بازار طلا و سکه در روزهای میانی مهرماه دوباره خبرساز شد؛ چراکه بانک مرکزی ایران از برگزاری پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه در مرکز مبادله ایران خبر داد. این مرحله که با سررسید ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۴ انجام می‌شود، با استقبال گسترده مردم و سرمایه‌گذاران روبه‌رو شده است.

به گفته‌ی اصغر بالسینی، سخنگوی مرکز مبادله ایران، در این مرحله بیش از هزاران قطعه سکه تمام، نیم‌سکه و ربع‌سکه با میانگین قیمت‌های ۱۰۲ میلیون و ۹۱۰ هزار تومان، ۵۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و ۳۰ میلیون و ۳۶۸ هزار تومان به فروش رسیده است.
بانک مرکزی هدف این طرح را «پاسخ به تقاضای عمومی، کنترل نوسانات بازار طلا و ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا» اعلام کرده است.

در حالی که بسیاری از مردم منتظر اعلام نتیجه قرعه‌کشی پیش‌فروش سکه هستند، کارشناسان معتقدند سیاست جدید بانک مرکزی می‌تواند نقش مهمی در آرام‌سازی بازار طلا و کاهش فشار تقاضا در بازار نقدی ایفا کند.
از سوی دیگر، برخی تحلیلگران هشدار داده‌اند که اگر نرخ‌های اعلام‌شده در پیش‌فروش بالاتر از انتظار بازار باشد، ممکن است خود به سیگنال صعودی جدیدی برای قیمت سکه در بازار آزاد تبدیل شود.

در این گزارش، جزئیات کامل مرحله پنجم پیش‌فروش سکه، قیمت‌ها، زمان اعلام نتایج قرعه‌کشی، شرایط ثبت‌نام در مراحل بعدی و واکنش بازار طلا را بررسی می‌کنیم.

بازار طلا و سکه در هفته دوم مهرماه ۱۴۰۴ شاهد یکی از مهم‌ترین رویدادهای سال بود؛ برگزاری پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه در مرکز مبادله ایران.
بانک مرکزی در این مرحله، به‌منظور پاسخ به تقاضای عمومی و تنظیم بازار، اقدام به عرضه سکه تمام، نیم‌سکه و ربع‌سکه با سررسید ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۴ کرد.

به گفته‌ی اصغر بالسینی، سخنگوی مرکز مبادله ایران، در این مرحله بیش از ده‌ها هزار نفر در سامانه ثبت‌نام کردند و قرعه‌کشی آن با استقبال گسترده مردم و فعالان بازار طلا مواجه شد.

 زمان اعلام نتیجه پنجمین قرعه‌کشی پیش‌فروش سکه چه روزی است؟

سخنگوی مرکز مبادله ایران اعلام کرده است که نتیجه قرعه‌کشی پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه تا پایان هفته سوم مهرماه ۱۴۰۴ از طریق سایت رسمی مرکز مبادله ایران (ifb.ir) و درگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی منتشر می‌شود.

طبق اطلاعیه رسمی، برندگان پس از اعلام نتایج، سه روز کاری فرصت دارند تا با مراجعه به بانک‌های عامل، نسبت به تکمیل مراحل خرید و پرداخت مابقی وجه اقدام کنند.

این مرحله شامل عرضه سه نوع سکه با سررسید ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۴ است و هدف اصلی آن، «مدیریت تقاضا و مهار نوسانات بازار نقدی سکه» عنوان شده است.

 قیمت سکه‌های پیش‌فروش‌شده در مرکز مبادله چقدر بود؟

بر اساس اعلام رسمی بانک مرکزی، میانگین قیمت‌ها در پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه به شرح زیر است:

به گفته بالسینی، این قیمت‌ها بر اساس میانگین نرخ طلای جهانی، نرخ دلار مرکز مبادله و حاشیه سود مصوب بانک مرکزی تعیین شده‌اند.

 هدف بانک مرکزی از پیش‌فروش سکه چیست؟

سؤال اصلی بسیاری از مردم و تحلیلگران این است: چرا بانک مرکزی مجدداً به سمت پیش‌فروش سکه بازگشته است؟

بر اساس اظهارات رسمی مرکز مبادله ایران، هدف این طرح:

1. پاسخگویی به تقاضای عمومی برای سرمایه‌گذاری خرد؛

2. کاهش فشار تقاضا در بازار نقدی طلا و سکه؛

3. ایجاد ابزار کنترل نوسان و کاهش التهاب بازار ارز و طلا؛

4. مدیریت انتظارات تورمی در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ است.

