
لیلا پایدار- عبدالرضا فرجیراد، استاد ژئوپلیتیک و دیپلمات پیشین، در گفتوگو با خبرنگار اعتماد آنلاین، در خصوص ارزیابیاش از نشست اخیر شورای امنیت و عدم تصویب قطعنامه لغو دائمی تحریمهای سازمان علیه کشورمان خاطرنشان کرد: عدم تصویب این قطعنامه در شورای امنیت که با پیشنهاد کره جنوبی به رای گذاشته شد به معنای بازگشت قطعی تحریمها است. اما واقعیت این است که پیرو سفری که آقای پزشکیان به نیویورک با هدف حضور در نشست مجمع عمومی در سازمان ملل، انجام میدهند، همچنان فرصتهایی برای توافق وجود دارد. بر اساس گزارشهایی که منتشر شده احتملا رئیسجمهور ملاقاتهایی با رهبران اروپایی ترتیب داده است. ممکن است این ملاقاتها با سران سه کشور اروپایی انجام شود. از آنجا که در این ملاقاتها، رئیسجمهور اختیاراتی برای اخذ و ارائه امتیاز دارد، میتواند تأثیرگذار باشد.
وی ادامه داد: اما موضوع دیگری که در این میان اهمیت دارد این است که با توجه به اینکه اروپا علاقمند نیست فقط امریکا در پرونده هسته ای ایران باقی بگاند و انها کنار زده شوند، لذا اگر مکانیزم ماشه فعال شود، اروپا عملا از مسئله هستهای ایران کنار گذاشته خواهد شد و به تبع آن روسیه و چین نیز از این فرآیند خارج خواهند شد. بنابراین به نظر میرسد تروئیکای اروپایی به دنبال توافقی با ایران در قالب بده و بستان هستند تا بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه کشورمان قطعی نشود. هرچند که احتمال دستیابی به چنین توافقی زیاد بالا نیست. به این ترتیب، نمیتوان همه چیز را تمام شده دانست و هنوز فرصتهایی در نیویورک در چند روز آینده برای رسیدن به توافق و به تأخیر انداختن اجرایی شدن مکانیزم ماشه به مدت شش ماه وجود دارد. از طرفی دیگر وقوع توافق زودهنگام در این بازه زمانی کم یعنی تا 5 مهر با شرایطی که اکنون شاهد هستیم با احتمال کمی مواجه است.
وی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره محتمل شدن گزینه نظامی بعد از فعالسازی مکانیسم ماشه اظهار داشت: بعد از فعال شدن مکانیزم ماشه، باید منتظر کنش آمریکاییها در این رابطه بمانیم. اینکه آیا میخواهند وارد فاز مذاکراتی شوند یا از فعال شدن مکانیزم توسط اروپا سو استفاده کنند! طبیعی است که اگر مکانیزم ماشه فعال شود، حمله آمریکا یا اسرائیل بهویژه به تأسیسات هستهای ایران ممکن است، اما این موضوع بستگی به واکنش شورای امنیت نیز دارد، زیرا فعال شدن مکانیزم ماشه بهطور قانونی، مشروعیت به تجاوزات احتمالی میدهد. البته باید منتظر ماند تا ملاحظه کنیم روند مکانیزم ماشه به کجا ختم خواهد شد و پس از آن میتوان تحلیل کرد که احتمال حمله نظامی به چه میزان است.
فرجیراد در ادامه خاطرنشان کرد: آنچه مسلم است این است که آمریکاییها ادعا میکنند که سایتهای هستهای ایران را نابود کردهاند. اگر چنین است، باید بهانهای برای حمله جدید به دست آورند. حال نیز بهانه ادعایی آنها ممکن است این باشد که در مقطع کنونی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران حضور ندارند یا این تهران است که اجازه نمیدهد که کارشناسان نهاد پادمانی وارد کشور شوند. همچنین، ممکن است که ایران غنیسازی را افزایش دهد و این میتواند بهانهای ادعایی برای رویارویی نظامی مجدد باشد. البته که وضعیت آمریکا با اسرائیل متفاوت است. اسرائیلیها فقط به اهداف هستهای توجه ندارند و ممکن است اهداف دیگری نیز دنبال کنند. به همین دلیل، احتمال حمله اسرائیل هنوز وجود دارد و نمیتوان آن را رد کرد، اما اگر بخواهیم ادر این زمینه قطعیت بیشتری داشته باشیم باید تا تعیین تکلیف مکانیسم ماشه منتظر بمانیم.