شناسهٔ خبر: 74789224 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: ابنا | لینک خبر

خطبه‌های نهج‌البلاغه ۲۱/ سبک باشید تا برسید!

خطبه ۲۱ نهج‌البلاغه، نگاهی آخرتی به تلاش‌های آدمی برای رسیدن به کمال انسانی دارد که انسان باید سبک‌بار باشد تا راحت از دنیا به آخرت منتقل شود. جذابیت این کلام به‌گونه‌ای است که سید رضی(ره) آن را کلامی ژرف، با عظمت و شرافت و برترین کلام بعد از قرآن و سخنان رسول خدا(ص) معرفی کرده است.

صاحب‌خبر -

خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا: خطبه ۲۱ نهج‌البلاغه، بخشی از خطبه ۱۶۷ نقل شده از امام علی(ع) در این کتاب است. این بخش از این خطبه، آن‌چنان پرمعنا و جذاب بوده است که سید رضی، علاوه بر آوردن این بخش در خطبه‌ای جداگانه، مشتاقانه، برای این خطبه که در حدود «یک خط» نقل شده است، «چهار خط» وصف و تجلیل نوشته است. نکته‌ای که در خطبه‌های بسیار اندکی از نهج‌البلاغه دیده می‌شود. به نظر می‌رسد که جمع‌آوری شرح‌های نوشته شده از سوی سید رضی بر بخش‌هایی از سخنان امام علی(ع) در مجموعه آثار سید رضی می‌تواند کتابی ولو مختصر از شرح‌های نوشته ایشان بر این سخنان در اختیار علاقه‌مندان به سخنان امیرالمومنین(ع) قرار دهد.

در خطبه ۲۱ نهج‌البلاغه از امیرالمومنین(ع) این‌گونه نقل شده است: «فَإِنَّ الْغایَةَ أَمَامَکُمْ، وَ إِنَّ وَرَاءَکُمُ آلسَّاعَةَ تَحْدُوکُمْ. تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا، فَإِنَّمَا یُنْتَظَرُ بِأَوَّلِکُمْ آخِرُکُمْ، بی‌گمان پایان کار (رستاخیز و قیامت و بهشت و دوزخ) در برابر شماست و عوامل مرگ، پیوسته شما را به پیش می‌راند. سبک‌بار شوید تا به قافله برسید! چرا که پیشینیان را برای رسیدن بازماندگان، نگه داشته‌اند! (و همه، در یک زمان، محشور خواهید شد).»

مضمون این عبارت نیز بارها در بخش‌های مختلف نهج‌البلاغه بیان شده است که به‌عنوان نمونه می‌توان به بخشی از خطبه ۲۰۴ اشاره کرد که حضرت فرموده‌اند: «تَجَهَّزُوا ـ رَحِمَکُمُ اللهُ ـ فَقَدْ نُودِیَ فِیکُمْ بِالرَّحیلِ وَ أقِلُّوا العُرْجَةَ عَلَی الدُّنیا … فَإِنَّ أَمامَکُمْ عَقَبَةً کَئوداً وَ مَنازِلَ مَخُوفَةً مَهُولَةً؛ خدا شما را رحمت کند! آماده حرکت شوید که ندای رحیل و کوچ کردن، در میان شما داده شده است. علاقه به اقامتِ در دنیا را کم کنید… که گردنه‌های سخت و دشوار و منزلگاه‌های خوفناک در پیش دارید».

بدون شک از جملات امیرالمومنین(ع) برداشت‌های مختلفی می‌شود که همه آن‌ها می‌تواند به‌عنوان مکمل همدیگر باشند. اگرچه با عبارت‌های قبل و بعد از عبارت «تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا، سبک‌بار شوید تا برسید!» بدون شک، این عبارت درباره حیات آدمی و بی‌توجهی به دنیا است تا انسان سبک‌بال باشد و راحت‌تر به آخرت ملحق شود اما می‌توان برداشت دیگری نیز از این عبارت داشت.

امروزه در روان‌شناسی ثابت شده است که تمرکز قوای آدمی بر روی یک هدف، او را سریع و آسان‌تر به آن هدف می‌رساند اما تشتت میان تلاش‌ها و تمایل برای تنوع‌خواهی‌ها، منجر به دور شدن انسان از هدف اصلی خود می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت حضرت در این جمله می‌فرمایند که اگر چیزی را می‌خواهید، خود را از موضوعات غیرمرتبط با آن فارغ کنند، «سبک‌سازی در ذهن و زمان» راه رسیدن به هر موضوع و آرزو است و حضرت علی(ع) نیز فرموده‌اند: «تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا، سبک‌بار شوید تا برسید!»

سید علی اصغر حسینی/ ابنا

.....................

پایان پیام