به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
نیلوفر حامدی: انفجار در آزمایشگاه دانشکده فنی دانشگاه تهران و از بین رفتن جان یک جوان دانشجو پس از آن، برای خیلی‌ها یادآور حوادث متعددی بود که سال‌های اخیر جامعه دانشگاهی کشور و به فراخور آن، تمام جامعه ایرانی آن را تجربه کردند و در سوگ و نگرانی‌اش نشستند. از تصادف خودروی دانشجویان در سمنان که همین چند روز پیش منجر به مرگ چند نفر شده بود تا مسمومیت‌هایی که در خوابگاه‌های دانشجویی رخ داده، آتش‌سوزی‌ها و یکی از تلخ‌ترین آنها که مربوط به واژگونی اتوبوس دانشگاه علوم و تحقیقات تهران و از دست رفتن جان چندین جوان دانشگاهی این کشور بود. یک جمع‌بندی سرانگشتی نشان می‌دهد که هر سال دانشجویان ایرانی در یک یا چند شهر کشور دچار سوانحی می‌شوند که مشخصا به امورات دانشگاهی آنها مربوط می‌شود. اگرچه اظهارات مسئولان دراین‌باره از برخورد با مقصران پرونده‌ها و جلوگیری از تکرار آنها حکایت داشته است، اما اخبار و حوادثی که هر چند‌وقت یک بار در گوشه‌ای خبرساز می‌شود، حقیقت دیگری را نشان می‌دهد.
انفجار در دانشگاه تهران
حدود ساعت سه ظهر روز پنجشنبه، اهالی کارگر شمالی در همسایگی مجموعه دانشکده‌ها و کوی دانشگاه تهران با صدای انفجار مهیبی مواجه شدند. در فاصله کمی از شنیده‌شدن این صدا، خبر آمد در آزمایشگاه «محمود نیلی‌احمدآبادی» مواد و متالورژی دانشکده فنی این دانشگاه، انفجاری رخ داده که مربوط به یکی از کپسول‌های هیدروژن بوده است. همین اتفاق خیلی از دانشجویان خوابگاهی را به خیابان کشاند. «محمدامین کلاته»، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی مواد و متالورژی، فوتی این حادثه بود. همچنین دو مصدوم این حادثه به اورژانس بیمارستان شریعتی منتقل شدند. یکی از آنها دچار شکستگی شده و دیگری از ناحیه چشم آسیب دید. «شرق» نیز در گفت‌گویی که با تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران داشته، حکایت از این دارد که انفجار به علت شرایط ناایمن نگهداری «گاز هیدروژن خالص» رخ داده است. این دانشجویان که در محل حادثه حضور داشتند، می‌گویند مسئول و استاد آزمایشگاه برای کنترل حضور نداشتند و همین‌طور نگهداری این گاز در شرایط نادرست علت وقوع این حادثه بوده است. هنوز پرونده این حادثه تلخ روشن نیست و کسی نمی‌داند که بروز این حادثه تحت تأثیر سهل‌انگاری‌های فردی یا نواقص ساختاری بوده یا نه، اما به همان اندازه که روشن‌شدن این حقیقت اهمیت دارد، بازدارندگی بروز چنین حوادثی برای آینده نیز بسیار حیاتی است؛ آن‌هم در دانشگاه تهران که همین سال گذشته هم دانشجوی دیگری را از دست داده بود.
قتل در کوچه خوابگاه دانشگاه تهران
مرگ «امیرمحمد خالقی»، دانشجوی ۱۹ساله مدیریت کسب‌وکار دانشگاه تهران و رتبه ۸۴ کنکور سراسری، در پی حمله سارقان به او هنگام خروج از دانشگاه و ضبط لحظات نفس‌گیری از افتادن این دانشجو روی زمین، واکنش گسترده دانشجویان و استادان را در پی داشت. آنها اعلام کردند بارها درباره امنیت‌نداشتن اطراف دانشکده مدیریت و دانشکده علوم اجتماعی هشدار داده بودند که کسی جدی نگرفت و در نتیجه به قیمت جان پسری ۱۹ساله تمام شد که برای رؤیای زندگی بهتر به تهران آمده بود و احتمالا در همین غروب غم‌انگیز در میان بهت مادر و پدر، بدن رنجورش به خاک سپرده شد.
