سن‌مارینو شاید در رده‌ی آخر بین ۲۱۰ تیم ملی فوتبال مردان در رده‌بندی فیفا قرار داشته باشه، اما این کشور کوچیک هنوز یه شانس (هرچند خیلی کم) برای صعود به جام جهانی سال آینده داره.
این کشور کوهستانی در شمال ایتالیا با جمعیتی کمتر از ۳۴ هزار نفر، طبق معمول تمام هفت بازی خودش در مرحله‌ی مقدماتی جام جهانی رو باخته — فقط یه گل زده و ۳۲ تا خورده!
توی تاریخ فوتبالش، سن‌مارینو فقط ۳ بار از ۲۱۹ بازی‌ش پیروز شده و تو ۱۶۹ بازی مقدماتی جام جهانی یا یورو حتی یه برد هم نداشته. جالبه بدونین هر سه بردش هم مقابل لیختن‌اشتاین بوده؛ یه کشور کوچیک دیگه در اروپا با حدود ۴۰ هزار نفر جمعیت — از جمله دوتا برد در رقابت‌های اخیر لیگ ملت‌ها.
لیگ ملت‌ها که در سال ۲۰۱۸ توسط یوفا طراحی شد، برای این بود که بازی‌های دوستانه‌ی بی‌اهمیت کمتر بشن و کشورها بیشتر با تیم‌های هم‌سطح خودشون بازی کنن. نتیجه‌ی بازی‌های این تورنمنت هم توی مسیر صعود به تورنمنت‌های بزرگ مثل یورو و جام جهانی تأثیر داره؛ به این شکل که چهار تیمی که قهرمان گروهشون شدن ولی به‌صورت مستقیم صعود نکردن، یه شانس اضافه در پلی‌آف خواهند داشت.
سن‌مارینو سال گذشته با دوتا برد مقابل لیختن‌اشتاین و یه تساوی برابر جبل‌الطارق، صدرنشین گروه خودش در لیگ ملت‌های دسته D شد — نتیجه‌ای تاریخی برای تیمی که معمولاً همه ازش انتظار باخت دارن.
مرحله‌ی پلی‌آف اروپا برای صعود به جام جهانی چطور کار می‌کنه؟
در مجموع، ۱۲ سهمیه‌ی اروپا مستقیماً به قهرمان‌های ۱۲ گروه مقدماتی تعلق می‌گیره. اما ۴ سهمیه‌ی باقی‌مونده از طریق پلی‌آف لیگ ملت‌های یوفا مشخص می‌شن؛ پلی‌آفی که در مارس ۲۰۲۶ برگزار می‌شه و ۱۶ تیم در اون شرکت می‌کنن.
این ۱۶ تیم به ۴ مسیر (Path) تقسیم می‌شن، هر مسیر شامل ۲ نیمه‌نهایی و یک فیناله. برنده‌ی هر مسیر در نهایت یکی از چهار سهمیه‌ی باقی‌مونده‌ی اروپا برای جام جهانی رو می‌گیره.
ترکیب این ۱۶ تیم از دو بخش تشکیل می‌شه:
۱۲ تیم دومِ گروه‌های مقدماتی جام جهانی
۴ تیم برتر لیگ ملت‌های یوفا که در مرحله‌ی مقدماتی نتونستن جزو دو تیم اول گروه خودشون بشن.
بر اساس نتایج فصل ۲۵-۲۰۲۴ لیگ ملت‌های اروپا، قهرمان‌های گروه‌ها به ترتیب اولویت رتبه‌بندی اینا بودن:
اسپانیا، آلمان، پرتغال، فرانسه، انگلیس، نروژ، ولز، چک، رومانی، سوئد، مقدونیه شمالی، ایرلند شمالی، مولداوی و سن‌مارینو.
