به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ مراسم افتتاح «نمایشگاه دستاوردهای فناورانه علوم اسلامی و انسانی دیجیتال» در قم، هم‌زمان با برگزاری اولین همایش ملی این حوزه، با سخنرانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، ریاست مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، همراه بود.
به گزارش خبرنگار ابنا، دکتر بهرامی در ابتدای سخنان خود ضمن عرض خیر مقدم به حضار و تشکر از محققان، اساتید و دوستانی که زحمت برپایی غرفه‌ها را بر عهده داشتند، تأکید کرد که این نمایشگاه محصولات فناورانه مؤسسات و مراکزی را که در عرصه علوم اسلامی و انسانی دیجیتال فعال هستند و موفق به ارائه محصولاتی شده‌اند، به نمایش می‌گذارد.
ریشه تاریخی علوم انسانی دیجیتال و تأخّر ایران
رئیس مرکز نور، با بیان مقدمه‌ای مختصر در باب ضرورت برپایی این همایش و نمایشگاه، به سیر تاریخی شکل‌گیری این حوزه اشاره کرد:
1) آغاز از سال ۱۹۶۰ میلادی:
وی اظهار داشت که مفهوم «علوم انسانی محاسباتی یا رایانشی» از حدود سال ۱۹۶۰ میلادی در غرب شکل گرفته است، که بیشتر با تأکید بر بحث زبان‌شناسی و ادبیات رایانشی بود.
2) شکل‌گیری رویدادهای علمی:
در مراکز و دانشگاه‌های متعددی در دنیا، رویدادهای علمی مانند تشکیل دپارتمان‌ها، تعریف پروژه‌ها و شکل‌گیری انجمن‌ها در این زمینه مشاهده شد.
3) اصطلاح فراگیر «علوم انسانی دیجیتال»:
تا حدود سال ۲۰۰۵ میلادی، اصطلاح «علوم انسانی دیجیتال» جایگزین واژه‌های دیگر شد و به یک اصطلاح فراگیر تبدیل گردید. این اصطلاح هم واژه‌های دیگر را تحت یک عنوان واحد گردآورد و هم استفاده از فناوری در حوزه علوم انسانی را به همه رشته‌های علوم انسانی توسعه داد.
3) ظهور «علوم اسلامی دیجیتال» در غرب:
دکتر بهرامی اشاره کرد که امروز بسیاری از مراکز پژوهشی غربی، پروژه‌هایی را با عنوان «علوم اسلامی دیجیتال» یا علوم انسانی دیجیتال، بر محور داده‌های علوم اسلامی شکل داده و در حال انجام کار هستند.
مرکز نور ذیل مفهوم علوم اسلامی دیجیتال
حجت‌الاسلام‌والمسلمین بهرامی تصریح کرد: «کاری که در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) طی این ۳۶ سال انجام شده و در حال انجام هست هست در واقع ذیل همین مفهوم کلان علوم انسانی دیجیتال یا به صورت اخص، علوم اسلامی دیجیتال می‌گنجه».
وی با ذکر تفاوت در نحوهٔ فعالیت این مرکز در طول ۳۶ سال گذشته، بیان داشت که کار بیشتر با یک رویکرد نسبتاً تجربی و بر محوریتی دنبال می‌شد که مخاطبان صرفاً از خروجی‌های آن استفاده می‌کردند. متأسفانه «ادبیات لازم در این زمینه شکل نگرفته بود» تا روش‌های پردازشی که منجر به خروجی‌های علوم اسلامی می‌شوند، معرفی گردند. ایشان افزود: «اینکه این محصول به چه روشی، بر اساس چه مبنایی و چقدر میشه این رو ارتقا داد چقدر قابل نقد هست اینا دیگه خیلی در دسترس نبود و مورد استفاده نبود»؛ ضمن آنکه ارتباط‌گیری با ادبیات جهانی نیز آن‌چنان که باید و شاید، شکل نمی‌گرفت.
دکتر بهرامی از «تأخّر» در سطح کشور در حوزه علوم انسانی دیجیتال ابراز تأسف کرد؛ چرا که علی‌رغم وجود این ادبیات در دنیا، در مراکز علمی کشور «به صورت برنامه‌ریزی‌شده و متمرکز کار جدی» صورت نگرفته است.
اهداف همایش و نمایشگاه: تولید گفتمان و اطلاع‌رسانی
دکتر بهرامی، هدف اصلی مرکز از برگزاری سلسله همایش‌های علوم اسلامی و انسانی دیجیتال را «تولید این گفتمان»، در دسترس قرار دادن آن و «جلب توجه محافل علمی به این موضوع» عنوان کرد، که می‌تواند «پیشران تحول در علوم انسانی و پیشران تحول در علوم اسلامی» باشد.
وی اظهار داشت که نتایج این فعالیت‌ها باید در قالب محصولات و آثار تولیدشده در این حوزه قابل مشاهده باشد و مراکز فعال در این زمینه نیاز دارند که دور هم جمع شوند:
- اولاً، این نمایشگاه محلی برای اطلاع از مجموعه فعالیت‌هایی است که در این زمینه صورت می‌گیرد.
- ثانیاً، فرصتی فراهم شود تا مراکز بتوانند آثار و فعالیت‌های خود را عرضه کنند، از کار یکدیگر مطلع شوند و «نقدی به کارشان بخوره».
وی افزود، اگرچه نخستین نمایشگاه به‌دلیل پیش‌بینی از استقبال، «جمع و جورتر» برگزار شده است، اما استقبال و ظرفیت مشاهده شده، «بسیار فراتر از اون کاری هستش که ما آغاز کردیم» و ابراز امیدواری کرد که در نمایشگاه‌های بعدی، شاهد حضور فراگیرتر مراکز فعال در این عرصه باشیم.
مأموریت اصلی مرکز نور
رئیس مرکز نور در پایان به مأموریت‌های این مرکز اشاره کرد و گفت: «مرکز مأموریت خودش رو اولاً و بالذات حوزه علوم اسلامی دیجیتال می‌دونه».
ثانیاً، با توجه به تأکیدی که اخیراً در تغییر اساسنامه از جانب هیئت امنا صورت گرفته است، «حوزه علوم انسانی مرتبط با علوم اسلامی» که امروز در بسیاری از پژوهشگاه‌های حوزوی در حال پیگیری است، نیز حوزه مأموریت مرکز است. با این حال، ایشان تأکید کرد که مفهوم علوم انسانی دیجیتال بسیار فراتر از کاری است که در مرکز دنبال می‌شود.
..............................
پایان پیام/