موزه ملی ایران با آغاز جنگ ۱۲ روزه تعطیل و بخشی از آثار آن به مخزن منتقل شد. موزه پس از گذشت بیش از سه ماه تعطیلی سرانجام با دستور معاونت میراث فرهنگی بازگشایی شد، اما با یک تفاوت بزرگ؛ در واقع بخش‌های اصلی موزه، یعنی موزه‌های ایران باستان و دوران اسلامی هنوز تعطیل‌اند و امکان بازدید ندارند.
به گزارش ایسنا، فریدون بیگلری، باستان‌شناس و معاون امور فرهنگی موزه ملی ایران گفت: موزه ملی، نمایشگاهی از آثاری شاخص و کمتر دیده شده برپا کرده که این فرصت را به بازدیدکنندگان می‌دهد تا زمان بازگشایی بخش‌های اصلی موزه، بتوانند منتخبی از آثار هر دو موزه را بازدید کنند.
او درباره جزئیات نمایشگاه «روایتگران ایران کهن» که این روزها در موزه ملی ایران برپا شده است، توضیح داد: همانطور که اطلاع دارید بخش اعظم آثار موزه ملی ایران با آغاز جنگ ۱۲ روزه به مخازن امن منتقل شده است. بنابراین و تا آماده‌سازی فضاهای نمایشگاهی اصلی موزه، گزیده آثاری از مجموع آثار موزه ملی در معرض دید قرار داده شد.
به گفته بیگلری، در این نمایشگاه بیش از ۳۳۰ شیء به نمایش گذاشته شده است، که از لحاظ تعداد، تقریباً یکی از بزرگترین نمایشگاه‌های موزه ملی ایران به حساب می‌آید.
باستان‌شناس موزه ملی ایران افزود: این آثار در سه گالری به نمایش درآمده‌اند؛ گالری اول مربوط به آثار پیش از تاریخ است، که قدیمی‌ترین آثار آن به دوران پارینه سنگی تعلق دارد و همچنین آثار دوره‌های روستانشینی، مس و سنگ و آغاز فلزگری را دربر می‌گیرد. گالری دوم، آثار دوره آغاز شهرنشینی از حدود ۳۰۰۰ پیش از میلاد، تا دوره ساسانی را در برمی‌گیرد. در گالری سوم نیز آثار دوران اسلامی به نمایش گذاشته شده که شامل دو بخش است؛ آثاری از دوره‌های مختلف اسلامی و همچنین، منتخبی از پارچه‌های دوره صفوی.
او تاکید کرد: شمار بیشتر آثار به نمایش گذاشته شده از کاوش‌های باستان‌شناسی به دست آمده‌اند و مربوط به حدود ۸۰ محوطه باستانی هستند.
رئیس بخش پارینه‌سنگی موزه ملی ایران در ادامه، به نمایش بقایای انسان نئاندرتال اشاره کرد که شامل دندان کودکی با سن بین ۶ تا ۹ سال است که در غار وزمه در استان کرمانشاه به دست آمده و بین ۴۰ تا ۷۰ هزار سال قدمت دارد.
او تاکید کرد که دندان وزمه نخستین مدرک قطعی از وجود انسان نئاندرتال در ایران است.
بیگلری در ادامه به نمایش قدیمی‌ترین ساز یافت شده در ایران اشاره کرد، که در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود، و درباره نمایش آن در این مجموعه گفت: این ساز که در نمایشگاه «روایتگران ایران کهن» در معرض دید قرار گفته، یک نی یا فلوت از استخوان پرنده است، که حدود هفت تا هشت هزار سال قدمت دارد و از تپه‌ای مربوط به دوره نوسنگی به نام «سنگ چخماق» (از جمله قدیمی‌ترین استقرارهای یکجانشین شناخته‌شده دوره نوسنگی در شمال شرق ایران) نزدیک به شاهرود در استان سمنان، به دست آمده است.
بیگلری ادامه داد: از دیگر آثار به نمایش درآمده، شواهد فلزگری اولیه در ایران است. یافته های باستان‌شناسی، گواه بر سابقه‌ی دیرینه فلزگری در ایران است. این فن‌آوری از هزاره چهارم پیش از میلاد در ایران آغاز شد و ایران را در زمره نخستین کشورهایی قرار داد که مس در آن فراوری می‌شده است. در این گالری آثار مرتبط با فرآوری مس را در معرض دید قرار داده‌ایم.
بیگلری سپس به برخی دیگر از آثار شاخص به نمایش گذاشته در این نمایشگاه اشاره کرد و با این تاکید که تعدادی از این آثار برای نخستین بار است که از مخزن موزه ملی ایران برای نمایش خارج می‌شوند ، گفت: یکی از آثار کمتر دیده شده بخشی از پیکره یک گاو است که در کاوش‌های گیرشمن در چغازنبیل خوزستان همراه با پیکره کامل گاو دیگری که دارای کتیبه است به دست آمد. پیکره کامل گاو نگهبان یکی از ورودی‌های معبد در موزه ایران باستان، در معرض دید بود.
او همچنین به نمایش آثار دیگر دوره ایلامی به دست آمده از محوطه مهم و مشهور ارجان، از جمله حلقه زرین قدرت اشاره کرد و افزود: این اثر نیز از جمله آثار ایلامی به نمایش در آمده در موزه‌های چین بود که اینک در نمایشگاه «روایتگران کهن ایران» در موزه ملی ایران، به نمایش گذاشته است. افزون بر این، آثار زرین از محوطه جوبجی نیز در معرض دید قرار گرفته است.
