اطلاعات نوشت: بر اساس آمار منتشر شده ، سالانه حدود ۱۲۷میلیون تن انواع مختلف محصولات کشاورزی در ایران تولید می شود که از این میزان تولید ، حدود ۳۵تا ۴۰در صد در مراحل مختلفی نظیر برداشت، حمل، انبارداری و مصرف نابود و دورریز می شود که تقریباً حدود ۵۰میلیون تن از محصولات تولیدی را شامل می شود . این در حالی است که در اتحادیه اروپا با ۲۷کشور عضو، حدود ۹۰میلیون تن مواد غذائی دور ریز می شود.
از سویی دیگر آب تلف‌شده ناشی از ضایعات و دورریز محصولات کشاورزی در کشور ،سالانه معادل ۲۰درصد از حجم تقریبی تمامی سدهای کشور بوده که این حجم آب معادل حجم آب شرب موردنیاز کل جمعیت ۸۵میلیونی کشور در سال است.
نظر یک کارشناس
پروفسور هوشنگ قمرنیا از صاحب‌نظران برجسته حوزه آب کشور و استاد تمام گروه مهندسی آب دانشگاه رازی، درباره چالش تلفات آب ناشی از هدر رفت و ضایعات محصولات کشاورزی در کشور می گوید: کش ایران، فلاتی است با اقلیم غالب خشک و نیمه‌خشک با بارندگی کم و توزیع نامناسب. ضمناً منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور محدود است. طی سالیان مختلف توسعه کشاورزی بر اساس پتانسیل‌های واقعی آب‌وخاک کشور برنامه‌ریزی نشده و شعار اشتباه خودکفائی مسئولان در زمینه‌های مختلف باوجود کمبود و محدود پتانسیل‌های آبی کشور همچنان ادامه دارد. از طرفی اطلاع کافی از میزان آب مصرفی موردنیاز برای تولید همه محصولات برای اقدامات مدیریتی امری ضروری است.
از مسائل مهم دیگر این که باید مورد توجه مردم و مدیران و برنامه ریزان کشوری قرار گیرد همین موضوع و چالش تلفات تقریبی آب ناشی از هدر رفت محصولات کشاورزی از کاشت تا مصرف در کشور است که کمتر مورد توجه واقع شده است و هیچ نهادی پاسخگوی این هدر رفت سرمایه ملی نیست.
وی می افزاید: بر اساس آمار منتشرشده سالانه حدود ۱۲۷میلیون تن انواع مختلف محصولات کشاورزی در ایران تولید و بر اساس تحقیقات به عمل آمده، از این میزان تولید محصولات کشاورزی حدود ۳۵تا ۴۰در صد در مراحل مختلفی نظیر برداشت، حمل، انبارداری و مصرف نابود و دورریز می‌شود که تقریباً معادل ۵۰میلیون تن از محصولات تولیدی است که این مقدار برای۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا جمعاً معادل ۹۰میلیون تن گزارش‌شده است .
همچنین میزان تلفات مواد غذایی در کشورهای چین و هند هر کدام با جمعیتی حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر (۱۵برابر ایران) معادل ۹۱و ۶۸میلیون تن و در ایالات متحده آمریکا برابر ۱۹میلیون تن گزارش شده است. در مقایسه با حجم بسیار بالای تلفات مواد غذایی در کشور ما برای کشورهای ژاپن، آلمان، فرانسه، انگلستان، روسیه، اسپانیا، و استرالیا، به ترتیب مقادیر تلفات مواد غذائی سالانه ۸، ۶، ۵، ۵،۴، ۳و ۲میلیون تن گزارش شده است.
قمرنیا تاکید می کند: بر اساس اعلام سازمان خواروبار جهانی (فائو) و تحقیقات انجام‌شده در داخل در کشور مان، آبی معادل ۱۱میلیارد مترمکعب در سال از طریق ضایعات محصولات کشاورزی تلف می‌شود.
میزان تلفات محصولات کشاورزی می‌تواند تأمین‌کننده غذای سالانه در حدود ۱۵میلیون نفر را پوشش دهد. آب تلف‌شده ناشی از ضایعات و دور ریز محصولات کشاورزی در کشور معادل ۲۰درصد از حجم تقریبی تمام سدهای کشور است. همچنین این حجم آب معادل حجم آب شرب موردنیاز کل جمعیت ۸۵میلیونی کشور در سال است .
