به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی، نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی ، امروز دوشنبه ۱۰ شهریورماه در مراسم عزاداری شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) که در رواق امام خمینی(ره) حرم مطهر رضوی و با حضور زائران و مجاوران برگزار شد، با اشاره به جایگاه ویژه امام یازدهم در سلسله امامت گفت: وجود مقدس امام عسکری (علیه‌السلام) در میان همه ائمه اطهار (علیهم‌السلام) از ویژگی خاصی برخوردار بودند که این خصوصیت در جریان امامت ایشان به‌طور منحصر تحقق یافت.
وی در این باره گفت: آن خصوصیت، اتصال دوران حضور امامت به دوران غیبت بود. امام عسکری (علیه‌السلام) افزون بر تمام وظایفی که ائمه پیشین بر عهده داشتند، وظیفه خطیر آماده‌سازی شیعیان برای ورود به دوران غیبت را نیز بر عهده گرفتند.
امام جمعه مشهد افزود: استکبارستیزی و مبارزه با جریانات انحرافی خلافت، رسالت همیشگی امامان معصوم بود. امام حسن عسکری (علیه‌السلام) این وظیفه را در شرایط سخت خفقان و اختناق سیاسی عباسیان به انجام رساندند و در عین حال مأموریت تاریخی و بی‌بدیل خود را در زمینه آماده‌سازی جامعه شیعی برای دوران غیبت ایفا کردند.
وی ادامه داد: تا پیش از دوران غیبت، مرجعیت شیعیان در تمام ابعاد زندگی به مقام عصمت و ولایت امامان معصوم بازمی‌گشت؛ در مسائل شرعی و احکام دینی و در حوادث سیاسی و اجتماعی، شیعیان مستقیماً به امام معصوم مراجعه می‌کردند و از هدایت ایشان بهره‌مند می‌شدند. حضور امام معصوم، حجت الهی و مرجعیت مطلق در همه عرصه‌ها بود.
مرجعیت فقاهت در دوران غیبت
آیت‌الله علم‌الهدی با اشاره به تغییر شرایط در دوران غیبت خاطرنشان کرد: در زمان غیبت، شیعه از مرجعیت عصمت محروم است و این مرجعیت به عرصه فقاهت منتقل می‌شود. در چنین شرایطی، مجتهد جامع‌الشرایط با استنباط از احادیث و روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام احکام شرعی را استخراج کرده و در اختیار شیعیان قرار می‌دهد. البته در عرصه سیاست و مسائل اجتماعی، مرجعیت فقاهت همان قطعیت مرجعیت معصوم را ندارد و همین امر نشان‌دهنده دشواری دوران غیبت برای جامعه شیعی است.
وی تأکید کرد: شیعیان تا پیش از امام عسکری (علیه‌السلام) همواره با امام معصوم در ارتباط بودند و همه نیازهای دینی و اجتماعی خود را از زبان ایشان دریافت می‌کردند. انتقال چنین جامعه‌ای به شرایطی که باید بدون حضور امام معصوم و تنها با هدایت فقها زندگی دینی خود را سامان دهند، رسالتی خطیر بود که تنها بر عهده امام حسن عسکری (علیه‌السلام) قرار داشت.
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی گفت: در مدت کوتاه شش ساله امامت، امام حسن عسکری (علیه‌السلام) علاوه بر تحمل فشارها و محدودیت‌های عباسیان، وظیفه تاریخی و سرنوشت‌ساز آماده‌سازی شیعه برای دوران غیبت را بر دوش کشیدند. این مأموریت سنگین، بزرگ‌ترین جلوه نقش امام یازدهم در استمرار خط هدایت اهل‌بیت علیهم‌السلام و بقای مکتب تشیع در تاریخ اسلام بود.
وی در ادامه به نقش بی‌بدیل امام یازدهم در آماده‌سازی جامعه شیعی برای دوران غیبت اشاره کرد و گفت: انتقال شیعه از دوران حضور امام معصوم به دوران غیبت بسیار سنگین و دشوار بود و امام عسکری (علیه‌السلام) با تلاش‌های فراوان این نقطه اتصال تاریخی را محقق کردند.
آیت‌الله علم‌الهدی با بیان اینکه از زمان امام هادی (علیه‌السلام) مقدمات این تحول فراهم شد، افزود: برای آماده‌سازی شیعیان جهت پذیرش دوران غیبت، ارتباط با امام از طریق نایب و به وسیله باب رسم شد. بدین ترتیب، نایب واسطه‌ای میان شیعه و حجت الهی بود. امام عسکری (علیه‌السلام) این تشکیلات را توسعه و تثبیت کردند و ارتباط مستقیم شیعیان با خود را به حد معینی کاهش دادند تا جامعه شیعی به تدریج به ندیدن امام عادت کند.
