این ویدئو در بحبوحه شایعاتی منتشر شده مبنی بر اینکه روسیه ممکن است در حالی که تحویل سوخو-۳۵ به تعویق افتاده است، میگ-۲۹ها را به عنوان جایگزین موقت به ایران داده باشد.

میگ-۲۹ جت جنگنده نسل چهارم دوموتوره و دوسکانهٔ فرامانورپذیر است که در دهه ۱۹۷۰ در شرکت میگ اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد. جت جنگنده دوموتوره و دو سکانه میگ-۲۹ شباهت زیادی به جنگنده بزرگ‌تر سوخو-۲۷ دارد که هم‌زمان با آن طراحی و تولید شد. این دو جنگنده به منظور رقابت با جنگنده‌های آمریکایی اف-۱۵ ایگل و اف-۱۶ فایتینگ فالکن ساخته شدند.
بر اساس برآورد فلایت گلوبال در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۰۹ فروند میگ-۲۹ از انواع مختلف در خدمت نیروهای هوایی جهان هستند که آن را به پنجمین جنگنده فعال رایج تبدیل کرده است. 

ورود جنگنده‌های جدید میگ ۲۹ روسی به ایران در میان تنش‌های منطقه‌ای و حملات هوایی اخیر، توجه کارشناسان نظامی را برانگیخته است. این جنگنده‌ها با قابلیت‌های پیشرفته، گزینه‌ای مهم برای تقویت توان دفاع هوایی ایران محسوب می‌شوند. این موضوع در میانه تنش‌های اخیر بر سر مسئله هسته‌ای ایران و همچنین حملات هوایی چند ماه گذشته اسرائیل و آمریکا به ایران، مورد توجه بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران قرار گرفت. اما جنگنده میگ ۲۹ روسی تا چه حد قادر است نیازهای دفاع هوایی ایران را برآورده سازد؟ این جنگنده چه قابلیت‌هایی دارد که به عنوان گزینه کوتاه مدت ایران برای مقابله با تهدیدات احتمالی مورد توجه قرار گرفته است. 

تاریخچه و توسعه میگ-۲۹

دفتر طراحی میکویان-گورویچ (MiG) در دهه ۱۹۷۰ کار بر روی میگ-۲۹ را آغاز کرد تا یک جنگنده رهگیر برتری هوایی (air superiority fighter) برای مقابله با تهدیدات ناتو بسازد. اولین پرواز میگ-۲۹ در اکتبر ۱۹۷۷ انجام شد و تولید انبوه آن از سال ۱۹۸۲ آغاز گردید. این جنگنده در نقش‌های برتری هوایی، رهگیری و بعدها با ارتقاء، در مأموریت‌های چندمنظوره (multirole) استفاده شد. نسخه‌های اولیه (مانند MiG-۲۹ ۹.۱۲ یا "Fulcrum-A") محدودیت‌هایی مانند برد کم و avionics ساده داشتند، اما نسخه‌های بعدی مانند میگ-۲۹S، میگ-۲۹SM، میگ-۲۹M/M۲ و میگ-۲۹K/KUB (ناوپایه) با بهبودهای چشمگیر در رادار، تسلیحات و برد، قابلیت‌های آن را گسترش دادند. تا سال ۲۰۲۵، میگ-۲۹ همچنان در نیروی هوافضای روسیه (VKS) و کشورهای دیگر مانند هند، الجزایر، صربستان و اوکراین فعال است، اگرچه برخی نسخه‌های قدیمی‌تر در حال جایگزینی با هواپیماهای مدرن‌تر هستند.

میگ-۲۹ در نسخه‌های مدرن مانند میگ-۲۹M/M۲ و میگ-۲۹K (برای عملیات ناوپایه) ارتقاءهای قابل توجهی دریافت کرده است. جدول زیر مشخصات فنی نسخه میگ-۲۹M/M۲ را نشان می‌دهد که به عنوان پیشرفته‌ترین مدل‌های غیر-میگ-۳۵ شناخته می‌شوند:

طول۱۷.۳۷ متر

دهانه بال۱۱.۳۶ متر

ارتفاع۴.۷۳ متر

مساحت بال۳۸ متر مربع

وزن خالی۱۱,۰۰۰ کیلوگرم

وزن عادی۱۵,۳۰۰ کیلوگرم

حداکثر وزن برخاست۲۳,۵۰۰ کیلوگرم

حداکثر سرعت۲,۴۰۰ کیلومتر در ساعت (ماخ ۲.۲۵) در ارتفاع بالا؛ ۱,۵۰۰ کیلومتر در ساعت در سطح دریا

سرعت کروز۸۵۰ کیلومتر در ساعت

برد عملیاتی۱,۴۳۰ کیلومتر (بدون مخزن خارجی)؛ تا ۲,۱۰۰ کیلومتر با مخازن خارجی

برد انتقالی۲,۹۰۰ کیلومتر با ۳ مخزن خارجی؛ تا ۵,۵۰۰ کیلومتر با سوخت‌گیری هوایی

سقف پرواز۱۸,۰۰۰ متر

نرخ صعود۳۳۰ متر در ثانیه

بار مفید۴,۵۰۰-۵,۵۰۰ کیلوگرم (بسته به نسخه)

ایستگاه‌های تسلیحاتی۷-۹ (۶ زیر بال، ۱ زیر بدنه، ۲ نوک بال در برخی مدل‌ها)

نسخه ناوپایه میگ-۲۹K (برای ناوهای هواپیمابر مانند Admiral Kuznetsov) دارای بدنه تقویت‌شده، بال‌های تاشو و قلاب فرود است. موتورهای RD-۳۳MK در نسخه‌های جدیدتر (مانند میگ-۲۹K) با رانش بیشتر (۸۸.۲ kN با پس‌سوز) و مصرف سوخت بهینه‌تر استفاده می‌شوند.

