به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، دریای خزر، بزرگترین پهنه آبی بسته جهان و شاهرگ حیاتی شمال ایران، این روزها با بحرانی کم‌سابقه روبه‌رو است، ساحل‌هایی که روزگاری محل تلاقی دریا و زندگی بودند، حالا چند 10 متر از آب فاصله گرفته‌اند.

بحران پس‌روی آب خزر دیگر یک هشدار علمی نیست، بلکه واقعیتی تلخ است که نشانه‌هایش در شرق گیلان و سواحل مازندران با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. 

براساس مشاهدات میدانی و داده‌های علمی، در هشت سال گذشته خط ساحلی در شرق گیلان حدود 100 متر عقب‌نشینی کرده است، این تغییر چشمگیر نه‌تنها سیمای طبیعی سواحل را دگرگون کرده، بلکه زیرساخت‌های اقتصادی، گردشگری و زیست‌محیطی منطقه را نیز تحت تأثیر قرار داده است. 

نیما فریدمجتهدی، پژوهشگر گیلانی و نماینده ایران در سازمان جهانی هواشناسی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم می‌گوید: کاهش منابع آبی، تغییر اقلیم و افت ورودی رودخانه‌ها به دریای خزر از عوامل اصلی این بحران است، افزایش دمای هوا، تبخیر بالای سطح آب و کاهش دبی رودخانه‌های منتهی به دریاچه، روند پس‌روی آب را تشدید کرده‌اند.

اهمیت این مسئله تنها به کاهش زیبایی طبیعی سواحل شمالی محدود نمی‌شود، بلکه تهدیدی جدی برای اقتصاد منطقه، معیشت صیادان، امنیت غذایی و حتی پایداری سکونتگاه‌های انسانی در نوار ساحلی محسوب می‌شود، از بین رفتن زیستگاه‌های ماهیان بومی، فرسایش خاک، تخریب جنگل‌های حاشیه دریا و آسیب به زیرساخت‌های گردشگری از جمله تبعات این بحران است. 

به گفته کارشناسان، ادامه این روند می‌تواند بر زنجیره اقتصادی شمال کشور اثر بگذارد و صنعت شیلات، کشاورزی ساحلی و گردشگری را با رکود مواجه کند،‌ در سال‌های اخیر، سازمان هواشناسی، سازمان حفاظت محیط زیست و پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی به‌صورت مشترک روند تغییرات تراز آب خزر را رصد کرده‌اند.

فریدمجتهدی، پژوهشگر گیلانی و نماینده ایران در سازمان جهانی هواشناسی معتقد است هماهنگی میان دستگاه‌های ملی و استانی برای تدوین راهبردهای سازگاری با این پدیده ضروری است.

وی می‌گوید: مدیریت منابع آبی ورودی به خزر، احیای رودخانه‌های محلی، و پایش مستمر شرایط اقلیمی باید در اولویت سیاست‌های زیست‌محیطی دولت قرار گیرد. 

با وجود هشدارهای مکرر کارشناسان، نبود سیاست‌های اجرایی منسجم و ضعف در پایش مشترک بین‌المللی، روند پس‌روی آب همچنان ادامه دارد،‌ برآوردها نشان می‌دهد اگر این شرایط تغییر نکند، تا یک دهه آینده بخش‌هایی از سواحل گیلان و مازندران به خشکی کامل تبدیل خواهند شد. 

با این حال، امید به احیای نسبی تراز آب خزر در گرو مدیریت علمی منابع آب، همکاری منطقه‌ای کشورهای حاشیه و کاهش آثار تغییر اقلیم است، دریای خزر امروز در سکوت پس‌روی می‌کند؛ اما تبعات این سکوت می‌تواند بلندترین صدای بحران زیست‌محیطی شمال ایران در دهه آینده باشد.

انتهای پیام/