وی ادامه داد: کار به جایی رسید که گاه شیعیان هنگام مراجعه به امام عسکری (علیه‌السلام)، حضرت پشت پرده می‌نشستند و شیعیان پرسش‌های خود را مطرح می‌کردند و امام پاسخ می‌دادند. این روش برای آن بود که شیعیان به تدریج به ندیدن امام انس بگیرند و بتوانند شرایط غیبت را درک و تحمل کنند.
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی با اشاره به برخی کرامات امام عسکری (علیه‌السلام)، گفت: گاه برای رفع اختلافات میان شیعیان، حضرت با طی‌الارض به مناطق دوردست سفر می‌کردند. از جمله معروف است که ایشان برای حل اختلاف میان شیعیان از سامرا به استرآباد (گرگان امروزی) آمدند و در همان مکان، مسجدی به نام امام حسن عسکری علیه‌السلام باقی مانده است.
وی افزود: در عین حال دشمن فشار سنگینی بر امام عسکری علیه‌السلام وارد می‌کرد. خلفای عباسی تلاش داشتند حضرت را در زندان‌های نظامی محبوس کرده و ارتباط ایشان را با مردم محدود سازند. با وجود این محدودیت‌ها و تنها در مدت شش سال امامت، امام عسکری (علیه‌السلام) توانستند رسالت عظیم اتصال دوره حضور به دوره غیبت را به انجام برسانند.
آیت‌الله علم‌الهدی خاطرنشان کرد: اگرچه بنای غیبت امام زمان علیه‌السلام از لحظه ولادت ایشان آغاز شد، امام حسن عسکری علیه‌السلام در برخی موارد وجود مقدس فرزندشان را به شیعیان معرفی می‌کردند. از جمله، احمد بن اسحاق قمی، نماینده امام عسکری در شهر قم، روایت کرده است که خدمت آن حضرت رسید و درباره جانشین پس از ایشان پرسید. امام عسکری (علیه‌السلام) فرزند سه‌ساله خود را بر دوش گرفتند و فرمودند: این امام پس از من است.
وی افزود: حضرت در همان دیدار فرمودند که این فرزند وارد غیبتی طولانی خواهد شد که تنها کسانی از هلاکت نجات می‌یابند که در اعتقاد به امامت او ثابت‌قدم باشند و برای تعجیل فرجش دعا کنند. احمد بن اسحاق که سخنان امام را پذیرفته بود، درخواست نشانه‌ای برای اطمینان بیشتر کرد. در همان لحظه، آن کودک سه‌ساله با زبان فصیح خطاب به او فرمود: «یا احمد بن اسحاق، أنا بقیة الله فی أرضه» و بدین‌سان خود را به عنوان حجت الهی معرفی کرد.
امام جمعه مشهد با اشاره به نقش خطیر امام یازدهم در آماده‌سازی شیعیان برای عصر غیبت، گفت: امام عسکری علیه‌السلام با معرفی حضرت ولی‌عصر ارواحنا فداه به احمد بن اسحاق و مأمور کردن وی به تبلیغ این حقیقت در میان شیعیان قم و ری، بستر پذیرش امام غایب را در جامعه فراهم کردند.
وی افزود: مسئله غیبت در دو مرحله تحقق یافت؛ نخست غیبت صغری به مدت حدود هفتاد سال که در آن، ارتباط شیعیان با امام زمان علیه‌السلام از طریق نواب خاص برقرار بود. سپس با پایان یافتن نیابت خاص و توقیع صادر شده به علی بن محمد سمری، غیبت کبری آغاز شد. از آن پس، شیعه در سایه مرجعیت فقاهت مسیر هدایت خود را ادامه داد و امروز بیش از هزار سال است که در دوران غیبت کبری به سر می‌بریم.
آیت الله علم الهدی با اشاره به روایتی که امام حسن عسکری علیه‌السلام از امام سجاد علیه‌السلام نقل کرده‌اند، خاطرنشان کرد: خداوند به حضرت موسی علیه‌السلام فرمود که محبت مرا در دل مردم و محبت مردم را در دل من قرار بده. موسی پرسید چگونه؟ خداوند فرمود: نعمت‌های مرا برای آنان یادآوری کن تا مرا دوست بدارند و گناهکاران را به توبه بخوان تا من نیز آنان را دوست داشته باشم. سپس وقتی موسی پرسید چه کسی خدا را گم کرده است، پاسخ آمد: کسی که امام زمان خود را نشناسد.