معاون فرهنگی موزه ملی ایران گفت: از دوره هخامنشی نیز اشیای مختلفی به نمایش گذاشته شده است، که بخشی از آنها تزیینات معماری هستند، به طور مثال معماری کاخ شوش در خوزستان، و بخشی از نقش برجسته یک سرباز هخامنشی از تخت جمشید، که در سال ۱۳۹۸ از آمریکا به ایران استرداد شده بود و به مدت کوتاهی در موزه ملی و چند موزه استانی به نمایش در آمد و اکنون در معرض دید قرار گرفته است.
به گفته بیگلری، از دیگر آثار مهم و شاخص دوره هخامنشیان که در معرض دید قرار گرفته، یک ریتون طلایی به شکل شیر بالدار است که در همدان به دست آمده و یکی از آثار شاخص موزه ملی ایران است.
او اضافه کرد: این اثر و دیگر آثار منتخب برای مدتی در نمایشگاه شکوه تمدن پارس در چین به نمایش در آمد و پس از اتمام نمایشگاه کلیه آثار در اول فروردین امسال به موزه ملی بازگشتند.
این باستان‌شناس افزود: از دوره آغاز شهرنشینی و دوره های تاریخی نیز آثار مهمی به نمایش گذاشته شده است که می‌توان به مومیایی طبیعی مرد معدن چهرآباد زنجان اشاره کرد که قبلاً در موزه ایران باستان در معرض دید قرار داست و اصطلاحا به آن، «مرد نمکی» می‌گویند. این اثر به اواخر دوره اشکانی و اوایل دوره ساسانی تعلق دارد.
یک گل میخ متعلق به اونتاش ناپیریشا، یکی از شاهان ایلامی، که از چغازنبیل به دست آمده، آثاری از عصر آهن خصوصا ظروف زرین از جمله جام‌های طلایی حسنلو و مارلیک از دیگر آثاری است که بیگلری به نمایش آنها در این نمایشگاه اشاره کرد.
بیگلری همچنین به آثار به نمایش درآمده از دوره‌های اشکانی و ساسانی اشاره کرد و افزود: از آثار دوره اشکانی به نمایش در آمده می توان به نقاشی دیواری گل لوتوس اشاره کرد که بخشی از یک نقاشی دیواری در کوه خواجه در سیستان و بلوچستان است و از آثار کمتر دیده شده موزه ملی ایران است.
او در ادامه گفت: از دوره ساسانی، تزئینات گچبری و نیم‌تنه‌های بزرگزادگان و اشراف ساسانی از محوطه حاجی آباد فارس به نمایش گذاشته شده است، که به لحاظ هنری از شاخص‌های هنر ساسانی به شمار می‌آیند.
بیگلری در ادامه به آثار دوره اسلامی اشاره کرد و گفت: از دوره اسلامی، آثاری چون نسخه خطی «مسالک الممالک»، یک نسخه خطی قرآن از دوره ایلخانی مربوط به حدود ۷۰۰ هجری قمری، کاشی‌های محراب از دوره ایلخانی، یک اصطرلاب و کره سماوی از دوره سلجوقی، به نمایش در آمده.
او گفت: بخش دیگر گالری دوره اسلامی به پارچه‌های نفیس اختصاص دارد؛ پارچه‌های زربفت ابریشمی با نقش گل و مرغ و همینطور با نقش درخت سرو و حاشیه‌های زری‌دوزی که عمدتاً مربوط به کارگاه‌های بافندگی اصفهان از دوره صفویه است، این آثار برای نخستین بار است که در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده‌اند.
معاون فرهنگی موزه ملی ایران در ادامه گفت: در کنار نمایش آثار، عکس‌هایی از مجموع فعالیت نجات‌بخشی موزه ملی ایران در جنگ ۱۲ روزه به نمایش گذاشته شده است که روند تخلیه و انتقال آثار به مخزن امن، و همینطور استحکام‌سازی آثاری که قابل جابجایی نبودند، مثل پیکره داریوش را نشان می‌دهد.
به گفته او، نمایشگاه «روایتگران ایران کهن» تا پایان ۳۰ آبان برقرار است و احتمال تمدید مدت نمایش آن نیز وجود دارد.
بیگلری درباره مدت زمان لازم برای بازگشایی کامل موزه ملی ایران، توضیح داد: در فاصله برپایی نمایشگاه، موزه ملی ایران خود را برای بازگشایی کامل آماده می‌کند. تلاش بر این است تا در آبان ماه بعضی از گالری‌های موزه اسلامی را به ترتیب آماده و افتتاح کنیم و پس از بازگشایی کامل موزه اسلامی، موزه ایران باستان از طبقه همکف آماده خواهد شد و نهایتاً طبقه اول بازگشایی می شود. وی در پایان گفت که مدیریت و کارشناسان موزه ملی ایران از فرصت تعطیلی سالنهای نمایش موزه استفاده کردند و بازنگری های زیادی در نحوه نمایش و چیدمان آثار در موزه ایران باستان انجام داده اند. تمام تلاش ما بر این است که موزه ملی ایران در کوتاه ترین زمان ممکن به طور کامل بازگشایی شود.
