شناسهٔ خبر: 74827504 - سرویس علمی-فناوری
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه اطلاعات | لینک خبر

صدها میلیارد ستاره مثل خورشید در یک کهکشان گردهم آمده‌اند

ابر عظیمی از گاز هیدروژن با سرعت ۷۰۰هزار مایل بر ساعت به سمت کهکشان راه شیری در حال حرکت است و در صورت رسیدن به این کهشکان می‌تواند ۲میلیارد ستاره جدید را در کهکشان راه شیری شکل دهند.

صاحب‌خبر -

ضمیمه دانش روزنامه اطلاعات نوشت: کهکشان راه شیری حدود ۱۰ میلیارد سال پیش از یک ابر عظیم گاز و غبار تشکیل یافت. در قسمت مرکزی کهکشان راه شیری هسته‌ای کروی قرار دارد که ممکن است شامل یک سیاه ‌چاله نیز باشد. 

هسته توسط دنباله‌های مارپیچی در برگرفته شده‌است که از ستاره‌ ‌های درخشان تازه شکل‌ یافته تشکیل شده‌اند. همچنین هسته و قرص کهکشان با هاله‌ای از ستاره‌ ‌هایی با طول عمر بسیار زیاد، در بر گرفته شده‌اند.

قطر تمامی کهکشان (سراسر صفحه‌ نازک) تقریباً یک صد هزار سال نوری است اما به تازگی تخمین زده شده که ممکن است کمتر از این باشد. خورشید به فاصله‌ سه ‌پنجم از مرکز به طرف لبه خارجی قرار دارد و فاصله‌اش از مرکز حدود ۳۰ هزار سال نوری است ولی ضخامت در هسته‌ مرکزی ۱۵ هزار سال نوری است. چنان که از خورشید دیده شود مرکز کهکشان درست در جهت صورت فلکی قوس قرار دارد.

تخمین زده می‌شود که حدود صدها میلیارد ستاره در کهکشان ما وجود داشته باشد و همچنین به اندازه‌ کافی گاز هست که ده‌ها میلیارد ستاره‌ دیگر شبیه به خورشید ما از آن ساخته شود. 

همچنین مقدار معینی از مواد جامد، ذرات ریز به نام غبار بین‌ستاره‌ای و میان ستارگان وجود دارد که غالباً در بخش قرص کهکشان واقع هستند که تمامی این‌ها به نوعی مه میان‌ستاره‌ای منتهی می‌شوند و در نتیجه، نور ستارگان بسیار دوردست ضعیف می‌شود یا به وسیله‌ این غبارها حبس می‌شوند. به ‌طوری که ما قادر نخواهیم بود که مرکز کهکشان را مشاهده کنیم. ولی با این حال امواج رادیویی و تابش‌های مادون قرمز می‌توانند از میان این غبارها عبور کنند و درباره‌ مرکز کهکشان اطلاعاتی به ما بدهند.

چنین به‌نظر می‌رسد که تقریباً چهار پنجم مواد درون کهکشان ما در بخش مرکزی متمرکز شده‌است و در آن‌جا به نظر می‌رسد که گاز هیدروژن بسیار ناچیز باشد. قسمت اعظم گاز هیدروژن در قرص کهکشان پیدا می‌شود؛ یعنی در جایی که جوان‌ترین ستارگان یافت می‌شوند.

ابر عظیمی از گاز هیدروژن با سرعت ۷۰۰هزار مایل بر ساعت به سمت کهکشان راه شیری در حال حرکت است و در صورت رسیدن به این کهشکان می‌تواند ۲میلیارد ستاره جدید را در کهکشان راه شیری شکل دهند.زمانی که در دهه ۱۹۶۰میلادی این ابر عظیم با نام «اسمیت»شناسایی شد، اطلاعات کافی در مورد ترکیب شیمیایی آن در دست اخترشناسان نبود تا این که با انجام مطالعات گسترده روی آن مشخص شد که محتوای آن بسیار شبیه به خورشید است.

