لازم با تجویز عینک نسبت به اصلاح اختلال بینایی اقدام می‌کنند و در صورت نیاز برای تشخیص نهایی و یا انجام مداخلات جراحی به چشم پزشک ارجاع داده می‌شوند، بی‌توجهی به غربالگری بینایی و شنوایی می‌تواند کودکان معلول به جامعه تحمیل کند، پس بهتر است با غربالگری به‌موقع از بروز معلولیت ناشی از برخی بیماری‌ها جلوگیری شود.

تنبلی چشم(آمبیلوبی) یکی از مهم‌ ترین عوارض چشمی است که باید زیر ۶ سالگی تشخیص و تا هشت سالگی نیز اقدامات درمانی انجام شود و در صورت درمان نشدن به موقع از هشت سالگی به بعد درمان سخت‌تر و منجر به کم‌بینایی و حتی نابینایی می‌شود.

خانواده هایی که معلولیت های بینایی ژنتیکی داشتند مشمول بحث پیشگیری از تولد نوزادانی با این معلولیت شدند و برنامه اختلالات ژنتیک نیز انجام شده است.

ایرنا: آیا طرح توانمندسازی نابینایان و کم بینایان در همدان اجرا می شود؟

قادری: طرح توانمندسازی افراد نابینا و کم بینا در همدان در حال اجرا است و سال گذشته این طرح برای ۲۰ نفر اجرا شد که تلاش شده تا نیازهای واقعی آنان در زمینه های آموزش، اشتغال، مسایل روانشناختی و مناسبات اجتماعی، مدنظر قرار گیرد و برنامه های آموزشی متناسب با این نیازها اجرا شود.

در همین راستا با همکاری انجمن های غیر دولتی فعال در امور نابینایان برنامه هایی با محوریت آموزش مهارت های ارتباطی، فعالیت های زندگی روزمره، کار با کامپیوتر، ارائه خدمات مشاوره روانشناختی، ورزش و اوقات فراغت مدنظر قرار گرفته است.

این آموزش ها بر اساس نوع نیازها و مهارت های پیش نیاز افراد نابینا و کم بینا ارائه می شود و به ویژه در زمینه مهارت های شغلی، آموزش هایی متناسب با الزامات روز جامعه ارائه می شود و درصورت لزوم، افراد به مراکز آموزشی تخصصی درزمینه مهارت های فنی و هنری ارجاع داده می شوند.

خدمات بیمه ای و نیز خدمات توسط انجمن روشن دلان به این افراد ارائه می شود، همچنین مجوز و موافقت اصولی مرکز توانبخشی خدمات به کم بینایان و نابینایان صادر شده است و موسس مرکز در حال انجام اقدامات اولیه است که امیدواریم تا پایان سال جاری افتتاح شود.

ایرنا: مهم ترین دغدغه نابینایان استان چیست؟

قادری: مهم ترین دغدغه نابینایان و همه گروه های افراد دارای معلولیت استان بحث معیشتی و اشتغال آنها است.

اقداماتی که در این خصوص انجام شده پرداخت مستمری، کمک هزینه معیشت ماده ۲۷ قانون حمایت از افراد دارای معلولیت و اشتغال زایی از طریق پرداخت تسهیلات است.

مطابق ماده ۱۵ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، حداقل سه درصد از مجوزهای استخدامی دستگاه‌های دولتی و عمومی را اعم از وزارتخانه ها، سازمان ها، موسسات، شرکت ها و نهادهای عمومی و انقلابی و دیگر دستگاه‌های که از بودجه عمومی کشور استفاده می‌کنند به افراد دارای معلولیت واجد شرایط اختصاص داده شده است.

سال گذشته آزمون استخدامی ویژه افراد دارای معلولیت برگزار شد و تعدادی از این افراد استخدام شدند اما در مرحله نهایی آموزش و پرورش در حق افراد دارای معلولیت بینایی خیلی اجحاف کرد و علیرغم اینکه حق این افراد بود متاسفانه اداره کل آموزش و پرورش همدان این حق را نادیده گرفت و از پذیرفتن آنها سر باز زد، در کل کشور نیز همین رویکرد اجرا شد در حالی که از ابتدا در دفترچه آزمون استخدامی مشخص شده بود که سهمیه افراد دارای معلولیت است و بعد به بهانه معلولیت این افراد را کنار گذاشتند، آزمون ویژه افراد معلول بود ولی به بهانه معلولیت این افراد را نپذیرفتند.

اما دستگاه های دیگر خوشبختانه نهایت همکاری را با سازمان بهزیستی داشتند، فقط از آموزش و پرورش گلایه داریم که سال گذشته در استخدام افراد دارای معلولیت بینایی کوتاهی و آنها را آزرده خاطر کرد.

دیگر دغدغه نابینایان همانند سایر معلولان مشکل تامین مسکن است و این سازمان در سال گذشته ۲۷۰ مورد مسکن برای همه افراد معلول احداث کرد.

ایرنا: در راستای مناسب سازی منزل مددجویان نابینا چه اقداماتی انجام شده است؟

قادری: برنامه جامع مناسب سازی منزل و خودرو افراد دارای معلولیت در حال اجرا است که در این راستا هزینه مناسب سازی تا سقف ۸۰۰ میلیون ریال پرداخت می شود.

مناسب سازی معابر شهری نیز پیگیری می شود و دبیرخانه مناسب سازی معابر استان در اداره کل بهزیستی همدان مستقر است.

به گزارش ایرنا، پانزدهم اکتبر یا ۲۳ مهر به عنوان روز جهانی نابینایان یا قانون عصای سفید نام گذاری شده است.

بر اساس آخرین آمار منتشر شده حدود یک سوم جمعیت استان همدان به صورت مستقیم و غیرمستقیم از خدمات حمایتی و درمانی سازمان بهزیستی بهره می‌برند.

استان همدان حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.