این حادثه موجی از نگرانی و خشم را در میان دانشجویان، استادان و مسئولان دانشگاه ایجاد کرده بود. این اتفاق بار دیگر موضوع ناامنی در اطراف دانشگاه تهران را به بحثی جدی تبدیل کرده و دانشجویان درباره وضعیت امنیتی محدوده دانشگاه اعتراض کرده‌اند. همان روزها «علی‌حسین رضایان»، معاون دانشجویی دانشگاه تهران، در واکنش به این حادثه گفته بود: «دانشجویان از چهار ماه پیش بارها درخواست افزایش امنیت در منطقه را مطرح کرده‌اند، اما با وجود هشدارهای مکرر، اقدامات کافی برای تأمین امنیت انجام نشده است». او با اشاره به درخواست‌های مکرر دانشجویان گفته بود: «از زمانی که مسئولیت خود را در دانشگاه برعهده گرفته، این نگرانی‌ها به او منتقل شده و دانشجویان بارها درباره ناامنی خیابان‌های اطراف، به‌ویژه خیابان‌های پشتی دانشگاه و محوطه‌های خلوت هشدار داده‌اند. دانشجویان نه‌تنها برای امنیت شخصی خود، بلکه برای حفظ امنیت خودروها و اموال‌شان نیز نگران بوده‌اند». حالا عاملان این قتل با حکم اعدام مواجه شده‌اند اما سؤال مهمی که همان زمان مطرح بود و هنوز هم پس از هشت ماه پاسخی پیدا نکرده، این است که آیا تضمینی وجود دارد که این حادثه برای دانشجوی دیگری رخ ندهد؟
تصادف مرگ‌بار دانشجویان علوم‌پزشکی سمنان
فقط 10 روز از آغاز سال تحصیلی گذشته بود که خبر کشته‌شدن دو دانشجو در سمنان شنیده شد. آن‌هم به دنبال تصادف مرگ‌بار اتوبوس حامل دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی سمنان در شهرستان سرخه در جاده سمنان-سرخه که دو نفر از دانشجویان کشته و ۱۱ دانشجو به همراه راننده این اتوبوس مجروح شدند. با وقوع این اتفاق، معاون اول رئیس‌جمهور در تماس با استاندار و رئیس جمعیت هلال‌احمر سمنان درباره لزوم پیگیری سریع این حادثه دستور و رئیس‌کل دادگستری سمنان نیز از تشکیل پرونده ویژه در این زمینه خبر داد و گفت: «طبق بررسی‌های اولیه، خواب‌آلودگی راننده باعث این اتفاق شده است».
همچنین محمدجواد کولیوند، استاندار سمنان، در تشریح این حادثه و علل آن اعلام کرده بود: «درصد کمی از کلاس‌های آموزشی در دانشکده برگزار می‌شود و با توجه به اتفاق اخیر تا تعیین‌تکلیف درباره ادامه فعالیت این دانشکده، آموزش‌ها تا اطلاع بعدی در سمنان دنبال می‌شود. برخورد با افرادی که در این حادثه قصور کردند و شرکتی که موظف بوده از خودروهای استاندار استفاده کند اما متعهد نبود، در دستگاه قضا پیگیری می‌شود. همچنین استاندار به عنوان نماینده عالی دولت در استان تا انتهای ماجرای پیگیر این مسائل تا حصول نتیجه است». به گفته او، مدیر دانشجویی، معاونت دانشجویی و مسئول نقلیه از مقصران حادثه تصادف اتوبوس نیز از کار برکنار شدند و قصور آنها هم مورد پیگیری قرار خواهد گرفت. اما این آیا نخستین بار بود که اتوبوس حامل دانشجویان با چنین پدیده شومی روبه‌رو می‌شد؟ متأسفانه پاسخ این پرسش مثبت نیست.