در همین حال اخترشناسان بر این باور هستند که این ابر عظیم در حدود ۷۰میلیون سال پیش در فضا رها شده ‌است.این ابر عظیم در حدود ۳۰میلیون سال دیگر با کهکشان راه شیری برخورد خواهد کرد که در این صورت می‌تواند ستارگان بی‌شماری را شکل دهد.نکته قابل توجه این است که محققین ناسا می‌گویند این ابر عظیم می‌تواند گاز کافی برای ۲میلیارد خورشید تولید کند.

اختر شناسان برای برآورد مقدار هیدروژن موجود در این ابر عظیم از تلسکوپ هابل استفاده کرده‌اند؛ یعنی اشعه ماورا بنفش از هسته سه کهکشان فعالی که میلیاردها سال نوری در پشت این ابر عظیم قرار گرفته‌اند را برای تخمین ترکیب شیمیایی آن مورد رصد قرار داده‌اند.

ماهواره «گایا» (Gaia) ناحیه‌ای در پایین مرکز کهکشان راه شیری کشف کرد که به وسیله غبار کهکشانی پوشانده نشده است و میزان تراکم ستاره‌ای در آن بسیار بالاست.میزان تراکم ستاره‌ای در این منطقه در حدود ۴.۶ میلیون ستاره بر درجه مربع است و این به این معنی است که گایا فقط ۰.۶ درجه مربع از این فضا را رصد کرده است

ستارگان در صفحه‌ کهکشان به طور یکنواخت پراکنده نشده‌اند بلکه آن‌هادر بازوهایی اجتماع کرده‌اند که به شکل مارپیچ از مرکز به طرف بیرون کشیده شده‌اند. 

خوشه‌های کروی در مکانی هاله مانند به دور کهکشان در بالا و پایین صفحه‌ قرص پراکنده‌اند و ستارگانی که در هسته‌ مرکزی قرار دارند شبیه به ستارگانی در این خوشه‌ها هستند. بیرون از راستای راه شیری تعداد بسیار کمی ستاره کم نور وجود دارد. 

به طوری که درخشش مبهمی نیز از آن‌هاآشکار نمی‌شود. به علت آن‌که راه شیری دایره کاملی در سراسر آسمان تشکیل می‌دهد، در هر نقطه روی زمین می‌توان بخش‌هایی از آن را دید.ستارگان راه شیری ستاره‌ های فعالی هستند که از کهکشان همسایه، آندرومدا، دیده می‌شوند. انبوه‌ترین میدان ستاره‌ای در راه شیری جنوبی قرار دارد که منظر زیبایی در آسیای جنوبی و آفریقایی جنوبی به وجود می‌آورد. برای رصدکنندگان واقع در نیمکره شمالی، بهترین حالت راه شیری اواخر تابستان دیده می‌شود؛ هنگامی که صورت فلکی دجاجه را بتوان در بالای سر دید.

شاید در مرکز کهکشان ما، سیاهچاله بسیار بزرگی وجود داشته باشد که آزادانه ستارگان و سیاره‌ها را می‌بلعد و توده انبوهی از آن‌هارا در کنار هم جمع می‌کند. چرخش آرام کهکشان ما که در آن بخش‌های مرکزی پیوسته از قسمت‌های بیرونی پیشی می‌گیرند؛ به این معنی است که ستارگان نیز به طور مداوم در پهنه آسمان حرکت می‌کنند. در چند میلیون سال آینده، منظره صورت‌های فلکی در نتیجه این حرکت بی‌وقفه ستارگان تغییر حالت خواهد داد.

راه شیری بعد از کهکشان اندرومدا بزرگ‌ترین کهکشان در گروه محلی است. قطر صفحه کهکشان راه شیری حدود ۱۰۰هزار سال نوری و ضخامت این صفحه در بیشتر نقاط حدود ۱۰۰۰سال نوری است ولی در مرکز آن به ۱۲ هزار سال نوری می‌رسد.

تعداد ستارگان کهکشان راه شیری بین ۱۰۰تا ۴۰۰میلیارد تخمین زده می‌شود. در واقع شمردن ستاره ‌های یک کهکشان غیرممکن است؛ حتی در کهکشانی مانند اندرومدا که همسایه نزدیک راه شیری است، فقط تعداد کمی از ستارگان بسیار پرنور را می‌توان با تلسکوپ تشخیص داد.