به گفته کارشناسان اقتصادی، این سیاست ادامه‌ی روندی است که از سال ۱۴۰۲ آغاز شد و تاکنون به تخصیص بیش از ۶۵۰ هزار قطعه سکه به متقاضیان منجر شده است.

 پیش‌فروش سکه در چه قالبی انجام می‌شود؟

در پنجمین مرحله، بانک مرکزی دو روش برای فروش در نظر گرفته است:

1. پیش‌فروش نقدی (ثبت‌نام قطعی):
   خریداران با پرداخت کامل وجه در زمان ثبت‌نام، در سررسید مشخص (۳۰ دی ۱۴۰۴) سکه خود را تحویل می‌گیرند.

2. پیش‌فروش تعهدی (با پرداخت ۱۰٪ وجه):
   متقاضیان تنها بخشی از مبلغ را در ابتدا می‌پردازند و مابقی را هنگام تحویل تسویه می‌کنند.

این دو مدل باعث شده تا افراد بیشتری، حتی با سرمایه‌های خرد، بتوانند وارد بازار شوند.

 سقف خرید در پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه چقدر است؟

بر اساس اعلام بانک مرکزی، سقف خرید برای هر کد ملی در این مرحله به شرح زیر تعیین شده است:

• حداکثر ۵ قطعه سکه تمام بهار آزادی

• حداکثر ۱۰ قطعه نیم‌سکه

• حداکثر ۱۵ قطعه ربع‌سکه

همچنین اگر فردی در مرحله چهارم پیش‌فروش شرکت کرده باشد، میزان مجاز خرید او در مرحله پنجم به‌صورت تجمیعی محاسبه می‌شود تا از احتکار یا سفته‌بازی جلوگیری شود.

 زمان تحویل سکه‌های پیش‌فروش‌شده چه تاریخی است؟

تاریخ تحویل سکه‌های این مرحله ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۴ اعلام شده است.
در صورت نیاز به تمدید سررسید، امکان تحویل در بانک‌های عامل (ملی، ملت، صادرات، تجارت و پارسیان) فراهم خواهد بود.

به گفته بالسینی، فرآیند تحویل به‌صورت حضوری و با ارایه کارت ملی انجام می‌شود و امکان انتقال حواله به غیر وجود ندارد.

 آیا امکان لغو یا بازخرید سکه‌های پیش‌فروش وجود دارد؟

بله.
در اطلاعیه بانک مرکزی آمده است:
در صورت انصراف متقاضی تا پیش از پایان مهلت پرداخت وجه، امکان لغو و استرداد وجه با کسر ۱٪ کارمزد بانکی وجود دارد.
اما پس از صدور گواهی پیش‌فروش، لغو خرید تنها با تسویه کامل و دریافت سکه در سررسید ممکن خواهد بود.

 واکنش بازار طلا به خبر پیش‌فروش سکه چگونه بود؟

با انتشار خبر برگزاری پنجمین مرحله پیش‌فروش، بازار نقدی طلا و سکه در روز ۱۶ مهر کاهش نسبی تقاضا را تجربه کرد.
در همان روز، قیمت سکه تمام از ۱۰۵ میلیون به حدود ۱۰۳ میلیون تومان عقب نشست.

اما کارشناسان معتقدند این افت موقتی است و در میان‌مدت، به دلیل جذابیت سرمایه‌گذاری در طلا، دوباره شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.

 آیا پیش‌فروش سکه باعث کاهش قیمت بازار می‌شود؟

پاسخ کارشناسان به این پرسش دوپهلو است.
از یک‌سو، عرضه کنترل‌شده بانک مرکزی باعث کاهش هیجان خرید در بازار آزاد می‌شود.
اما از سوی دیگر، اعلام قیمت‌های بالای پیش‌فروش، به‌عنوان سیگنال تورمی عمل می‌کند و باعث می‌شود انتظارات قیمتی افزایش یابد.

بنابراین تأثیر این سیاست بیشتر به مدت زمان اجرای طرح و نحوه عرضه آتی بانک مرکزی بستگی دارد.