دیماه هولناک دانشگاه علوم و تحقیقات
دیماه سال 97 یکی از سیاه‌ترین و هولناک‌ترین روزها در تاریخ دانشگاهی کشور رقم خورد. در حادثه واژگونی اتوبوس که حوالی ساعت ۱۲:۲۰ ظهر روز چهارم دیماه سال 97 در دانشگاه علوم و تحقیقات رخ داد، 9 نفر جان باختند و 27 نفر مصدوم شدند؛ حادثه‌ای که جامعه را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد و بار دیگر ملاحظات متعددی را که در زمینه حفظ امنیت و آرامش دانشجویان مطالبه می‌شد، بر سر زبان‌ها انداخت. براساس گزارش کمیسیون آموزش مجلس که خرداد‌ماه سال 98 قرائت شد، دانشگاه آزاد به عنوان کارفرما و متولی امور حمل‌ونقل دانشجویان در واحد علوم تحقیقات و شرکت مهران‌گشت در این حادثه مقصر اعلام شدند. نگاهی مختصر به این گزارش نشان می‌دهد که تا چه اندازه در این حادثه سهل‌انگاری و خطاهای انسانی نهفته بود. از خودرویی که معاینه فنی نداشت، شش سال از عمر فرسودگی‌اش گذشته بود، بیش از ظرفیت مسافر سوار کرده بود و همه اینها در شرایطی رخ داده بود که مسئولان این دانشگاه هم در این خطاها نقش داشتند. همان روزها مسئولان زیادی از لزوم اقدامات پیشگیرانه حرف زدند اما در عمل هم آیا اقدامی انجام شد؟
مسمومیت 17 دانشجوی دانشگاه ایلام
اما حوادث حوزه دانشگاه متأسفانه تنوع درخور توجهی نیز دارد. به طور مثال، بروز مسمومیت‌های دسته‌جمعی یکی از شایع‌ترین اتفاقات در این حوزه است. حوالی ساعت پنج صبح روز شنبه ١٠ خرداد گزارشی مبنی بر بروز علائم مسمومیت در تعدادی از دانشجویان دختر دانشگاه ایلام به دیسپچ اورژانس ایلام اعلام شد که بلافاصله سه دستگاه آمبولانس سبک به محل حادثه اعزام و اتوبوس آمبولانس نیز فعال شدند. براساس گزارش‌های اولیه، نشت گاز از موتورخانه خوابگاه علت بروز این حادثه بوده است. در مجموع، ۱۷ نفر از دانشجویان دچار مسمومیت شدند که پنج نفر از آنان به مراکز درمانی انتقال یافتند و ۱۲ نفر دیگر به صورت سرپایی در محل درمان شدند.
نیرو‌های اورژانس همچنان برای بررسی‌های بیشتر و اطمینان از وضعیت سلامتی دانشجویان در محل مستقر شدند و اگرچه حال عمومی همه مصدومان مساعد گزارش شد و اوضاع هم با سرعت تحت کنترل درآمد، اما این خبر نگرانی‌های زیادی را منعکس کرد. مسئولان دانشگاه در آن زمان اعلام کردند که علت دقیق وقوع حادثه از طرف مراجع ذی‌ربط در دست بررسی است و اطلاعات تکمیلی در صورت نیاز اعلام خواهد شد که البته این اعلامیه هیچ وقت صادر نشد و مشخص نشد که چه اتفاقی رخ داده است. حال آنکه مسمومیت‌های دانشگاهی پیش‌تر هم رخ داده بود.
