صاحبخبر - به گزارش خبرنگار حوزه استان های خبرگزاری تقریب، یادداشت سعدیه آذرمینا درخصوص وحدت بدین شرح است:
مسئله وحدت اسلامی یکی از اساسیترین دغدغههای مسلمانان در طول تاریخ بوده است. اگرچه پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) اختلافاتی میان امت اسلامی پدید آمد، اما در همان حال آموزههای قرآن و سنت، همواره مسلمانان را به حفظ همبستگی و پرهیز از تفرقه دعوت کردهاند. اهل سنت و شیعه با وجود تفاوتهایی در مسائل کلامی و فقهی، در اصول بنیادی دین اسلام اشتراک کامل دارند و همین اشتراکات میتواند بنیانی برای وحدت باشد.
قرآن کریم در آیات متعددی مسلمانان را به اتحاد فراخوانده است: «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَميعًا وَلا تَفَرَّقوا» (آل عمران، ۱۰۳)؛ یعنی همگی به ریسمان خدا چنگ بزنید و پراکنده نشوید. مفسران شیعه و سنی در تفسیر این آیه متفقاند که ریسمان خدا همان قرآن و هدایت الهی است. بنابراین، محور اصلی وحدت، بازگشت به قرآن و سنت پیامبر است.
از دیدگاه اهل سنت، وحدت امت اسلامی لازمه تحقق قدرت و عزت مسلمانان است. بسیاری از علمای اهل سنت مانند امام شافعی، ابوحنیفه و حتی اندیشمندان معاصر چون شیخ محمود شلتوت (رئیس سابق الازهر) تأکید کردهاند که اختلاف در فروع فقهی نباید سبب دشمنی و جدایی شود.
از دیدگاه شیعه نیز، وحدت امت اسلامی یک اصل اساسی است. بزرگان شیعه مانند علامه طباطبایی، امام خمینی (ره) و آیتالله سیستانی همواره بر ضرورت پرهیز از نزاعهای فرقهای و تمرکز بر مشترکات تأکید کردهاند. در نگاه شیعه، اصل ولایت و محبت اهلبیت (ع) منافاتی با همزیستی مسالمتآمیز با برادران اهل سنت ندارد. امام خمینی(ره) بارها بیان کردند که اختلافات میان شیعه و سنی ساخته و پرداخته استعمارگران است و اگر مسلمانان به قرآن بازگردند، دشمنان هیچ فرصتی برای نفوذ نخواهند داشت.
از منظر تاریخی، هرگاه مسلمانان بر محور مشترکات خود متحد شدهاند، توانستهاند در برابر دشمنان ایستادگی کنند. در صدر اسلام، فتوحات بزرگ در سایه همین همبستگی رخ داد. در قرون بعد نیز، هر زمان که شیعه و سنی در کنار هم قرار گرفتند، تمدن اسلامی شکوفا شد. در مقابل، تفرقه و نزاعهای مذهبی سبب ضعف و تسلط بیگانگان بر سرزمینهای اسلامی شد.
امروزه شرایط جهان اسلام بیش از هر زمان دیگری نیازمند وحدت است. استعمار نوین، رسانههای مغرض و جریانهای تکفیری تلاش میکنند با دامن زدن به اختلافات، مسلمانان را درگیر جنگهای داخلی کنند. در چنین فضایی، توجه به اندیشههای وحدتگرای علمای شیعه و سنی اهمیت دوچندان پیدا میکند.
از دیدگاه هر دو مذهب، اصول اعتقادی مانند توحید، نبوت، قرآن، قبلهی واحد، نماز، روزه، حج و جهاد، مشترک است. تفاوتها بیشتر در حوزه فقهی یا تاریخی است. این تفاوتها میتواند مانند مذاهب مختلف در اهل سنت (حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی) پذیرفته شود و به جای منبع دشمنی، زمینهای برای غنای علمی و فقهی باشد.
راهکارهای عملی برای تقویت وحدت نیز از نگاه علمای دو مذهب روشن است:
1. گفتوگوی علمی و محترمانه: برگزاری کنفرانسها و نشستهای مشترک میان علمای شیعه و سنی میتواند سوءتفاهمها را رفع کند.
2. پرهیز از توهین به مقدسات یکدیگر: احترام متقابل به باورها، یکی از پایههای اصلی وحدت است.
3. تمرکز بر دشمن مشترک: مسلمانان باید انرژی خود را صرف مقابله با استعمار و ظلم جهانی کنند، نه نزاع داخلی.
4. تقویت رسانههای وحدتگرا: رسانههای اسلامی باید به جای دامن زدن به اختلاف، فرهنگ برادری و همزیستی را ترویج دهند.
5. عمل به قرآن و سنت: بازگشت واقعی به آموزههای پیامبر (ص) بهترین تضمین برای اتحاد امت است.
وحدت به معنای یکسانسازی و نادیده گرفتن تفاوتها نیست؛ بلکه به معنای احترام به تنوع در چارچوب اسلام و همکاری برای رسیدن به اهداف بزرگتر است. همانگونه که بدن انسان از اعضای مختلف تشکیل شده ولی همه برای حیات واحد تلاش میکنند، امت اسلامی نیز با مذاهب گوناگون میتواند پیکرهای زنده و پویا بسازد.
در نهایت میتوان گفت، وحدت اسلامی از نگاه اهل سنت و شیعه یک ضرورت الهی و انسانی است. این وحدت نه تنها به نفع مسلمانان، بلکه به سود کل بشریت است، زیرا اسلام دینی است که پیامش صلح، عدالت و کرامت انسانی است. اگر مسلمانان از اختلافات فرعی فراتر روند و بر اصول مشترک تأکید کنند، میتوانند الگویی برای همزیستی و عدالت جهانی ارائه دهند.
انتهای پیام/∎