به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، حجت‌الاسلام محمدباقر احسنی در نشست علنی دهمین نمایشگاه کتاب حوزه و معارف اسلامی، با بیان اینکه جستجوی حقیقت، نیاز فطری و گمشده همیشگی بشر است، اظهار کرد: دین اسلام راه‌های متعددی برای رسیدن انسان‌ها به حق ارائه کرده است و قرآن کریم، که خود سراسر حق است، هیچ باطلی را در خود نمی‌پذیرد.
وی افزود: قرآن کریم در آیات متعددی تأکید دارد که هرچه از جانب پروردگار صادر می‌شود حق است و هیچ گونه باطل و لغزشی در آن راه ندارد. از همین‌رو کتاب الهی نه تنها مصون از تحریف و باطل است، بلکه خود به عنوان معیار سنجش حق و باطل معرفی می‌شود.
حجت‌الاسلام احسنی تأکید کرد: خداوند متعال در وجود هر انسانی، فارغ از دین و آیین، زبانی مشترک به نام «فطرت» نهاده است که انسان‌ها را به حقیقت رهنمون می‌سازد.
موانع شناخت حقیقت و نقش عقل به عنوان حجت الهی
این پژوهشگر در ادامه سخنان خود با اشاره به نقش عقل به عنوان حجت الهی در کنار قرآن، بیان کرد: قرآن و عقل هر دو از جانب خداوند برای هدایت بشر قرار داده شده‌اند و هرچند عقل معصوم است، اما بهره‌گیری انسان از عقل ممکن است با خطا همراه باشد، زیرا موانع درونی همچون توهم، تخیل، جهل مرکب، شهوت و غضب می‌توانند مسیر عقلانیت را مخدوش کنند.
حجت‌الاسلام احسنی خاطرنشان کرد: قرآن کریم راهکارهایی برای رفع این موانع ارائه کرده است که مهم‌ترین آن «تزکیه نفس» است. به تصریح قرآن، تزکیه مقدّم بر تعلیم است و انسان باید دل خود را از آلودگی‌ها و تعلقات پاک کند تا بتواند از نور عقل و معارف قرآن بهره‌مند شود.
وی با اشاره به دیدگاه‌های آیت‌الله جوادی آملی اضافه کرد: بسیاری از انسان‌ها حق را می‌شناسند، اما به دلیل ضعف اراده و ناتوانی در عمل، از حرکت در مسیر حقیقت باز می‌مانند.
حقیقت مرگ و نقد تقلید کورکورانه در قرآن
این پژوهشگر حوزه با اشاره به تبیین حقیقت مرگ در قرآن اظهار داشت: برخلاف تصور رایج، قرآن مرگ را فنا و نابودی نمی‌داند، بلکه آن را «چشیده شدن» معرفی می‌کند؛ بدین معنا که انسان مرگ را از میان برمی‌دارد، نه اینکه مرگ انسان را نابود کند.
وی تأکید کرد: بر اساس آیات قرآن، مرگ پوسیدن نیست، بلکه «از پوست برآمدن» است و حقیقت انسان، که همان اندیشه، ایمان و اعتقادات اوست، فناپذیر نیست.
حجت‌الاسلام احسنی همچنین تقلید کورکورانه از گذشتگان را یکی از موانع دستیابی به حقیقت دانست و گفت: قرآن کریم به صراحت تقلید بی‌دلیل و غیرعقلانی از سنت‌های نادرست پیشینیان را نفی می‌کند و انسان‌ها را به تدبر، تفکر و پذیرش حق بر اساس برهان و دلیل فرا می‌خواند.
وی یادآور شد: آنچه در منطق و علوم عقلی نیز به عنوان «حق» مطرح است، همان چیزی است که مطابق با واقع باشد؛ و قرآن، تدبر و تزکیه را دو راهکار اصلی برای تشخیص این حق معرفی کرده است.
استاد حوزه علمیه خراسان در پایان با جمع‌بندی مباحث خود تأکید کرد: حقیقت، ثابت و تغییرناپذیر است و تنها با عقلانیت، تدبر در قرآن و تهذیب نفس می‌توان از موانع درونی و بیرونی عبور کرد و به درک واقعی از حق و باطل رسید.