مسمومیت 100 دانشجوی علوم‌پزشکی زاهدان
«خبرهای رسیده از منابع موثق حاکی است جمع زیادی از دانشجویان به علت استفاده از غذاهای آلوده و بی‌کیفیت متأسفانه دچار مسمومیت غذایی شده‌اند و نیز نادیده‌گرفتن این اتفاق مهم از طرف معاونان ذی‌ربط و نبود پاسخ‌گویی لازم به دانشجویان دانشگاه، نکته مهم اینکه چرا اعتراضات بحق دانشجویان مورد توجه قرار نگرفته است. از‌این‌رو انتظار می‌رود شخصا جناب‌عالی به موضوع ورود کرده و با بررسی همه‌جانبه و حل‌وفصل این امر مهم مراتب را در اسرع وقت به این‌جانب گزارش دهید»؛ این بخشی از اظهارات فداحسین مالکی، نماینده مردم زاهدان در مجلس است. ماجرا از این قرار بود که نهم اردیبهشت امسال تعدادی از دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان راهی اورژانس بیمارستان شدند. این دانشجویان با علائم مشابهی که نشان از مسمومیت داشت، به مراکز درمانی مراجعه کردند. تعدادی از آنها سرپایی درمان شدند و تعدادی هم بستری. منشأ آلودگی و مسمومیت اما هنوز روشن نیست. به دنبال این ماجرا، دانشجویان با تجمع در محوطه دانشگاه، ظروف غذا را ردیف روی زمین چیدند، اعتراض کردند، فیلم گرفتند و فریاد زدند: «سلامتی‌مان را نادیده نگیرید».
مهدیه کیخایی، رئیس روابط‌عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان، در همان روزهای حادثه به «شرق» گفته بود: «اگر دانشجویانی را که به مراکز درمانی مراجعه کردند، همراه با دانشجویانی که علائم داشتند اما به بیمارستان نرفتند و خوددرمانی کردند حدود صد نفر حساب کنیم، با توجه به دو هزارو 400 پرس غذایی که آن روز سرو شده، فرضیه وجودی آلودگی در غذا را تأیید نمی‌کند. اما در مجموع ما هنوز به طور دقیق نمی‌دانیم منبع آلودگی چه بوده است. اکنون در حال بررسی و آزمایش روی نمونه‌های مختلف در آزمایشگاه دانشگاه خودمان هستیم که آزمایشگاه قوی و مجهزی است».
براساس اعلام روابط‌عمومی دانشگاه، محمدهادی عباسی، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان، نیز در جلسه‌ای که برای بررسی این موضوع تشکیل شده، گفت: «نتایج آزمایشات کشت میکروبی در روزهای آینده اعلام خواهد شد اما به احتمال قریب به یقین عامل اصلی بروز مسمومیت اخیر وعده ناهار روز سه‌شنبه بوده است. به‌همین‌دلیل و صرف نظر از علت اصلی مسمومیت، تشدید اقدامات عمومی برای پیشگیری از بیماری‌های منتقله از راه آب و غذا از لحظه اطلاع از بروز مسمومیت شروع شد، هرچند بررسی‌ها تا تعیین علت دقیق مسمومیت ادامه دارد».
نکته مشترک در اغلب این حوادث آنجاست که اگرچه در ابتدا مسئولان از پیگیری پرونده، مشخص‌شدن عاملان و افرادی که قصور کرده‌اند و همچنین جلوگیری از تکرار حرف می‌زنند و وعده می‌دهند، اما فقدان گزارش‌های شفاف نهایی سبب می‌شود که بروز حوادث و سوانح این‌چنینی به‌هیچ‌عنوان دور از تصور نباشد. حادثه بعدی هم آن‌قدر زود می‌رسد که گَرد فراموشی روی سانحه قبلی می‌نشیند. همین موضوع هم باعث می‌شود چرخه باطل مستمرا ادامه پیدا کند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.