خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)_ابنا: امام صادق(ع) از پدران بزرگوارش از رسول خدا(ص) روایت می‌کنند که فرمود: "زمانی برای مردم پیش آید که برای طمع دنیا، باطنشان پلید و ظاهرشان زیبا باشد و از ظاهر خویش ثواب خدا را مقصود نداشته باشند. دینشان ریا باشد و ترس از خدا با آنها آمیخته نشده باشد. خدا آنها را مجازاتی همگانی کند. سپس مانند کسی که غرق می‌شود دعا کنند و خدا مستجاب نکنند." (1)(اصول کافی، جلد ۳، صفحه ۴۰۴)
این روایت، نه یک پیش‌بینی که یک تشخیص دقیق پزشکی از بیماری‌های جوامع دینی در آخرالزمان است. بیماری‌هایی که امروز شاید بسیاری از ما - به خصوص قشر مذهبی - در معرض ابتلای به آن هستیم.
تشریح علائم بیماری
۱. زیبایی ظاهر با پلیدی باطن
رسول خدا(ص) اولین علامت این بیماری را تزئین ظاهر در کنار فساد باطن می‌دانند. این دقیقاً یعنی چه؟
مثال به‌روز: جوانی را تصور کنید که محاسنش آراسته، عبایش ستون‌وار، و ذکرش بلند است، اما در فضای مجازی برای کسب لایک و شهرت، عکس‌های پرطمطراق از عبادت‌هایش منتشر می‌کند. در همان حال، غیبت مراجع را حلال می‌شمارد، با پدر و مادرش بدرفتاری می‌کند، و در معامله کم‌فروشی می‌کند.
این همان اسراف در ظواهر و تقصیر در باطن است. امام علی(ع) می‌فرمایند: "چه بسا شخصی که ظاهرش شما را به شگفت آورد، اما باطنش باعث تعجب شود!"
۲. دینِ ریایی
علامت دوم: "دینشان ریا باشد". ریاکاری یعنی انجام اعمال دینی برای دیده شدن توسط مردم، نه برای خدا.
مثال برای طلبه‌ها: طلبه‌ای که در جلسات عمومی با آب و تاب سخنرانی می‌کند، اما در خلوت، حتی نوافل شب را هم نمی‌خواند. یا استادی که در کلاس‌های عمومی بر تقوا تأکید می‌کند، اما در دفتر کارش، برای کسب مقام، چاپلوسی می‌کند.
امام باقر(ع) می‌فرمایند: "هر عملی که برای غیر خدا انجام شود، شرک است."
۳. جدایی دین از خوف الهی
علامت سوم: "ترس از خدا با آنها آمیخته نشده باشد". یعنی دین به یک سری عادات اجتماعی تبدیل شده، نه یک رابطه وجودی با خدا.
مثال برای مذهبی‌ها: کسی که در مراسم عزاداری حسینی(ع) سینه‌زنی می‌کند، اما از غیبت کردن، تهمت زدن، و نگاه‌های حرام نمی‌ترسد. گریه‌هایش در عزاداری نمایشی است، اما از گناهانش اشک توبه جاری نمی‌شود.
مجازات همگانی و دعای بی‌پاسخ
هشدار رسول خدا(ص) سخت است: "خدا آنها را مجازاتی همگانی کند."
این یعنی وقتی بیماری ریاکاری و دنیاطلبی در پوشش دین، همگانی شد، مجازات نیز همگانی خواهد بود - حتی برای افراد خالص.
داستان به‌روز: جامعه‌ای را تصور کنید که بسیاری از مذهبی‌هایش در شبکه‌های اجتماعی، به جای امر به معروف و نهی از منکر واقعی، به تحقیر دیگران و تفرقه‌افکنی مشغول‌اند. جوانان با دیدن این رفتارها، از اساس دین گریزان می‌شوند. سپس بلایی نازل می‌شود - مانند یک بیماری همه‌گیر یا بحران اقتصادی - و همه این جامعه - حتی افراد پاکدل - درگیر می‌شوند. آنگاه همه دست به دعا برمی‌دارند، اما اجابت نمی‌شود. چرا؟ چون علتِ بلا - که همان ریاکاری و دورویی بود - برطرف نشده است.
درمان بیماری: نسخه‌ای برای بچه‌مذهبی‌ها و طلبه‌ها
۱. خودآزمایی دائمی
هر شب از خود بپرسیم: "امروز چه کاری برای خدا انجام دادم که کسی نداند؟" یک صدقه پنهانی، یک نماز شب در خلوت، یک کمک مخفیانه.
۲. توجه به فراموش‌شده‌های دین
به جای تمرکز بر ظواهر پرطمطراق، به اخلاق و مهربانی - که مغفول مانده - بپردازیم. رسول خدا(ص) فرمود: "إنما بعثت لأتمم مکارم الأخلاق" - "من برای تکمیل مکارم اخلاقی مبعوث شدم."
۳. اصلاح نیت
قبل از هر عمل دینی - از نماز تا شرکت در مراسم - نیت خود را تجدید کنیم: "خدایا، این کار را فقط برای رضای تو انجام می‌دهم."
۴. الگوگیری از سیره اهل بیت(ع)
امام علی(ع) در اوج قدرت، همچنان ساده‌زیست بود. امام سجاد(ع) در شب‌های تاریک مدینه، نان بر دوش می‌گذاشت و به فقرا می‌رساند، بی‌آنکه کسی بداند.
سخن پایانی
این روایت، یک آزمون سخت برای همه ماست - به خصوص کسانی که داعیه دارندگی دین را دارند. آیا دین ما، سکوی پرش برای دنیا شده، یا نردبان به سوی خدا؟
یادمان باشد همان خدایی که در این روایت از مجازات همگانی سخن می‌گوید، در قرآن می‌فرماید: "إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّیٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ" - "خداوند حال قومی را تغییر نمی‌دهد تا زمانی که خود آنها حال خود را تغییر دهند."(2)
بیاییم از امروز، از خودمان شروع کنیم. باشد که دینمان را از آلودگی ریا پاک کنیم، و با اخلاص، زمینه‌ساز ظهور آقا امام زمان(عج) باشیم.
پی نوشت:
1-اصول کافی، جلد ۳، صفحه ۴۰۴
2-رعد: ۱۱