مسئله قدرت مطلق خدا

اگر خدا قدرت مطلق است ، آیا خدا می‌تواند:

.

هزاران موجود مثل خودش خلق کند؟

موجودی قوی تر از خودش خلق کند؟

خودش را نابود کند؟

من را خدا کند؟

آیا خدا می‌تواند دو دو تا را پنج‌تا (۲ × ۲ = ۵) کند؟

یک مربع، دایرهٔ بکشد ؟

همهٔ دنیا را در یک تخم مرغ قرار دهد، بدون بزرگ کردن تخم مرغ یا کوچک کردن دنیا؟

ایا خدا می تواند ، نتواند ؟

.

این سوال یکی از پر تکرار ترین سوالات بین عوام است در عین حال جوابش در فلسفه بسیار ساده است (نه برای شخصی که فلسفه نخوانده !) در حقیقت کسانی مثل راسل و هیوم هرگز از چنین چیزی برای ضربه زدن به خدا استفاده نکردند . هیچ فیلسوف بزرگی این موضوع را سوال نکرده (مثل شر که اپیکور آن را مطرح کرد) ، در واقع این سوال حاصل ، پرسش گری منطقی ذهن مردم است نه برهانی توسط فلاسفه برای مبارزه با وجود خدا .

جواب کوتاه سوال این است

« ناتوانی در انجام امور محال، نقص در قدرت نیست، بلکه تأییدی بر معنای صحیحِ قدرت مطلق است.»

 

 

 

بررسی کامل و منطقی الوین پلانتینگا به بررسی منطقی این مسئله پرداخته است

 

تقریر

1. اگر خدا قادر مطلق است

2. چرا نمی تواند محال هارا انجام دهد؟

3. پس قدرت مطلق نیست .و خدای قادر مطلق نداریم.

.

اشکالات

1_فرض باطل 1️

تعریف اشتباه قدرت مطلق: 

قدرت مطلق یعنی انجام هر کار ممکن و قابل انجام ، (نه انجام هر کار ناممکن و متناقض) !

2_فرض باطل 2 ️

تاثیر انجام ندادن محال بر قدرت :

محالات در دایرهٔ قدرت داشتن و نداشتن قرار نمی گیرند و انجام دادن یا ندادن شون به کامل یا محدود بودن قدرت ربطی ندارد ،مثل کسی که جواب تمام سوالات ریاضی را می داند

 اما نمی تواند 2+۲=۵ کند ، ایا قدرت مطلق حل سوالات ریاضی او نفی می شود ؟ خیر

 این به قدرت او در علم ریاضی ضربه ای نمی زند 

3_نتیجه باطل : ️

اینکه چون محال را انجام نمی دهد قدرت مطلق نیست حاصل تعریف اشتباه از قدرت مطلق است ، اگر موجودی کار ممکنی را نتواند انجام دهد قادر مطلق نیست ، اگر هر کار ممکنی را بتواند انجام‌ دهد قادر مطلق است. پس ربطی به قدرت مطلق ندارد 

«پس، ناتوانی در انجام امور محال، نقص در قدرت نیست، بلکه تأییدی بر معنای صحیحِ قدرت مطلق است.»

.

.

.

بررسی منطقی :1 ️

خدا رو بزارید کنار 

این N رو فرض کنید 

M یعنی بالاترین قدرت ممکن (قدرت مطلق =بیشترین حد قدرت)

.

حالا M رو به N بدید 

الان N تیدبل شد به چیزی که بالاترین حد قدرت رو داره (قدرت مطلق )

حالا اگه بهش ما بگن این N که بالاترین حد قدرت رو داره 

ایا میتونه 2+۲=۵ کنه ؟ آیا میتونه مربعی بکشه که دایرهٔ باشه؟ خب پاسخ شما چیه ، نه 

جون این N بالاترین قدرت ممکن رو داره ، این کار ها محاله ، اینکه اون N نمیتونه 2+۲=5 کنه به معنی اینه که این کار ناممکنه

نه اینکه اون N بیشترین حد قدرت رو دارا نیست . چرا اون N بیشترین حد قدرت (انجام هر کار ممکنی ) رو قادر هست و اینکه 2+۲=۵ نمیکنه ، هیچ تاثیری در اینکه N بالاترین حد قدرت رو داره، نمیزاره 

هر آدم عاقلی میگه، بله شما اگه بیشترین قدرت ممکن رو به N بدید هم نمیتونه 2+۲=۵ کنه چون اون کار محاله و به قدرت داشتن و نداشتن ربطی نداره

.