این یعنی اگر یکی از این تیم‌ها نتونه از راه مرحله‌ی مقدماتی به جام جهانی برسه، ممکنه از مسیر لیگ ملت‌ها و پلی‌آف، یه فرصت طلایی دیگه برای صعود پیدا کنه — حتی برای تیم‌هایی مثل سن‌مارینو که حضورش در این فهرست خودش یه داستان شگفت‌انگیز محسوب می‌شه.
در حال حاضر، از بین اون ۱۴ قهرمان لیگ ملت‌ها، فقط ولز، رومانی، سوئد، مولداوی و سن‌مارینو در بین دو تیم اول گروه خودشون در مقدماتی جام جهانی نیستن.
این یعنی فعلاً، سن‌مارینو به عنوان پایین‌ترین تیم در رده‌بندی بین این پنج کشور، تنها تیمیه که شانس حضور در پلی‌آف رو از دست می‌ده.
اما یه نکته‌ی مهم وجود داره: رومانی و سن‌مارینو تو یه گروه هستن.
الان رومانی در رده‌ی سوم قرار داره، پشتِ بوسنی‌وهرزگوین (دوم) و اتریش (اول).
رومانی روز ۱۵ نوامبر به مصاف بوسنی می‌ره و بعد در آخرین بازی گروهی، میزبان سن‌مارینو خواهد بود.
با توجه به اینکه به نظر می‌رسه اتریش صدر جدول رو حفظ می‌کنه، رقابت بین بوسنی و رومانی برای رتبه‌ی دوم و صعود مستقیم، احتمالاً به تفاضل گل کشیده می‌شه — و همین ممکنه مسیر سن‌مارینو رو برای رسیدن به پلی‌آف کاملاً تغییر بده.
در این سناریو، جالب اینجاست که به نفع سن‌مارینوه که نه‌تنها به رومانی ببازه، بلکه هرچی با اختلاف گل بیشتری ببازه، براش بهتره!
چرا؟ چون اگه رومانی با تفاضل گل بهتر دوم بشه و بوسنی رو از اون جایگاه پایین بکشه، اون‌وقت یه جای خالی در پلی‌آف برای سن‌مارینو ایجاد می‌شه.
برنامه‌ی بازی‌ها هم طوریه که همه‌چیز به هم گره خورده:
بعد از اینکه سن‌مارینو میزبان رومانی باشه، بوسنی باید در آخرین بازی‌اش (۱۸ نوامبر) به مصاف اتریشِ صدرنشین بره، در حالی که اتریش سه روز قبل‌تر با قبرس (تیم چهارم گروه) بازی داره.
اگر بوسنی در یکی از این دو بازی نتیجه‌ی خوبی بگیره، شانس بسیار اندک سن‌مارینو برای حضور در پلی‌آف هم از بین می‌ره.
سن‌مارینو همچنین امیدوار خواهد بود که چک، سوئد و ایرلند شمالی همگی جزو دو تیم اول گروه خودشون بمونن تا شانس اون زنده بمونه. چون اگر حتی دو تا از این کشورها نتونن دوم بشن، سن‌مارینو از پلی‌آف جا می‌مونه.
در همین حال، مقدونیه شمالی و ولز در یک گروه هستن، یعنی فقط یکی از اون‌ها می‌تونه صعود کنه، و مولداوی هم با پنج باخت از پنج بازی، عملاً شانسی برای صعود مستقیم نداره.
بنابراین، تنها حالتی که سن‌مارینو می‌تونه به پلی‌آف برسه اینه که از بین تیم‌های رومانی، چک، سوئد و ایرلند شمالی، حداکثر یکی نتونه در دو تیم اول گروه خودش قرار بگیره.
اما حتی در اون حالت هم، مسیرش سخت‌تر از هر تیم دیگه‌ایه:
تیم‌هایی که از مسیر لیگ ملت‌ها به پلی‌آف می‌رسن، در گلدان چهارم (pot 4) قرار می‌گیرن — یعنی در نیمه‌نهایی پلی‌آف باید در زمین یک تیم قدرتمند از گلدان اول (بهترین تیم‌های دوم مرحله‌ی مقدماتی) بازی کنن.
