به گزارش ایرنا زندگی- امام حسن عسکری (ع)، ابومحمد، امام یازدهم شیعیان، در سال ۲۳۲ هجری قمری در مدینه متولد شدند و پس از پدر بزرگوارشان، امام هادی (ع)، در سن ۲۲ سالگی به امامت رسیدند. به دلیل اقامت اجباری در محله عسکر سامرا، به این لقب مشهور شدند. دوره امامت ایشان که حدود شش سال به طول انجامید، با فشارهای شدید سیاسی و عقیدتی از سوی حکومت عباسی، به ویژه معتمد عباسی، همراه بود. ایشان بارها زندانی شده و تحت شکنجه‌های روحی و جسمی قرار گرفتند، اما هرگز از هدایت و راهنمایی شیعیان باز نایستادند.
مبارزه در دو جبهه: فرهنگی و سیاسی
اگرچه عمر پربرکت امام عسکری (ع) کوتاه بود، اما تلاش‌های ایشان در دو جبهه فرهنگی و سیاسی، ثمرات ماندگاری به همراه داشت. در بعد فرهنگی، ایشان با کجروی‌های فکری و عقاید خرافی مبارزه کرده و به دفاع از اسلام ناب پرداختند. در بعد سیاسی نیز، چهره واقعی حکومت‌های عباسی را که به نام دین، ظلم روا می‌داشتند، آشکار ساختند. ایشان با هدایت شیعیان و حفظ انسجام آنان، زمینه را برای غیبت امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) فراهم نمودند.
شهادت مظلومانه و میراث امامت
سرانجام، امام حسن عسکری (ع) در هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ هجری قمری، در سن ۲۸ سالگی، بر اثر زهر ناشی از توطئه معتمد عباسی، به شهادت رسیدند. این شهادت مظلومانه در شرایطی رخ داد که ایشان شب پیش از آن، نامه‌های بسیاری را به شهرهای مختلف شیعه‌نشین فرستاده و خبر ولادت فرزندشان، حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، را پنهان از دید دشمنان، به شیعیان رساندند. این اقدام، نقشه‌ای بود برای خنثی کردن تلاش‌های عباسیان برای یافتن و از بین بردن امام موعود.
تالیفات و میراث علمی امام
از آثار گران‌بهای امام حسن عسکری (ع)، تفسیر قرآن کریم است که اعتبار بالایی نزد علمای شیعه دارد. همچنین نامه‌هایی مانند نامه به اسحاق بن اسماعیل نیشابوری و مجموعه‌ای از مواعظ و کلمات قصار ایشان، در کتب تاریخ و حدیث ثبت شده است. رساله المنقبه در مسائل حلال و حرام نیز از دیگر آثار منسوب به ایشان است که نشان‌دهنده عمق دانش و بینش فقهی آن حضرت می‌باشد.
پنج درس مهم از سبک زندگی امام حسن عسکری (ع): راهنمایی برای زندگی امروز
با نگاهی به زندگی پربار و آموزه‌های امام حسن عسکری (ع)، می‌توان پنج درس مهم را استخراج کرد که همچنان برای زندگی امروز ما راهگشا هستند:
۱- تربیت فرزند: تعادل در محبت و اقتدار
یکی از برجسته‌ترین آموزه‌های امام حسن عسکری (ع)، شیوه برخورد با فرزند است. ایشان با فرزند یگانه خود، حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، رفتاری سرشار از احترام و دقت داشتند. امام (ع) در این باره فرمودند: «با فرزندانتان طوری رفتار نکنید که نسبت به شما جری شوند… چون در این صورت وقتی به بزرگ‌سالی رسیدند طوری رفتار خواهند کرد که مجبورید آن‌ها را نفرین کنید.» این کلام نورانی، ضرورت ایجاد تعادل میان محبت و اقتدار در تربیت را آشکار می‌سازد.
۲- تواضع در برابر خانواده: سیره اولیای الهی
ازدواج امام حسن عسکری (ع) با بانوی پاک‌دامن، نرجس خاتون (سلام الله علیها)، خود حکایتی از سیره الهی ایشان دارد. با وجود جایگاه شامخ امامت، آن حضرت با همسر خود با نهایت تواضع و فروتنی رفتار می‌کردند. امام (ع) فرمودند: «کسی که در مقابل خانواده‌اش متواضع باشد، در آخرت از صدیقین محسوب می‌شود.»
۳- همدلی با دیگران؛ شریک غم و شادی
امام حسن عسکری (ع) نه تنها نسبت به خانواده خود، بلکه نسبت به تمام مؤمنان و حتی دوستان خود، روحیه‌ای همدلانه داشتند. امام (ع) می‌فرمایند: «در غم مردم محزون باشید و در شادی‌هایشان مسرور.» این آموزه، اهمیت درک متقابل و همراهی با دیگران را در بزنگاه‌های زندگی گوشزد می‌کند.
۴- مدارا با مخالفان؛ حکمت در برخورد با ناهمدلان
رفتار امام حسن عسکری (ع) با کسانی که با ایشان هم‌عقیده نبودند، نشان‌دهنده اوج حکمت و مدارای ایشان است. حضرت با وجود آگاهی از نیات سوء برخی، همواره با احترام با آنان برخورد می‌کردند.
۵- معاشرت نیکو با همسایگان: حقوق همسایگی در سیره علوی
توصیه‌های امام حسن عسکری (ع) در باب معاشرت با همسایگان، نشان‌دهنده اهمیت این حق اجتماعی در اسلام است. ایشان همسایگان را از حقوقی می‌دانستند که نباید نادیده گرفته شوند. امام (ع) فرمودند: «شما را به تقوای الهی… معاشرت نیکو با همسایگان و بازگرداندن امانت… سفارش می‌کنم.»