جهان صنعت نیوز، در حالی که سومین دور مذاکرات میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین در حال برگزاری است، منابع خبری از تصمیم‌گیری‌های اولیه برای آغاز گفت‌وگوی مستقیم ایران و آمریکا خبر می‌دهند؛ تحولی مهم که می‌تواند بر مسیر آینده پرونده هسته‌ای ایران و تعامل با غرب تأثیرگذار باشد.
طبق گزارش روزنامه فرهیختگان، مذاکرات ایران و آژانس در قالب مدلی جدید دنبال می‌شود که شامل تعیین ملیت بازرسان، تعداد آن‌ها و سطح دسترسی‌ها است. پس از مصوبه مجلس برای کاهش همکاری با آژانس، حالا تهران در حال مذاکره برای تدوین شیوه‌نامه‌ای جدید مطابق با شرایط پسا‌حمله به تاسیسات هسته‌ای است.
رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس، نیز هدف مذاکرات را تنظیم مجدد تعهدات پادمانی عنوان کرده است، در حالی که عباس عراقچی از نزدیک‌شدن به توافق خبر داده و ابراز امیدواری کرده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار بازگشت بازرسی‌ها بدون هیچ محدودیتی و دسترسی کامل به تمام سایت‌هاست، اما ایران بر شروطی مانند محدودیت در تعداد بازرسان، نظارت کنترل‌شده و تعیین ملیت خاص برای بازرسان تأکید دارد.
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، فضای مذاکرات را نه چندان مثبت توصیف کرده و از پیشرفت‌هایی جزئی خبر داده است.
فرهیختگان در گزارش خود نوشته است که همکاری مجدد ایران با آژانس یکی از شروط اروپا برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه است. این شرط در کنار شروط دیگر، از جمله آغاز گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا و مذاکره درباره توان موشکی ایران مطرح شده است.
بر اساس این گزارش، تصمیم‌گیری‌هایی برای شروع گفت‌وگو با آمریکا نیز انجام شده تا همزمان با آغاز مذاکرات، درخواست تعویق اجرای مکانیسم ماشه نیز مطرح شود.
همزمان با نزدیک‌شدن به توافق، برخی نگرانی‌ها نیز مطرح شده است. فرهیختگان هشدار داده که بازگشت بازرسان به مناطق تخریب‌شده می‌تواند به درز اطلاعات حساس تاسیسات هسته‌ای ایران منجر شود؛ موضوعی که پیش از این نیز بارها مطرح بوده و نیازمند تعیین چارچوب‌های شفاف و دقیق برای همکاری است.
در حالی که مذاکرات برای دستیابی به مدالیته جدید همچنان ادامه دارد، پرسش‌های جدی درباره توازن میان منافع ملی و هزینه‌های همکاری با آژانس و غرب بدون پاسخ مانده است. روشن نیست که همکاری مجدد تا چه حد می‌تواند موانع سیاسی و اقتصادی ایران را کاهش دهد یا صرفاً فشارها را به شکلی دیگر بازتولید خواهد کرد.
∎