دانشمندان با روش‌هایی مانند بررسی حرکت چرخشی کهکشان‌ها و همچنین طیف‌ سنجی، جرم یک کهکشان را محاسبه می‌کنند؛ سپس بر اساس آن، تعداد ستارگان کهکشان را تخمین می‌زنند.

ضمیمه دانش روزنامه اطلاعات نوشت: کهکشان راه شیری حدود ۱۰ میلیارد سال پیش از یک ابر عظیم گاز و غبار تشکیل یافت. در قسمت مرکزی کهکشان راه شیری هسته‌ای کروی قرار دارد که ممکن است شامل یک سیاه ‌چاله نیز باشد. 

هسته توسط دنباله‌های مارپیچی در برگرفته شده‌است که از ستاره‌ ‌های درخشان تازه شکل‌ یافته تشکیل شده‌اند. همچنین هسته و قرص کهکشان با هاله‌ای از ستاره‌ ‌هایی با طول عمر بسیار زیاد، در بر گرفته شده‌اند.

قطر تمامی کهکشان (سراسر صفحه‌ نازک) تقریباً یک صد هزار سال نوری است اما به تازگی تخمین زده شده که ممکن است کمتر از این باشد. خورشید به فاصله‌ سه ‌پنجم از مرکز به طرف لبه خارجی قرار دارد و فاصله‌اش از مرکز حدود ۳۰ هزار سال نوری است ولی ضخامت در هسته‌ مرکزی ۱۵ هزار سال نوری است. چنان که از خورشید دیده شود مرکز کهکشان درست در جهت صورت فلکی قوس قرار دارد.

تخمین زده می‌شود که حدود صدها میلیارد ستاره در کهکشان ما وجود داشته باشد و همچنین به اندازه‌ کافی گاز هست که ده‌ها میلیارد ستاره‌ دیگر شبیه به خورشید ما از آن ساخته شود. 

همچنین مقدار معینی از مواد جامد، ذرات ریز به نام غبار بین‌ستاره‌ای و میان ستارگان وجود دارد که غالباً در بخش قرص کهکشان واقع هستند که تمامی این‌ها به نوعی مه میان‌ستاره‌ای منتهی می‌شوند و در نتیجه، نور ستارگان بسیار دوردست ضعیف می‌شود یا به وسیله‌ این غبارها حبس می‌شوند. به ‌طوری که ما قادر نخواهیم بود که مرکز کهکشان را مشاهده کنیم. ولی با این حال امواج رادیویی و تابش‌های مادون قرمز می‌توانند از میان این غبارها عبور کنند و درباره‌ مرکز کهکشان اطلاعاتی به ما بدهند.

چنین به‌نظر می‌رسد که تقریباً چهار پنجم مواد درون کهکشان ما در بخش مرکزی متمرکز شده‌است و در آن‌جا به نظر می‌رسد که گاز هیدروژن بسیار ناچیز باشد. قسمت اعظم گاز هیدروژن در قرص کهکشان پیدا می‌شود؛ یعنی در جایی که جوان‌ترین ستارگان یافت می‌شوند.

ابر عظیمی از گاز هیدروژن با سرعت ۷۰۰هزار مایل بر ساعت به سمت کهکشان راه شیری در حال حرکت است و در صورت رسیدن به این کهشکان می‌تواند ۲میلیارد ستاره جدید را در کهکشان راه شیری شکل دهند.زمانی که در دهه ۱۹۶۰میلادی این ابر عظیم با نام «اسمیت»شناسایی شد، اطلاعات کافی در مورد ترکیب شیمیایی آن در دست اخترشناسان نبود تا این که با انجام مطالعات گسترده روی آن مشخص شد که محتوای آن بسیار شبیه به خورشید است.

در همین حال اخترشناسان بر این باور هستند که این ابر عظیم در حدود ۷۰میلیون سال پیش در فضا رها شده ‌است.این ابر عظیم در حدود ۳۰میلیون سال دیگر با کهکشان راه شیری برخورد خواهد کرد که در این صورت می‌تواند ستارگان بی‌شماری را شکل دهد.نکته قابل توجه این است که محققین ناسا می‌گویند این ابر عظیم می‌تواند گاز کافی برای ۲میلیارد خورشید تولید کند.