در نیمه‌نهایی دوم هم، تیم‌های گلدان دوم (رده‌ی پنجم تا هشتم) میزبان تیم‌های گلدان سوم (رده‌ی نهم تا دوازدهم) خواهند بود.
به بیان ساده، اگر همه‌چیز معجزه‌وار به نفع سن‌مارینو پیش بره و حتی به پلی‌آف برسه، اون‌وقت باید در زمین یکی از غول‌های اروپا بازی کنه — و تازه اون فقط مرحله‌ی نیمه‌نهاییه.
قوانین چه می‌گن؟
فیفا، نهاد بالادست فوتبال دنیا، هرگونه باخت عمدی تیم‌ها را ممنوع کرده و اون رو به عنوان نوعی دستکاری نتیجه‌ی بازی تلقی می‌کنه. این اقدام می‌تونه با مجازات‌هایی مثل محرومیت یا حتی حذف از رقابت‌ها همراه باشه.
طبق تعریف فیفا، دستکاری نتیجه یعنی:
«تأثیرگذاری غیرقانونی یا تغییر مستقیم یا غیرمستقیم جریان، نتیجه یا هر جنبه‌ی دیگه‌ی یک مسابقه یا رقابت فوتبالی.»
این شامل مواردی مثل باخت عمدی در یک بازی یا بخشی از بازی و یا عملکرد ضعیف و عمدی در طول مسابقه می‌شه.
برای سن‌مارینو، نتایج تاکنون واقعاً سخت بوده:
۰-۲ مقابل قبرس، ۱-۵ مقابل رومانی، ۰-۱ مقابل بوسنی، ۰-۴ مقابل قبرس، ۰-۶ مقابل اتریش، ۰-۱۰ مقابل اتریش و ۰-۴ مقابل قبرس در مرحله‌ی مقدماتی.
مشکلات بین‌المللی سن‌مارینو
در حالی که اریتره از سال ۲۰۲۰ هیچ بازی‌ای نداشته و در رده‌بندی فیفا قرار نمی‌گیره، سن‌مارینو از نوامبر ۲۰۲۳ در پایین‌ترین جایگاه جهان باقی مونده.
ورزشگاه خانگی سن‌مارینو با ظرفیت ۶,۶۰۰ نفر، اغلب نصف خالیه و بعضی وقت‌ها تعداد هواداران سفرکرده حتی از میزبان‌ها بیشتره!
سن‌مارینو از اولین بازی رسمی خودش در سال ۱۹۹۰ تاکنون چندین باخت سنگین رو تجربه کرده — مثل شکست ۱۳-۰ مقابل آلمان در ۲۰۰۶ — و هرگز در مرحله‌ی مقدماتی تورنمنت‌های بزرگ برنده نشده.
با این حال، سن‌مارینو توانسته بعضی لحظات تاریخی و حتی چالش‌برانگیز برای قدرت‌های بزرگ فوتبال رقم بزنه. معروف‌ترین نمونه، گل سریع داویده گوالتیری به انگلیس در ۱۹۹۳ بود که بعد از ۸ ثانیه وارد دروازه شد — هرچند بازی در نهایت با ۷-۱ به سود انگلیس تمام شد.
در همان دوران، سن‌مارینو به بالاترین رتبه‌ی فیفا خودش یعنی ۱۱۸ رسید، اما از آن زمان تاکنون، داستان فوتبال این کشور کوچک، داستانی از مبارزه و شکست‌های پیاپی بوده.
نقطه‌ی اوج دیگری هم پیروزی دوستانه‌ی ۲۰۰۴ مقابل لیختن‌اشتاین بود، پیش از اینکه سال گذشته در لیگ ملت‌ها دوباره بر همان تیم غلبه کنند.