بعضی وقتا اسامی با ذهن آدم بازی میکنن ، مثلا وقتی اسم خدا میاد جای N و همین جواب رو میدیم بازم مغز مون نمیتونه تحلیل کنه و میگیم خب اون خداست ! 

درحالیکه اینجا N هیچ فرقی نداره با خدا به هر دو بالاترین حد قدرت (قدرت مطلق ) رو دادیم . پس نتیجه اینکه تعریف قدرت مطلق اینه که فرد بتونه هر کار ممکن و قابل انجامی رو انجام بده 

هر کاری که تناقض داشته باشه ، محال هست و ربطی به داشتن یا نداشتن قدرت نداره ، فقط محال بودن اون کار رو نشون میده 

.

.

بررسی منطقی 2 ️

مثال دیگر

N+M = بالاترین حد قدرت (قدرت مطلق )

ایا N می تواند کیهان را در یک تخم مرغ قرار دهد ؟

بله 

می تواند تخم مرغ را آنقدر بزرگ کند یا کیهان را آنقدر کوچیک که این کار شدنی شود و این معجزه دا به علت داشتن قدرت مطلق انجام دهد

اما اگر بگید بدون تغییر اندازه N این کار را کند ، خب این ناممکن است یعنی متناقض است و محال است اینکه N نتواند این کار را کند به داشتن بالاترین حد قدرت (قدرت مطلقش ) ربطی ندارد . 

.

.

بررسی منطقی 3 ️

مثال دیگر 

N+M = بالاترین حد قدرت (قدرت مطلق )

ایا N می تواند ، موجودی قوی تر از خودش خلق کند؟

تناقض !

 N بالاترین حد قدرت است .

چیزی بالاتر از حد قدرت او نداریم ، اگر باشد یعنی او قدرت مطلق نیست ، ولی این سوال رو برای این می‌پرسید که انجام دهد و . اثبات کند قدرت مطلق است !

نمی شود در عین حال هم

N بالاترین حد قدرت باشد 

N بالاترین حد قدرت نباشد 

در هر شرایط یکی از این دو ممکن است . در عین حال هر دو باهم محال است .

پس اگر N بالاترین حد قدرت شد ، اینکه موجودی قوی تر از خود خلق کند یعنی تناقض و محال عقلی مثل ۲+۲=۵ اینکه نمی تواند اینگار را کند یعنی آن کار ناممکن است 

ناممکن بودن کار به قدرت مطلق بودن و داشتن بیشترین حد قدرت N ضربه ای نمی زند ، چون او بالاترین حد قدرت است ، وجود قدرتی از او بالاتر محال است . 

. 

.

بررسی منطقی 4 ️

N+M = بالاترین حد قدرت (قدرت مطلق )

ایا N می تواند موجودی مثل خدا خلق کند ؟ یعنی دو خدا داشته باشیم یا من را خدا کند که دو خدا داشته باشیم ؟

اگر موجودی خدا باشد باید تمام ویژگی های خدا بودن را داشته باشد 

اگر هیچ تفاوتی بین دو «چیز» نباشد — نه در ماهیت، نه در ویژگی‌ها، نه در مکان و زمان — آن‌ها را «دو» نمی‌دانیم، بلکه همان یک موجود به حساب می‌آید.

 دو واجب‌الوجود داشته باشیم، باید ویژگی‌ای باشد که آن‌ها را از هم متمایز کند.

این تمایز یا به ذات برمی‌گردد یا به عرض.

اگر به ذات برگردد، یعنی یکی چیزی دارد که دیگری ندارد ⇒ پس دیگری فاقد کمالی است ⇒ دیگر واجب‌الوجودِ مطلق نیست.

اگر به عرض برگردد، عرض نیازمند علت است ⇒ پس ترکیب پیدا می‌کند ⇒ واجب‌الوجود ترکیب‌پذیر نیست ⇒ پس تناقض.

نتیجه: دو واجب‌الوجود «بدون تفاوت» محال است. و حتی دو واجب‌الوجود «با تفاوت» هم ممکن نیست، چون یا نقص پیش می‌آید یا نیاز به علت. در نتیجه اینکه نمی شود خدای دومی باشد ربطی به اینکه خدا یا N بالاترین حد قدرت را دارند ندارد ، چون کار محال ذاتی است و ربطی به قدرت داشتن یا نداشتن ندارد 

نکته دیگر 

چیزی که خلق شود نمی تواند خدا باشد ، چیزی که خدا باشد نمی تواند خلق شده باشد . 

