
لیلا پایدار- جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفتوگو با اعتمادآنلاین در واکنش به ادعای اخیر شورای همکاری خلیج فارس مبنی بر مالکیت امارات بر جزایر سهگانه ایرانی، اظهار داشت: این مسئله، بیش از آنکه ریشه در واقعیتهای میدانی یا تغییرات ژئوپلیتیکی منطقه داشته باشد، ناشی از نوعی سهلانگاری مزمن در دستگاههای سیاسی این کشورهاست. متأسفانه، آنها از سال ۱۳۶۶ تاکنون، بدون بازنگری یا اصلاح محتوایی، همان متنهای قدیمی را پس از هر اجلاس خود تکرار میکنند. این رویه، نه از سر اهمیت استراتژیک موضوع برای دولتهای عربی، بلکه ناشی از نداشتن اراده و شهامت لازم برای بهروزرسانی واقعیات است.
وی افزود: از دهه ۶۰ شمسی تا امروز یعنی حدود ۴ دهه این ادعا در قالب بند ثابتی در بیانیههای شورای همکاری آمده و بهرغم تغییر شرایط منطقه و تحولات بسیار، تغییری در این بخش از متن ندادهاند. این مسئله در واقع ریشه در سیاستهای القایی قدرتهای غربی دارد؛ جریانی که در همان سالهای نخست انقلاب اسلامی تلاش کرد با ایجاد یک مناقشه تصنعی بر سر مالکیت جزایر، فضای فشار و اختلاف بین ایران و کشورهای عربی خلیج فارس را تقویت کند.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: این قطعنامهها و بیانیهها، بیشتر از آنکه سندی برای پیگیری حقوقی یا استراتژیک باشند، ابزاری سیاسی هستند که در مواقع خاص بسته به شرایط منطقه و رسانهای پررنگتر یا کمرنگتر میشوند. رسانههای عربی وابسته به برخی دولتها نیز متناسب با دستور کار روز، این ادعاها را برجسته یا کماهمیت جلوه میدهند. اما واقعیت این است که تکرار این ادعاها، بیشتر از آنکه از اهمیت موضوع ناشی شود، ناشی از ضعف و اهمال دستگاههای تصمیمساز در آن کشورهاست.
قنادباشی در پاسخ به این پرسش که چرا این ادعا هر از چندگاهی مطرح میشود و چه اهمیتی برای کشورهای عربی دارد، گفت: واقعیت این است که این جزایر از نظر استراتژیک، برای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس چندان اهمیتی ندارد. این مسئله، عمدتاً در چارچوب راهبرد غربیها برای فشار بر ایران مطرح میشود و از سوی برخی عناصر وابسته در دولتهای منطقه پیگیری میگردد. کشورهای یادشده در برابر ایران از نظر عمق استراتژیک و توان نظامی بسیار آسیبپذیر هستند و وقوع هرگونه درگیری یا حتی تنش سیاسی، میتواند بهشدت بر امنیت اقتصادی، گردشگری و سرمایهگذاری آنها تأثیر منفی بگذارد.»
وی تأکید کرد: حتی اگر در یک سناریوی غیرواقعی، این جزایر به کنترل آنها درآید، باز هم ایجاد مناقشه بر سر آن تبعات منفی بیشتری خواهد داشت تا دستاورد. تنش بر سر این موضوع میتواند موجب فرار سرمایه، کاهش شدید گردشگری، بیثباتی در مبادلات تجاری و ترس سرمایهگذاران خارجی شود. به همین دلیل، ایجاد بحران بر سر جزایر سهگانه، نهتنها در راستای منافع ملی کشورهای عربی نیست، بلکه عملاً به ضرر آنها تمام خواهد شد.
این کارشناس در پایان با اشاره به اهداف اصلی این سیاستها گفت: در واقع، مسئله اصلی، خود این جزایر نیست؛ بلکه استفاده از آنها بهعنوان ابزاری برای فشار سیاسی بر جمهوری اسلامی ایران است. غربیها امروز درگیر یک جنگ ترکیبی تمامعیار علیه ایران هستند؛ جنگی که ابعاد اقتصادی، امنیتی، رسانهای و روانی دارد. استفاده از ادعای تکراری مالکیت بر جزایر، یکی از ابزارهای این جنگ است که متأسفانه برخی دولتهای منطقه، آگاهانه یا ناآگاهانه، در اجرای آن نقش بازی میکنند.