اختر شناسان برای برآورد مقدار هیدروژن موجود در این ابر عظیم از تلسکوپ هابل استفاده کرده‌اند؛ یعنی اشعه ماورا بنفش از هسته سه کهکشان فعالی که میلیاردها سال نوری در پشت این ابر عظیم قرار گرفته‌اند را برای تخمین ترکیب شیمیایی آن مورد رصد قرار داده‌اند.

ماهواره «گایا» (Gaia) ناحیه‌ای در پایین مرکز کهکشان راه شیری کشف کرد که به وسیله غبار کهکشانی پوشانده نشده است و میزان تراکم ستاره‌ای در آن بسیار بالاست.میزان تراکم ستاره‌ای در این منطقه در حدود ۴.۶ میلیون ستاره بر درجه مربع است و این به این معنی است که گایا فقط ۰.۶ درجه مربع از این فضا را رصد کرده است

ستارگان در صفحه‌ کهکشان به طور یکنواخت پراکنده نشده‌اند بلکه آن‌هادر بازوهایی اجتماع کرده‌اند که به شکل مارپیچ از مرکز به طرف بیرون کشیده شده‌اند. 

خوشه‌های کروی در مکانی هاله مانند به دور کهکشان در بالا و پایین صفحه‌ قرص پراکنده‌اند و ستارگانی که در هسته‌ مرکزی قرار دارند شبیه به ستارگانی در این خوشه‌ها هستند. بیرون از راستای راه شیری تعداد بسیار کمی ستاره کم نور وجود دارد. 

به طوری که درخشش مبهمی نیز از آن‌هاآشکار نمی‌شود. به علت آن‌که راه شیری دایره کاملی در سراسر آسمان تشکیل می‌دهد، در هر نقطه روی زمین می‌توان بخش‌هایی از آن را دید.ستارگان راه شیری ستاره‌ های فعالی هستند که از کهکشان همسایه، آندرومدا، دیده می‌شوند. انبوه‌ترین میدان ستاره‌ای در راه شیری جنوبی قرار دارد که منظر زیبایی در آسیای جنوبی و آفریقایی جنوبی به وجود می‌آورد. برای رصدکنندگان واقع در نیمکره شمالی، بهترین حالت راه شیری اواخر تابستان دیده می‌شود؛ هنگامی که صورت فلکی دجاجه را بتوان در بالای سر دید.

شاید در مرکز کهکشان ما، سیاهچاله بسیار بزرگی وجود داشته باشد که آزادانه ستارگان و سیاره‌ها را می‌بلعد و توده انبوهی از آن‌هارا در کنار هم جمع می‌کند. چرخش آرام کهکشان ما که در آن بخش‌های مرکزی پیوسته از قسمت‌های بیرونی پیشی می‌گیرند؛ به این معنی است که ستارگان نیز به طور مداوم در پهنه آسمان حرکت می‌کنند. در چند میلیون سال آینده، منظره صورت‌های فلکی در نتیجه این حرکت بی‌وقفه ستارگان تغییر حالت خواهد داد.

راه شیری بعد از کهکشان اندرومدا بزرگ‌ترین کهکشان در گروه محلی است. قطر صفحه کهکشان راه شیری حدود ۱۰۰هزار سال نوری و ضخامت این صفحه در بیشتر نقاط حدود ۱۰۰۰سال نوری است ولی در مرکز آن به ۱۲ هزار سال نوری می‌رسد.

تعداد ستارگان کهکشان راه شیری بین ۱۰۰تا ۴۰۰میلیارد تخمین زده می‌شود. در واقع شمردن ستاره ‌های یک کهکشان غیرممکن است؛ حتی در کهکشانی مانند اندرومدا که همسایه نزدیک راه شیری است، فقط تعداد کمی از ستارگان بسیار پرنور را می‌توان با تلسکوپ تشخیص داد.

دانشمندان با روش‌هایی مانند بررسی حرکت چرخشی کهکشان‌ها و همچنین طیف‌ سنجی، جرم یک کهکشان را محاسبه می‌کنند؛ سپس بر اساس آن، تعداد ستارگان کهکشان را تخمین می‌زنند.