چیزی که بی نیاز است نمی تواند خلق شده باشد ، چیزی که نیازمند است نمی تواند خدا باشد .

پس این کار محال است ، و ربطی به قدرت مطلق بودند N ندارد .

.

.

بررسی منطقی 5️

ایا خدا می تواند خودش را نابود کند ؟

وجودی که درونش نابودی داشته باشه دارای ضعفه و قدرت مطلق نیست درحالیکه خدا باید قدرت مطلق باشد 

وجودی که خداست نمی تونه نابود بشه 

اینکه هم

خدا باشی

هم نابود شدنی باشه 

مثل اینه که ۲+۲=۵ کنی درحالیکه جواب همه سوالات ریاضی را بدانی

اینجا هم این محال است و به داشتن بالاترین حد قدرت هیچ ربطی ندارد

.

.

بررسی منطقی 6️

مثال دیگر

ایا N می تواند یک مربع دایرهٔ بکشد ؟

N کی تواند دایرهٔ ای بکشد که از نظر ویژگی (مثلا بزرگی و..) خاص و معجزه وار باشد یا برعکس چون قدرت مطلق است و هر کار ممکنی حتی اگر معجزه باشد انجام می دهد.

اما می‌خواهید N مربعی بکشید که دایرهٔ باشد !

مربع اگر ضلع نداشته باشد مربع نیست

دایرهٔ اگر ضلع داشته باشد دایرهٔ نیست 

پس اینکه چیزی بکشید که همزمان مربع و دایرهٔ باشد، محال است . و خود متناقض .

اینکه این کار محال و متناقض است به اینکه N بالاترین حد قدرت را دارد هیچ ارتباطی ندارد 

او هم بالاترین حد قدرت را دارد (هر کار ممکنی را انجام میدهد)

هم کشیدن مربع و دایرهٔ محال است 

و این دو جمله باهم تناقضی ندارند .

.

.

مسئله ️

N اینجا بالاترین حد قدرت است می تواند کاری کند که

خدا نتواند ؟ ️

مثلا سنگی خلق کند که نتواند آن را بلند کند؟

خیر 

زیرا خدا یعنی داشتن بالاترین حد قدرت 

همزمان هم بالاترین حد توانستن و نتوانستن کاری که انجامش ممکن است محال است و ربطی به قدرت مطلق ندارد 

پس خدا نمی تواند کع نتواند زیرا همیشه باید بتواند چون قادر مطلق است 

اینکه خدا که قادر مطلق است نتواند کار ممکنی را انجام دهد محال است . پس ربطی به قدرت مطلق و بالاترین حد قدرت را داشتن ندارد .

.

.

تشبیه آخر ️

کسی که جواب همه سوالات ریاضی را می داند : ایا اینکه 2+۲=۵ نمی تواند کند به علم مطلق ریاضی او ضربه می زند؟ خیر ، نشان می‌دهد آن کار محال است .

و ربطی به قدرت مطلق ندارد 

ایا هر سوالی جواب آری یا نه دارد ؟

مثلا شخصی از ما می‌پرسید زمان بارداری مرد 9 ماه است یا 10 ماه ما نمی گوییم جواب 9 ماه است یا 10 ماه بلکه می گوییم مرد اصلا باردار نمی شود.

در اینجا وقتی می‌پرسیم ایا N می تواند کاری محال انجام دهد : کار محال اصلا در دایرهٔ توانایی داشتن یا نداشتن قرار نمی گیرد که بگوییم می‌شود یا نمی شود ، بلکه خود محال است. و تاثیری بر قدرت مطلق ندارد  

.

 

نتیجه
پس N قدرت مطلق داشتن توانایی انجام کار های ممکن را در بالاترین حد دارد ، و ناتوانی در انجام محال به قدرت داشتن یا نداشتنش ربطی ندارد .

قدرت مطلق به معنای توانایی انجام هر کاری نیست، بلکه توانایی انجام هر کار ممکن است.

امور محال ذاتی (مثل «دایره مربعی» یا «۲×۲=۵») کاری نیستند که «قدرت» بخواهد، چون از اول واقعیت‌پذیر نیستند

 

 

«پس، ناتوانی در انجام امور محال، نقص در قدرت نیست، بلکه تأییدی بر معنای صحیحِ قدرت مطلق است.»

 

 

 

 

پایان.