به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ خشکسالی شدید در دریاچه «قرعون» لبنان که طی یک سال ۶۰ درصد از ذخایر آبی خود را از دست داده، تصویری فاجعه‌بار از بحرانی ترسناک در این کشور ترسیم می‌کند؛ بحرانی که از سال ۱۹۳۲ تاکنون بی‌سابقه بوده است. این کاهش شدید سطح آب، تنها یک بحران آبی برای لبنان نیست، بلکه به بحرانی حیاتی، زیست‌محیطی و برق‌آبی تبدیل شده است.
براساس گزارش روزنامه «الاخبار» لبنان، خطر اصلی نه فقط در خشکسالی، بلکه در نبود سیاست‌های روشن در حوزه آب و کشاورزی در کشور لبنان، نهفته است، سیاست‌هایی که شامل مدیریت سدها، حوضچه‌های ذخیره آب و مکانیزم‌های صرفه‌جویی می‌شود. پیامد این فقدان، بحرانی فراگیر در کشور لبنان است که شامل کاهش تولید کشاورزی، توقف تولید برق از ماه آگوست گذشته، خودداری کشاورزان از کشت زمین‌ها به‌دلیل کمبود آب در چاه‌های ارتوازی، و افزایش آلودگی در منابع باقی‌مانده آب‌های سطحی و زیرزمینی است.
«سامی علویه» مدیرکل مؤسسه ملی آب لیطانی، تأکید می‌کند که بحران فعلی نه موقتی، بلکه ساختاری است؛ چرا که میزان بارندگی در لبنان به کمتر از ۴۰ درصد میانگین سالانه رسیده است. او هشدار می‌دهد که لبنان وارد مرحله‌ای جدید با عنوان خشکسالی اقلیمی همراه با سوء مدیریت شده است. وی همچنین بر ضرورت فوری تصفیه فاضلاب‌ها در لبنان تأکید می‌کند و هشدار می‌دهد که دریاچه قرعون ممکن است از منبع حیات به کانون بحران ملی تبدیل شود.
آمارها عمق بحران را نشان می‌دهند و براساس این آمارها تا ۲۲ آگوست ۲۰۲۵، میزان بارندگی در شهرهای اصلی لبنان کمتر از ۴۰ درصد میانگین سالانه بوده است. این وضعیت نشان‌دهنده فصلی خشک و بی‌سابقه در لبنان در دهه‌های اخیر است و دولت این کشور، کشاورزان و مردم لبنان را در برابر چالشی جدی قرار داده که نیازمند اقدامات فوری برای کاهش خسارات است.
مقایسه سطح آب دریاچه قرعون در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ نیز تصویر نگران‌کننده‌ای ارائه می‌دهد. در ۲۲ آگوست ۲۰۲۴، سطح آب دریاچه ۸۴۹.۵۱ متر بالاتر از سطح دریا با ذخیره‌ای معادل ۱۳۳.۰۹۲ میلیون متر مکعب و تولید برق‌آبی ۸.۴۶ متر مکعب در ثانیه در نیروگاه عبدالعال بوده است. اما در ۲۲ آگوست ۲۰۲۵، سطح آب به ۸۳۸.۰۶ متر کاهش یافت—بیش از ۱۱.۴ متر افت—و ذخیره آب به ۵۳.۳۱۲ میلیون متر مکعب رسید که به معنای کاهش ۶۰ درصدی بود و تولید برق‌آبی در نیروگاه عبدالعال نیز به‌طور کامل متوقف شد.
این آمارها نشان‌دهنده فروپاشی توان دریاچه قرعون لبنان در تأمین آب کشاورزی، تولید برق و تضمین امنیت آبی هستند. علویه هشدار می‌دهد که اتکای بیش‌ازحد به چاه‌های زیرزمینی، موجب تخلیه منابع، شوری خاک و بحران‌های زیست‌محیطی و کشاورزی عمیق‌تر خواهد شد.
از سوی دیگر، «ابراهیم الترشیشی» رئیس اتحادیه ملی کشاورزان لبنان، می‌گوید که ۷۰ درصد از کشاورزان سیب‌زمینی این کشور از کشت زمین‌های خود صرف‌نظر کرده‌اند؛ به‌طوری‌که بهره‌برداری از زمین‌ها برای کاشت سیب‌زمینی در لبنان تنها ۳۰ درصد نسبت به سال گذشته بوده است.
به گفته الترشیشی، زمین‌های کشاورزی در مناطق بقاع میانی و شمالی امسال استراحت خواهند کرد، چرا که محصولات سیب‌زمینی، انگور و گندم به‌دلیل نبود آب سطحی و خشکسالی شدید آسیب دیده‌اند.
ده‌ها کشاورز در دشت بقاع لبنان، نتوانسته‌اند زمین‌های خود را آبیاری کنند که این امر بر کیفیت و حجم تولید کشاورزی در این منطقه تأثیر منفی گذاشته است. تا امروز، بیش از ۱۰۰ هزار تن از محصولات کشاورزان دشت بقاع در سردخانه‌ها انباشته شده‌اند، به‌ویژه با کاهش قیمت جهانی سیب‌زمینی در سال جاری که انگیزه‌ای برای گسترش کشت باقی نمی‌گذارد. کمبود بارندگی، خشکی چاه‌ها و چشمه‌ها نیز هزینه استخراج آب برای آبیاری را بسیار بالا برده و بهره‌وری محصولات را کاهش داده است.
در منطقه جنوب لبنان نیز، توان آبیاری مرکبات و موز از طریق کانال قاسمیه–رأس‌العین کاهش یافته است. «علی فاضل» از کشاورزان این منطقه هشدار می‌دهد که ماه‌های سپتامبر و اکتبر با خشکی شدید چاه‌های ارتوازی همراه خواهند بود. او یادآور می‌شود که فصل آبیاری این محصولات از ژوئن آغاز و تا اکتبر ادامه دارد که دقیقاً در اوج خشکسالی فعلی است.
پروفسور «ناجی کعدی» پژوهشگر و استاد هیدروژئولوژی نسبت به کاهش شدید منابع آب زیرزمینی در منطقه دشت بقاع لبنان هشدار می‌دهد. او می‌گوید که ۶۰درصد از چاه‌های جدید کشاورزی در این منطقه، خشک شده‌اند، و چاه‌های قدیمی‌تر با افت ۸۰٪ سطح آب مواجه‌اند؛ در برخی موارد تنها ۱۰ درصد از آب باقی مانده است.
کعدی خاطرنشان می‌کند که یک سال پرباران می‌تواند بخشی از خسارات را جبران کند، اما خطر اصلی در احتمال وقوع سالی خشک‌تر مانند آنچه در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ رخ داد، نهفته است. با این تفاوت که خشکسالی امسال به‌دلیل تغییرات اقلیمی شدیدتر است. اگر این وضعیت در سال‌های آینده با افزایش جمعیت و تشدید اثرات منفی بر محیط زیست و کشاورزی تکرار شود، بحران به سطحی بسیار خطرناک خواهد رسید.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