شناخت امام؛ شرط رسیدن به خدا
وی تأکید کرد: طبق این روایت، کسی که امام زمان خود را نشناسد، به معرفت خداوند نیز دست نخواهد یافت. شناخت خدا از مسیر شناخت امام زمان ممکن است و بی‌معرفتی نسبت به امام، انسان را از راه الهی بازمی‌دارد.
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی ادامه داد: امام سجاد (علیه‌السلام) در پایان این روایت بشارت دادند که علمای شیعه، با معرفی امام زمان به مردم، آنان را از گم‌گشتگی نجات می‌دهند و پاداش این خدمت از صد سال عبادت بالاتر است.
مأموریت امام حسن عسکری علیه‌السلام
وی تصریح کرد: امام حسن عسکری علیه‌السلام در مدت کوتاه امامت خود، دو وظیفه اصلی بر عهده داشتند؛ نخست آماده‌سازی جامعه برای پذیرش عصر غیبت، و دوم معرفی وجود مقدس امام زمان علیه‌السلام به عنوان آخرین حجت الهی. ایشان مسیر غیبت را هموار کرده و شیعه را به پذیرش ولایت امام غایب عادت دادند تا راه هدایت تا ظهور حضرت استمرار یابد.
آیت‌الله علم‌الهدی ادامه داد: هنگام تشییع و نماز بر پیکر مطهر امام حسن عسکری علیه‌السلام، برادر ایشان، جعفر کذاب، برای اقامه نماز پیش‌قدم شد. ناگهان پرده کنار رفت و پسری پنج‌ساله ظاهر گشت. عبای جعفر را گرفت و فرمود: «ای عمو، کنار برو!» جعفر با ترس کنار رفت و آن کودک بر پیکر پدر نماز گزارد. این صحنه از جمله مواردی بود که شیعیان حضرت مهدی علیه‌السلام را به چشم دیدند.
وی افزود: ابوسهل نوبختی نقل می‌کند: به عیادت امام عسکری رفتم. حضرت در شدت بیماری بودند، بدنشان می‌لرزید و توان نوشیدن دارو نداشتند. فرمودند: «پسرم را صدا بزن.» رفتم و دیدم آقازاده‌ای پنج‌ساله رو به قبله به عبادت مشغول است. او را نزد پدرش آوردم. حضرت فرمودند: «ای سید اهل بیت، این دارو را به من بده.» آن کودک ظرف را برداشت و کنار لب پدر گذاشت و حضرت توانستند بنوشند.
تمرین شیعیان برای دوران غیبت
نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی تصریح کرد: مردم آن عصر که امام را می‌دیدند، طاقت دوری نداشتند. امام عسکری علیه‌السلام با تدابیر گوناگون شیعیان را عادت دادند که بدون دیدار مستقیم، با امام رابطه معنوی و اعتقادی برقرار کنند. بسیاری مشتاق دیدار بودند، اما امام با پرده‌نشینی و استفاده از نواب خاص، زمینه غیبت را فراهم ساختند.
وی ادامه داد: امروز نیز شیعیان با اینکه جمال حضرت حجت علیه‌السلام را ندیده‌اند، اما دلداده و عاشق اویند. یاد نام مبارکش اشک بر چشم‌ها جاری می‌سازد. این عشق و اعتقاد، نتیجه مجاهدت امام حسن عسکری علیه‌السلام در آماده‌سازی جامعه برای غیبت کبری است.
عضومجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: دستگاه عباسی برای جلوگیری از ادامه امامت، امام عسکری را به شهادت رساند. برخی گزارش‌ها حاکی است که دو مأمور با شربتی زهرآلود ایشان را مسموم کردند. جاسوسان نیز خبر داده بودند که فرزندی خردسال در خانه امام هست که او را «صاحب‌الدار» و «سید اهل بیت» می‌نامند. همین امر سبب شد دشمنان در پی شناسایی و دستگیری حضرت مهدی علیه‌السلام برآیند.
وی در پایان تأکید کرد: در طول این وقایع، هم شیعیان و هم دشمنان بارها وجود مقدس حضرت ولی‌عصر علیه‌السلام را مشاهده کردند. اما امام حسن عسکری علیه‌السلام با تدبیر و حکمت، راه را برای غیبت و استمرار هدایت شیعه تا زمان ظهور هموار ساختند.
گفتنی است، مراسم عزاداری سالروز شهادت امام حسن عسکری (ع) با حضور جمع کثیری از زائران و مجاوران حضرت رضا (ع)، در رواق امام خمینی (ره) همراه با مرثیه سرایی ، قرائت ادعیه برگزار شد .