به گزارش روز دوشنبه گروه اروپا و آمریکای ایرنا، هفته‌نامه «نیوزویک» با بیان این مقدمه نوشت: برخی معتقدند که به نظر می‌رسد قدرتمندترین بلوک نظامی جهان اکنون در تلاش برای تطبیق با شکل نوظهوری از جنگ مدرن است که مسکو سرمایه‌گذاری گسترده‌ای بر روی آن انجام داده است.
کی‌یر گایلز (Keir Giles) کارشناس برجسته مسائل نظامی روسیه و مشاور ارشد در اندیشکده «چتم هاوس» در گفت‌وگو با نیوزویک اظهار داشت: ناتو و کشورهای عضو آن غافلگیر شده‌اند و به سرعت در تلاشند خود را بازیابی کنند.
او افزود: «امیدواریم هر بار که چنین اتفاقی می‌افتد، این مساله محرکی باشد تا فوریت اتخاذ تدابیری برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی به کشورهای عضو ناتو و خود این ائتلاف القا شود. اما ناتو همچنان با همان سرعت همیشگی خود پیش می‌رود و کشورهای عضو نیز درک مشترکی از میزان فوریت این تهدید ندارند.»
سوالی که همه درباره پهپادها می‌پرسند؟
در حالی‌که جنگ جاری روسیه و اوکراین بار دیگر اهمیت پهپادهای مقرون‌به‌صرفه در میدان نبرد را برجسته کرده است، استفاده از چنین پهپادهایی در خطوط مقدم و فراتر از آن موضوع جدیدی نیست. پهپادها دیگر فقط آن سامانه‌های بزرگی که آمریکا در آغاز قرن بیست‌ویکم و در جریان به اصطلاح «جنگ علیه تروریسم» به کار گرفت، نیستند. آنها طی سال‌ها تکامل یافته‌اند و امروزه در کنار آن مدل‌های قدیمی، نمونه‌های کوچک، ارزان و با توانایی مانور بیشتر نیز وجود دارد.
چالشی که به‌کارگیری پهپادها برای سامانه‌های دفاعی معمول و سنتی ایجاد می‌کنند، پیشتر در جریان جنگ دوم قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ به نمایش گذاشته شد؛ زمانی که جمهوری آذربایجان با استفاده از پهپادها، به طور قابل‌توجهی نیروهای ارمنی و متحدان آنها در جمهوری خودخوانده آرتساخ را تحت فشار قرار داد. سال‌ها پیش از آن نیز گروه‌های شبه‌نظامی مانند داعش شروع به تسلیح پهپادهای تجاری موجود برای اهداف مرگبار در عراق و سوریه کرده بودند.
نیوزویک افزود: اکنون این تهدید به سمت غرب گسترش یافته است؛ به‌طوری که لهستان اوایل ماه جاری میلادی گزارش داد که دسته‌ای متشکل از حدود ۲۱ پهپاد از بلاروس و اوکراین وارد حریم هوایی این کشور شده‌اند. ورشو اتهاماتی را متوجه روسیه کرد اما مسکو این اتهامات را رد کرده است. از آن زمان تاکنون، گزارش‌هایی از فعالیت پهپادها، باعث اختلال در فرودگاه‌های دانمارک و نروژ شده و نگرانی‌ها از یک سلسله عملیات بلندمدت را برانگیخته است؛ فعالیت‌هایی که اگرچه به‌طور رسمی به کرملین نسبت داده نشده، اما سوءظن‌هایی در این‌باره وجود دارد.
در همین حال گایلز گفت: اینکه چرا ناتو پس از سال‌ها مشاهده گسترش جنگ پهپادی در خارج از این ائتلاف، همچنان برای بازدارندگی، مقابله و حتی شناسایی عاملان چنین اقداماتی با مشکل مواجه است، «یکی از سوالات بی‌پاسخ» است که این ائتلاف در شرایط کنونی با آن مواجه است.
او افزود: «این همان سوالی است که همه می‌پرسند. هیچ شکی نیست که نفوذ پهپادهایی از این دست، چالشی متفاوت در زمینه دفاع هوایی نسبت به آنچه کشورهای عضو ناتو به‌طور سنتی برای مقابله با آن آماده شده بودند، ایجاد می‌کند، اما هیچ بهانه‌ای برای غافلگیر شدن وجود ندارد.»
این کارشناس ادامه داد: «آنچه در لهستان رخ داد، تنها بخش کوچکی از چیزی بود که همسایه این کشور، یعنی اوکراین، هر شب با آن مواجه است. همچنین لهستان میلیاردها دلار صرف بازسازی نیروهای مسلح خود کرده و خود را برای نوع جنگی که روسیه انجام می‌دهد، تجهیز مجدد کرده است. بنابراین، اینکه این کشور سامانه دفاع هوایی مرتبط با پهپاد ندارد، دوچندان تعجب‌آور است.»
در حالی‌که در هفته‌های اخیر موارد متعددی از پرواز پهپادها و جنگنده‌های روسی بر فراز کشورهای عضو ناتو گزارش شده و برخی تحلیلگران، آن را بخشی از کارزار «جنگ ترکیبی» مسکو برای فشار بر اروپا و آزمون انسجام درونی ناتو می‌دانند، سفرای انگلیس، فرانسه و آلمان اخیرا در دیداری محرمانه با مقامات روسیه، درباره هدف قراردادن جنگنده‌های روس، در صورت نقض حریم هوایی اعضای پیمان آتلانتیک شمالی هشدار دادند.
نشریه انگلیسی «اکونومیست» نیز در این باره نوشت: ناتو در نشست سال گذشته خود متعهد شده بود که از هر وجب از قلمرو متحدان در هر زمان دفاع خواهد کرد. با این حال، تحولات اخیر در آسمان اروپا نشان داده که پایبندی عملی به این وعده، دشوارتر از آن چیزی است که تصور می‌شد.
براساس این گزارش، در تاریخ ۹ سپتامبر (۱۸ شهریور)، چند فروند پهپاد روسی وارد خاک لهستان شدند. سپس در ۱۹ سپتامبر (۲۸ شهریور)، سه فروند جنگنده «میگ-۳۱» روسیه به مدت ۱۲ دقیقه وارد حریم هوایی استونی شدند. چند روز بعد نیز پرواز پهپادهای ناشناس موجب تعطیلی فرودگاه اصلی دانمارک و مشاهده آنها بر فراز اسلو، پایتخت نروژ شد.
تنش‌های میان مسکو و ناتو پس از آن شدت گرفت که دونالد توسک نخست‌وزیر لهستان ۱۹ شهریور اعلام کرد که پهپادهای متعلق به روسیه که در جریان تهاجم به اوکراین حریم هوایی لهستان را نقض کرده بودند، توسط این کشور و متحدانش در ناتو رهگیری و سرنگون شدند. دولت لهستان در همین ارتباط از متحدان خود در ناتو خواست تا ماده «۴» را فعال کنند.
مارک روته دبیرکل ناتو در ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) به دنبال درخواست ورشو مبنی بر فعال سازی ماده «۴» پیمان این ائتلاف نظامی، آغاز عملیات «نگهبان شرقی» را اعلام کرد.
کارشناسان غربی معتقدند که در شرایطی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا از اروپا فاصله گرفته و روند جنگ اوکراین در مسیر مذاکرات قرار گرفته، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه تلاش دارد با فشارهای جدید، موازنه قدرت را به سود مسکو تغییر دهد.