ویژگی‌ها و سیستم‌های الکترونیکی (Avionics)

نسخه‌های مدرن میگ-۲۹ مانند M/M۲ و K از سیستم‌های الکترونیکی پیشرفته‌تری نسبت به مدل‌های اولیه بهره می‌برند. ویژگی‌های کلیدی عبارتند از:

رادار: رادار Zhuk-ME (PESA) با برد تشخیص ۱۲۰ کیلومتر برای اهداف هوایی و قابلیت ردیابی ۱۰ هدف و درگیری با ۴ هدف به طور همزمان. برخی نسخه‌های صادراتی اخیر به رادار Zhuk-A (AESA) با برد ۱۳۰-۱۶۰ کیلومتر مجهز شده‌اند. سیستم‌های اپتیکی مانند OLS-UE (مادون قرمز) برای تشخیص غیرفعال (passive detection) اهداف تا ۴۵-۶۰ کیلومتر.

کابین خلبان: کابین دیجیتال "شیشه‌ای" با نمایشگرهای چندمنظوره (MFD)، HUD پیشرفته و سیستم HOTAS. نسخه‌های دوسرنشین (مانند میگ-۲۹KUB) برای آموزش و عملیات مشترک طراحی شده‌اند.

جنگ الکترونیک (EW): سیستم‌های دفاعی شامل اخلال‌گرهای راداری (jammers)، فلر و چف برای فریب موشک‌ها، و پادهای هدف‌گیری مانند Kaira-۲۴ برای حملات دقیق.

سایر ویژگی‌ها: سیستم fly-by-wire آنالوگ در مدل‌های قدیمی‌تر و دیجیتال در مدل‌های جدیدتر (مانند M۲)، مخازن سوخت داخلی افزایش‌یافته، و قابلیت سوخت‌گیری هوایی. نسخه‌های جدیدتر با عینک‌های دید در شب و سیستم‌های هدف‌گیری نصب‌شده روی کلاه خلبان (HMD) سازگار هستند.

قابلیت‌های رزمی میگ ۲۹

میگ-۲۹ در ابتدا برای برتری هوایی طراحی شد، اما نسخه‌های مدرن‌تر مانند میگ-۲۹M/M۲ و میگ-۲۹K قابلیت‌های چندمنظوره دارند:

نبرد هوایی (Air-to-Air): مجهز به موشک‌های R-۷۳ (برد ۳۰-۴۰ کیلومتر، هدایت مادون قرمز) و R-۷۷ (برد ۸۰-۱۱۰ کیلومتر، فعال راداری) برای درگیری‌های نزدیک و دور. مانورپذیری بالا (نیروی G تا +۹) و طراحی آیرودینامیکی، میگ-۲۹ را در نبردهای نزدیک (dogfight) بسیار توانمند می‌کند.

حمله به اهداف زمینی (Air-to-Ground): قابلیت حمل بمب‌های هدایت‌شونده KAB-۵۰۰، موشک‌های Kh-۲۹ و Kh-۳۱ (ضد کشتی و ضد رادار)، و راکت‌های S-۸ و S-۱۳. پادهای هدف‌گیری اپتیکی دقت حملات زمینی را افزایش داده‌اند.

عملیات دریایی (میگ-۲۹K): نسخه ناوپایه برای حمله به کشتی‌ها با موشک‌های Kh-۳۵ (برد ۱۳۰-۳۰۰ کیلومتر) و پشتیبانی از ناوهای هواپیمابر طراحی شده است. این نسخه در عملیات نیروی دریایی هند (INS Vikramaditya) استفاده می‌شود.

نظارت و شناسایی: برخی نسخه‌ها با پادهای شناسایی مانند M۴۰۰ و سیستم‌های اپتیکی برای مأموریت‌های شناسایی مجهز شده‌اند.

تسلیحات اصلی شامل یک توپ ۳۰ میلی‌متری GSh-۳۰-۱ (۱۵۰ گلوله) و تا ۵.۵ تن تسلیحات در ۷-۹ ایستگاه (بسته به نسخه) است.

وضعیت عملیاتی و استفاده میگ ۲۹

تا سال ۲۰۲۵، میگ-۲۹ در نیروی هوافضای روسیه و چندین کشور دیگر همچنان فعال است، اما نسخه‌های قدیمی‌تر (مانند MiG-۲۹ ۹.۱۲) به تدریج با مدل‌های جدیدتر یا جنگنده‌های دیگر مانند سوخو-۳۵ و سوخو-۵۷ جایگزین شده‌اند. در جنگ اوکراین (۲۰۲۲-تاکنون)، میگ-۲۹های اوکراینی نقش کلیدی در دفاع هوایی ایفا کرده‌اند و با دریافت تسلیحات غربی (مانند موشک‌های AGM-۸۸ HARM) ارتقاء یافته‌اند. نیروی هوایی روسیه از نسخه‌های میگ-۲۹SMT و میگ-۲۹K در عملیات‌های مختلف، از جمله درگیری‌های سوریه و اوکراین، استفاده کرده است.

کشورهای صادراتی مانند هند (بیش از ۶۰ فروند میگ-۲۹UPG و میگ-۲۹K)، الجزایر، صربستان، مصر و بنگلادش همچنان از نسخه‌های ارتقاءیافته استفاده می‌کنند. هند در سال ۲۰۲۱ سفارش ۲۱ فروند میگ-۲۹UPG اضافی داد که با رادار Zhuk-M و avionics مدرن‌تر تحویل شده‌اند. برخی کشورها مانند پرو و مالزی به دلیل هزینه‌های نگهداری، میگ-۲۹های خود را بازنشسته کرده‌اند.