برزو حقشناس، کارشناس بازارهای مالی، در گفتوگو با خبرنگار اعتمادآنلاین در خصوص نوسانات اخیر بازار ارز و چشمانداز روزهای آینده اظهار داشت: همانطور که پیشتر هم اشاره کرده بودم، نرخ ارز این روزها بهطور ساعتی با افزایش مواجه است. اگر بخواهیم از منظر دادههای اقتصادی بررسی کنیم، دلار رشدی مثبت را تجربه کرده که حتی از مرز ۲۰ درصد نیز عبور کرده است. در چنین شرایطی معمولاً بازارساز وارد عمل میشود تا تعادل برقرار کند، اما اکنون بهدلیل شدت ریسکهای سیستماتیک، توان مداخله بانک مرکزی بهطور محسوسی کاهش یافته است؛ بهگونهای که در یک سطح مشخص ورود میکند اما وقتی مشاهده میشود توان کافی وجود ندارد، بازار به کانال بالاتری حرکت میکند.
وی با اشاره به سیاستهای اخیر بانک مرکزی گفت: در حقیقت مداخلات بانک مرکزی از نظر فنی درست بوده و تلاش کردهاند در کانال مشخصی بازار را مدیریت کنند، اما ضعف اصلی به سیاستهای کلان ارزی برمیگردد که بارها مورد انتقاد قرار گرفته است. حتی وزیر اقتصاد نیز اخیراً با صراحت نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و تأکید کرد که مسئول اصلی سیاستهای ارزی و در نهایت تورم کشور، بانک مرکزی است.
حقشناس ادامه داد: دلیل اصلی ناتوانی در کنترل نرخ ارز، شدت تقاضاست. برخی سیاستها مانند محدود کردن میزان خرید ارز ــ که مثلاً سقف پنج هزار دلار تعیین شده ــ نهتنها اثربخش نبوده بلکه به بازار سیگنال منفی داده و نشان داده است که توان بازارسازی تضعیف شده است. از سوی دیگر، سیاستهای انقباضی که در سالهای اخیر با شدت فراوان اجرا شدهاند، عملاً شکست خوردهاند. امروز بازارها بهطور مستقیم از حرکت دلار تبعیت میکنند و نقدینگی سرگردان نیز به سمت ارز، طلا و سکه حرکت کرده است. حتی بورس، با وجود رکود عمیق، نشانههایی از رشد را بروز داده که ناشی از همین جابهجایی نقدینگی میان بازارهاست.
این کارشناس بازارهای مالی افزود: واقعیت این است که بانک مرکزی و مدیریتهای اقتصادی کشور در اجرای سیاستهای انقباضی موفق نبودهاند. در سه سال گذشته سختگیرانهترین سیاستهای پولی اعمال شد، اما در عمل نرخ دلار روندی صعودی داشته و سیاستها با شکست مواجه شده است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره پیشبینی نرخ ارز در روزهای آینده گفت: ارائه عدد دقیق در این شرایط ممکن نیست، اما به نظر میرسد در محدوده ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تومان بانک مرکزی توان مداخله خواهد داشت؛ مگر آنکه اتفاقات خاص و پیشبینینشدهای در حوزه ریسکهای سیستماتیک رخ دهد. در کوتاهمدت میتوان انتظار داشت قیمت ارز در این بازه مدیریت شود، اما در بلندمدت همه چیز بستگی به سیاستهای پولی دولت و بانک مرکزی دارد.
حقشناس هشدار داد: اگر سیاستهای انقباضی بیش از این شدت یابد، هرچند شاید در کوتاهمدت بتواند بر نرخ ارز فشار وارد کند، اما تبعات امنیتی و اجتماعی سنگینی به دنبال خواهد داشت. ما بیش از سه سال است که در شرایط انقباضی شدید به سر میبریم و ادامه این روند میتواند زمینهساز تورم افسارگسیخته و حتی ورود به فاز ابرتورم شود؛ مگر اینکه بهطور ریشهای نقدینگی و پایه پولی مهار گردد. در غیر این صورت، کوچکترین تنش یا ریسک سیاسی میتواند نقدینگی سرگردان را دوباره به حرکت درآورد و موج تازهای از التهاب در بازارها ایجاد کند.