این کارشناس توضیح می دهد: آمار بسیار دقیقی از تعداد چاه‌های غیرمجاز و میزان برداشت آب از آن ها در کشور رسماً اعلام نشده است. با این وجود بر اساس آمار منتشر شده در اقصی نقاط کشور حدود ۴۰۰هزار حلقه چاه غیرمجاز با حجم برداشت آبی معادل ۸.۴میلیارد مترمکعب گزارش شده است. حال اگر مقایسه‌ای انجام شود، تلفات آب ناشی از ضایعات کشاورزی در کشور بیش از ۲ برابر برداشت آب از چاه‌های غیرمجاز در کل کشور است.
قمرنیا، درباره سیاست ها و راهکارهای کاربردی برای جلوگیری از تلفات آب تاکید می کند: به طور کلی تلفات ناشی از ضایعات کشاورزی با حجم تقریبی معادل ۱۱میلیارد متر مکعب، تقریبا معادل حجم آب شرب مصرفی کل کشور است. همچنین میزان هدر رفت آب از شبکه های انتقال و توزیع کشور معادل مصرف سالانه بیش از ۱۷میلیون نفر تلقی می‌شود؛ به عبارت دیگر اگر هدر رفت واقعی آب کنترل شود، زمینه تامین نیاز آب ۲۰درصد از جامعه مهیا خواهد شد.
مصرف۲۰۵ میلیون مترمکعب آب برای کشت هندوانه !
وی ادامه می دهد: رعایت نشدن الگوی کشت و نبود برنامه ای مدون و علمی برای کنترل آن ،سبب شده است تا در کشور کم آبی مانند ایران اکثر کشاورزان اقدام به کشت های پر مصرفی نظیر هندوانه و سایر محصولات آب بر کنند که تولید هر کیلوگرم آن ها به مصرف آبی معادل ۳۰۰لیتر نیاز دارد.
سال ۱۴۰۰نزدیک به ۹۱۳هزار تن هندوانه، یعنی حجم آبی معادل ۲۲۸میلیارد لیتر آب برای تولید هندوانه در کشور مصرف شد. به عبارتی طی سال گذشته ۲۲۸میلیارد لیتر آب مجازی از کشور ما به خارج از کشور صادر شد. این مقدار معادل ۲۲۸میلیون مترمکعب یعنی بیش از حجم کل ذخیره سد کرج(۲۰۵ میلیون مترمکعب) است که صرف آبیاری هندوانه صادراتی می شود.
اطلاعات نوشت: بر اساس آمار منتشر شده ، سالانه حدود ۱۲۷میلیون تن انواع مختلف محصولات کشاورزی در ایران تولید می شود که از این میزان تولید ، حدود ۳۵تا ۴۰در صد در مراحل مختلفی نظیر برداشت، حمل، انبارداری و مصرف نابود و دورریز می شود که تقریباً حدود ۵۰میلیون تن از محصولات تولیدی را شامل می شود . این در حالی است که در اتحادیه اروپا با ۲۷کشور عضو، حدود ۹۰میلیون تن مواد غذائی دور ریز می شود.
از سویی دیگر آب تلف‌شده ناشی از ضایعات و دورریز محصولات کشاورزی در کشور ،سالانه معادل ۲۰درصد از حجم تقریبی تمامی سدهای کشور بوده که این حجم آب معادل حجم آب شرب موردنیاز کل جمعیت ۸۵میلیونی کشور در سال است.
نظر یک کارشناس
پروفسور هوشنگ قمرنیا از صاحب‌نظران برجسته حوزه آب کشور و استاد تمام گروه مهندسی آب دانشگاه رازی، درباره چالش تلفات آب ناشی از هدر رفت و ضایعات محصولات کشاورزی در کشور می گوید: کش ایران، فلاتی است با اقلیم غالب خشک و نیمه‌خشک با بارندگی کم و توزیع نامناسب. ضمناً منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور محدود است. طی سالیان مختلف توسعه کشاورزی بر اساس پتانسیل‌های واقعی آب‌وخاک کشور برنامه‌ریزی نشده و شعار اشتباه خودکفائی مسئولان در زمینه‌های مختلف باوجود کمبود و محدود پتانسیل‌های آبی کشور همچنان ادامه دارد. از طرفی اطلاع کافی از میزان آب مصرفی موردنیاز برای تولید همه محصولات برای اقدامات مدیریتی امری ضروری است.
از مسائل مهم دیگر این که باید مورد توجه مردم و مدیران و برنامه ریزان کشوری قرار گیرد همین موضوع و چالش تلفات تقریبی آب ناشی از هدر رفت محصولات کشاورزی از کاشت تا مصرف در کشور است که کمتر مورد توجه واقع شده است و هیچ نهادی پاسخگوی این هدر رفت سرمایه ملی نیست.