 مقایسه قیمت پیش‌فروش سکه با قیمت بازار آزاد

در نتیجه، قیمت‌های پیش‌فروش به‌طور متوسط ۲ تا ۳ درصد پایین‌تر از بازار آزاد تعیین شده‌اند که انگیزه‌ی خرید قانونی را افزایش می‌دهد.

 چند قطعه سکه در مجموع عرضه شده است؟

طبق اعلام رسمی مرکز مبادله ایران:

«در مجموع طی سال جاری، با برگزاری چهار جلسه حراج نقدی و دو جلسه پیش‌فروش، بیش از ۶۵۰ هزار قطعه سکه تمام، نیم‌سکه و ربع‌سکه به متقاضیان تخصیص داده شده است.»

با توجه به استقبال مردمی، پیش‌بینی می‌شود در دو ماه آینده نیز دو نوبت دیگر پیش‌فروش با سررسید بهمن و اسفند ۱۴۰۴ برگزار شود.

 آیا امکان ثبت‌نام جدید در پیش‌فروش بعدی سکه وجود دارد؟

سخنگوی مرکز مبادله در پاسخ به این پرسش گفته است:

«بله، جلسات پیش‌فروش سکه ادامه خواهد داشت و جزئیات زمان ثبت‌نام در سررسیدهای بهمن و اسفند به‌زودی اعلام می‌شود.»

پیش‌بینی می‌شود ثبت‌نام مرحله ششم از اواخر مهرماه ۱۴۰۴ آغاز شود.

 آیا پیش‌فروش سکه برای سرمایه‌گذاری مناسب است؟

کارشناسان حوزه طلا می‌گویند، پیش‌فروش سکه برای افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری کم‌ریسک و بلندمدت هستند، گزینه‌ای قابل قبول است.
چون بانک مرکزی ضمانت تحویل فیزیکی و امنیت سرمایه را تضمین کرده است.

اما از آنجا که قیمت سکه تابع قیمت طلا و دلار است، خریداران باید توجه کنند که نوسانات ارزی و سیاست‌های بانک مرکزی می‌تواند بر سود نهایی تأثیر بگذارد.

 پیش‌فروش سکه چه اثری بر بازار طلا و دلار دارد؟

پیش‌فروش سکه از دید اقتصاد کلان، نوعی سیاست جذب نقدینگی محسوب می‌شود.
یعنی به‌جای ورود پول به بازار دلار و مسکن، بخشی از آن در قالب سپرده‌ی طلا جذب می‌شود.

این امر معمولاً باعث می‌شود:

• فشار تقاضا در بازار ارز کاهش یابد؛

• نرخ رشد نقدینگی کند شود؛

• ثبات نسبی در بازار طلا ایجاد شود.

به همین دلیل، بسیاری از اقتصاددانان از این سیاست به عنوان یک ابزار «کنترل نرم بازار» یاد می‌کنند.

 آیا بانک مرکزی در آینده سکه‌های جدیدتری عرضه می‌کند؟

به گفته بالسینی، بانک مرکزی قصد دارد از زمستان ۱۴۰۴ طرح جدید سکه با وزن و عیار متفاوت را نیز وارد بازار کند.
این طرح‌ها با هدف تنوع‌بخشی به ابزارهای سرمایه‌گذاری و افزایش شفافیت عرضه اجرا خواهند شد.

جمع‌بندی؛ آیا پیش‌فروش سکه موفق بوده است؟

نتیجه پنج مرحله گذشته نشان می‌دهد:

• استقبال عمومی از طرح بالا بوده؛

• عرضه گسترده‌تر سکه باعث کاهش نوسانات شده؛

• شفافیت در اعلام قیمت‌ها افزایش یافته است.

اما در مقابل، برخی کارشناسان معتقدند که اگر عرضه با تقاضا متناسب نباشد، این طرح می‌تواند در آینده باعث شکل‌گیری بازار ثانویه حواله سکه و نوسان مجدد قیمت‌ها شود.

در مجموع، پیش‌فروش سکه تاکنون توانسته به‌صورت موقت ثبات نسبی در بازار طلا ایجاد کند، اما پایداری آن به سیاست‌های آتی بانک مرکزی بستگی دارد.

 منابع خبری مورد استناد

1. اقتصاد آنلاین

2. باشگاه خبرنگاران جوان 

3. همشهری آنلاین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران