به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ سید رضی در حکمت ۲۳ نهج‌البلاغه، از امام علی(ع) این‌گونه نقل کرده است که: «مَنْ أَبْطَأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ یُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ. کسی که عملش او را (در پیمودن مدارج کمال) کُند سازد نَسَبش به او سرعت نخواهد بخشید.»
کُندی عمل و بی‌نیازی نسب؛ تکرار یک حکمت در نهج‌البلاغه
ایشان در حکمت ۳۸۹ بار دیگر این حکمت را تکرار می‌کند و در ادامه حدیث دیگری با همان مضمون از امام علی(ع) روایت می‌کند: «وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَی: مَنْ فَاتَهُ حَسَبُ نَفْسِهِ، لَمْ یَنْفَعْهُ حَسَبُ آبَائِه. و در روایتی دیگر است: هر که شرافت و حَسَب خود را از دست بدهد، شرافت و حَسَب نیاکان سودش نکند.»
حکمت ۲۳ نهج‌البلاغه در برخی از منابع روایی از رسول اکرم(ص) نقل شده و به نظر می‌رسد برخی از راویان، این روایت را به شکل مستقیم از امام علی(ع) و برخی از روایات به‌صورت روایت نقل‌شده از رسول خدا(ص) بیان کرده‌اند. سید رضی نیز در کتاب نهج‌البلاغه این روایت را از امام علی(ع) و در کتاب «المجازات النبویة» از رسول خدا(ص) نقل کرده است. برخی از منابع روایی که این روایت را از این دو بزرگوار نقل کرده‌اند کتاب‌هایی مانند «شهاب الأخبار»، «غررالحکم»، «عیون الحکم»، «غرر الأخبار» و «بحارالأنوار»، «تفسیر فخر رازی» و «عقد الفرید» تألیف ابن عبد ربه هستند. برخی از منابع روایی، مانند کتاب «تمام نهج‌البلاغه» این روایت را به‌عنوان بخشی از خطبه امام علی(ع) نقل کرده‌اند که در تاریخ به عنوان «خطبه الوسیله» شناخته می‌شود.
گسترش مفهوم حکمت: از نسب تا سمت و جایگاه اداری
اگرچه لغات و مفهوم این جملات، آنچنان روان است که از هرگونه توضیح بی‌نیاز است و هر کسی با نگاهی به تجربه‌های پیرامونی خود، می‌تواند نمونه‌های فراوانی از مصادیق این کلام نورانی را بیابد اما اگر بخواهیم نگاهی امروزین به این کلام بیندازیم، با تأکید بر اینکه این روایت بر محور «نَسَب» بیان شده، اما آن را علاوه بر «نَسَب» به «سِمت» هم گسترش داد.
افرادی که بدون شایستگی‌ها، به جایگاهی اداری دست یافته‌اند یا افرادی که بدون قدرت و توان کافی، مسئولیتی را در نظام اسلامی برعهده گرفته‌اند، نیز از مصادیق این روایت می‌توانند باشند، برای این افراد نیز اگر «خدمت مناسب» و «عمل شایسته» نداشته باشند، «حفظ جایگاه» دشوار است و اگر کسی در این مورد ناتوان باشد، بدون شک ناچار به ترک جایگاه خود خواهد بود.
مقام «منا أهل البیت»: فضیلتی که با تقوا به دست می‌آید
در انتها باید این را نیز افزود که کسب مقام «مِنا أهل البیت(ع)» از بزرگ‌ترین فضائلی است که انسان می‌تواند آن را دست بیاورد، مقامی که حضرت سلمان(ع) آن را به دست آورده بود و اهل بیت(ع) راه رسیدن به این مقام را برای هر کسی، نمایان کرده‌اند.
در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: «مَنِ اتَّقی مِنکُم وأصلَحَ فَهُوَ مِنّا أهلَ البَیتِ. قیلَ لَهُ: مِنکُم یَا بنَ رَسولِ اللّهِ؟! قالَ: نَعَم مِنّا، أما سَمِعتَ قَولَ اللّهِ عَزَّوجَلَّ: «ومَن یَتَوَلَّهُم مِنکُم فَإِنَّهُ مِنهُم»، وقَولَ إبراهیمَ علیه السلام: «فَمَن تَبِعَنی فَإِنَّهُ مِنّی.» هریک از شما که پرهیزگار و درستکار باشد، او از ما اهل بیت است. راوی عرض کرد: یابن رسول اللّه، از شماست؟ فرمود: آری، از ماست. آیا نشنیده‌ای این سخن خدای عزوجل را که: «و هرکس از شما آنها را به دوستی گیرد، از آنان خواهد بود» و این سخن ابراهیم را که: «پس هر که از من پیروی کند او از من است»؟!»
سید علی اصغر حسینی/ ابنا
..........................
پایان پیام