وی می افزاید: بر اساس آمار منتشرشده سالانه حدود ۱۲۷میلیون تن انواع مختلف محصولات کشاورزی در ایران تولید و بر اساس تحقیقات به عمل آمده، از این میزان تولید محصولات کشاورزی حدود ۳۵تا ۴۰در صد در مراحل مختلفی نظیر برداشت، حمل، انبارداری و مصرف نابود و دورریز می‌شود که تقریباً معادل ۵۰میلیون تن از محصولات تولیدی است که این مقدار برای۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا جمعاً معادل ۹۰میلیون تن گزارش‌شده است .
همچنین میزان تلفات مواد غذایی در کشورهای چین و هند هر کدام با جمعیتی حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر (۱۵برابر ایران) معادل ۹۱و ۶۸میلیون تن و در ایالات متحده آمریکا برابر ۱۹میلیون تن گزارش شده است. در مقایسه با حجم بسیار بالای تلفات مواد غذایی در کشور ما برای کشورهای ژاپن، آلمان، فرانسه، انگلستان، روسیه، اسپانیا، و استرالیا، به ترتیب مقادیر تلفات مواد غذائی سالانه ۸، ۶، ۵، ۵،۴، ۳و ۲میلیون تن گزارش شده است.
قمرنیا تاکید می کند: بر اساس اعلام سازمان خواروبار جهانی (فائو) و تحقیقات انجام‌شده در داخل در کشور مان، آبی معادل ۱۱میلیارد مترمکعب در سال از طریق ضایعات محصولات کشاورزی تلف می‌شود.
میزان تلفات محصولات کشاورزی می‌تواند تأمین‌کننده غذای سالانه در حدود ۱۵میلیون نفر را پوشش دهد. آب تلف‌شده ناشی از ضایعات و دور ریز محصولات کشاورزی در کشور معادل ۲۰درصد از حجم تقریبی تمام سدهای کشور است. همچنین این حجم آب معادل حجم آب شرب موردنیاز کل جمعیت ۸۵میلیونی کشور در سال است .
این کارشناس توضیح می دهد: آمار بسیار دقیقی از تعداد چاه‌های غیرمجاز و میزان برداشت آب از آن ها در کشور رسماً اعلام نشده است. با این وجود بر اساس آمار منتشر شده در اقصی نقاط کشور حدود ۴۰۰هزار حلقه چاه غیرمجاز با حجم برداشت آبی معادل ۸.۴میلیارد مترمکعب گزارش شده است. حال اگر مقایسه‌ای انجام شود، تلفات آب ناشی از ضایعات کشاورزی در کشور بیش از ۲ برابر برداشت آب از چاه‌های غیرمجاز در کل کشور است.
قمرنیا، درباره سیاست ها و راهکارهای کاربردی برای جلوگیری از تلفات آب تاکید می کند: به طور کلی تلفات ناشی از ضایعات کشاورزی با حجم تقریبی معادل ۱۱میلیارد متر مکعب، تقریبا معادل حجم آب شرب مصرفی کل کشور است. همچنین میزان هدر رفت آب از شبکه های انتقال و توزیع کشور معادل مصرف سالانه بیش از ۱۷میلیون نفر تلقی می‌شود؛ به عبارت دیگر اگر هدر رفت واقعی آب کنترل شود، زمینه تامین نیاز آب ۲۰درصد از جامعه مهیا خواهد شد.
مصرف۲۰۵ میلیون مترمکعب آب برای کشت هندوانه !
وی ادامه می دهد: رعایت نشدن الگوی کشت و نبود برنامه ای مدون و علمی برای کنترل آن ،سبب شده است تا در کشور کم آبی مانند ایران اکثر کشاورزان اقدام به کشت های پر مصرفی نظیر هندوانه و سایر محصولات آب بر کنند که تولید هر کیلوگرم آن ها به مصرف آبی معادل ۳۰۰لیتر نیاز دارد.
سال ۱۴۰۰نزدیک به ۹۱۳هزار تن هندوانه، یعنی حجم آبی معادل ۲۲۸میلیارد لیتر آب برای تولید هندوانه در کشور مصرف شد. به عبارتی طی سال گذشته ۲۲۸میلیارد لیتر آب مجازی از کشور ما به خارج از کشور صادر شد. این مقدار معادل ۲۲۸میلیون مترمکعب یعنی بیش از حجم کل ذخیره سد کرج(۲۰۵ میلیون مترمکعب) است که صرف آبیاری هندوانه صادراتی می شود.